Jeuk

Deze tekst gaat over jeuk in de palliatieve fase (als genezen niet meer mogelijk is).

Jeuk is een onplezierig gevoel dat zorgt dat u gaat krabben. Het kan heel vervelend zijn. Sommige mensen vinden het erger dan pijn. Huidafwijkingen kunnen zowel de oorzaak als het gevolg zijn van jeuk.

Gevolgen van jeuk

• Huidafwijkingen door het krabben
• Slaapproblemen 

Oorzaken van jeuk

• Algemene factoren:
  • droge huid
  • beschadiging/irritatie van de huid. Bijvoorbeeld door wrijven of wollen kleding
  • gebruik van ontvettende middelen (zeep, desinfectans, parfums)
  • te vochtige huid door overmatig zweten, veel contact met water, incontinentie, veel wondvocht
  • zonnebrand of lichtovergevoeligheid
  • infecties 
• Aandoeningen van huid en slijmvliezen, zoals:
  • eczeem
  • allergie voor producten op de huid, zoals latex, zeep,
  • nikkel-allergie 
  • zonlicht
  • galbulten
• Huidaandoeningen, zoals gordelroos, schurft, psoriasis 
• Bepaalde medicijnen, zoals antibiotica
• Tumoren, of de behandeling ervan, bijvoorbeeld:
  • Als bijkomend verschijnsel bij kanker (paraneoplastisch)
  • Uitzaaiingen in de huid
  • Geelzucht door verstopping van de galwegen
  • Bijwerking van radiotherapie of chemotherapie 
• Andere ziektes dan kanker. Bijvoorbeeld hiv/aids, leveraandoeningen, nierfalen
• Psychische factoren zoals:
  • nervositeit
  • spanning
  • angst
  • depressie
  • psychose
  • wanen

In de palliatieve fase komen jeuk die veroorzaakt wordt door droge huid, medicijnen of geelzucht en paraneoplastische jeuk het meeste voor.

Onderzoek en diagnose

• De arts stelt u vragen over uw voorgeschiedenis en over uw klachten
• U krijgt een lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek: laboratoriumonderzoek, beeldvormend onderzoek, gesprek met specialist (dermatoloog)
• Stoppen en herstarten van medicijnen die mogelijk de jeuk veroorzaken

Behandeling van jeuk

De arts kan verschillende behandelingen voorstellen. Deze zijn onder te verdelen in:

• behandeling van de oorzaak
• behandeling van de klachten

Behandeling van de oorzaak

• Aanpassen van medicijnen
• Behandelen van huidaandoeningen
• Opheffen van verstopping van de galgang, bijvoorbeeld door het plaatsen van een stent
• Behandeling van kanker als onderliggende oorzaak: chemotherapie of radiotherapie
• Behandeling van psychische factoren

Behandeling van de klachten

• Goede huidverzorging:
  • niet lang baden/douchen, geen zeep
  • huid vet houden
• Verkoeling door kou. Bijvoorbeeld cold gel pack of ijs
• Voorkomen van smetten, huidbeschadiging en irritatie en vermijden van uitdroging van de huid en transpiratie door:
  • katoenen kleding
  • gebruik van absorberend wondverband of incontinentiemateriaal
  • gebruik van neutraal wasmiddel
  • nagels kort houden
  • eventueel katoenen handschoenen ‘s nachts 
• Aandacht voor psychische gezondheid
• Afleiding en goede nachtrust
• Behandeling met medicijnen. De keuze van de medicijnen is afhankelijk van de oorzaak van de jeuk

Controle

Om te controleren of uw jeuk vermindert, heeft u een of meer gesprekken met uw arts of verpleegkundige. Hoe vaak dit is, verschilt per patiënt. Het kan dagelijks of wekelijks zijn. Hij vraagt naar uw klachten en zal de huidafwijkingen beoordelen.