Borstamputatie (mastectomie)

Bij ongeveer 1 op de 3 vrouwen met borstkanker haalt de arts de hele borst weg. Dit heet een borstamputatie. Soms haalt de arts ook de lymfeklieren in de oksel weg.

Lees op deze pagina over:

• Wanneer een borstamputatie?
• Kiezen tussen een borstamputatie en een borstsparende operatie
• Hoe gaat een borstamputatie?
• Borstamputatie zonder directe borstreconstructie
• Borstamputatie met directe borstreconstructie
• Dubbele borstamputatie
• Behandelingen voor of na de borstamputatie

En over:

• Risico’s en complicaties van een borstamputatie
• Herstel na de borstamputatie
• Na een borstamputatie

Wanneer een borstamputatie?

De chirurg kan een borstamputatie voorstellen:

• als de tumor groot is in verhouding tot je borst
• als je in een groot gebied DCIS hebt in verhouding tot je borst
• als je er meerdere tumoren verspreid in de borst zitten
• als de borstkanker is teruggekomen na een eerdere behandeling met bestraling
• als je een erfelijke aanleg voor borstkanker hebt

Kiezen tussen een borstamputatie en een borstsparende operatie

Soms kun je kiezen tussen een borstsparende operatie en een borstamputatie. Bespreek met de arts de voordelen en nadelen van beide mogelijkheden. Denk ook na over wat je zelf belangrijk vindt. Bijvoorbeeld hoe belangrijk het voor jou is hoe je borsten eruitzien na de operatie. Of hoe snel je herstelt van de operatie. Maak daarna samen met je arts een keuze die voor jou het beste is.

Tips:

• neem voldoende bedenktijd
• zorg ook dat je genoeg informatie hebt om een goede keuze te maken
• wil je meer informatie, vraag dan om een extra gesprek met de arts of verpleegkundig specialist

Voor de operatie ga je onder narcose. Hoe de operatie gaat, hangt af van de soort operatie waar je voor kiest:

• borstamputatie zonder directe borstreconstructie
• borstamputatie met directe borstreconstructie

Bij een reconstructie herstelt een plastisch chirurg de vorm van je borst.

Kun je of wil je geen borstreconstructie laten doen, dan kun je kiezen voor een uitwendige prothese. Uiteraard kun je ook besluiten om 'plat' te blijven.

Kies je voor een operatie zonder (directe) reconstructie, dan maakt de chirurg een snee rond je tepel en tepelhof. Via deze snee haalt de chirurg de tumor en al het borstweefsel weg, dus ook de tepel en de tepelhof. De borstspier zelf blijft meestal zitten. Het vlies eromheen wordt wel weggehaald.

Meestal haalt de chirurg ook 1 of meer lymfeklieren in je oksel weg. Lees meer hierover bij schildwachtklier-onderzoek. Soms is het nodig alle lymfeklieren in de oksel weg te halen: een okselkliertoilet.

De operatie duurt gemiddeld 1 tot 1,5 uur. Na de operatie is je bovenlichaam plat aan de kant waar je bent geopereerd.

Borstprothese

Na de borstamputatie krijg je in het ziekenhuis een tijdelijke (uitwendige) borstprothese. Die is heel licht en gevuld met een soort watten, zodat hij op de wond kan worden gedragen. De prothese wordt op maat aangemeten.

Je kunt de prothese dragen totdat de wond helemaal genezen is. Als je wilt, kun je daarna een definitieve prothese aanschaffen bij een speciaalzaak. Je zorgverzekeraar vergoedt deze prothese. De mammacare-verpleegkundige kan je hier meer over vertellen.

Wil je later alsnog een borstreconstructie laten doen, bespreek dat dan met je arts. Je kunt ook besluiten om 'plat' te blijven.

Borstamputatie met directe borstreconstructie

Kies je voor een directe reconstructie, dan gebeurt het verwijderen van je borst en de reconstructie in dezelfde operatie.

Eerst haalt de arts al het borstweefsel weg. De huid van je borst blijft wel zitten. Als het mogelijk is, spaart de chirurg ook de tepel. De plastisch chirurg voert daarna de borstreconstructie uit.

Lees verder over borstreconstructie en de keuzes die je kunt maken.

Heb je een erfelijke aanleg voor borst- en eierstokkanker? Dan heb je een hoger risico om borstkanker te krijgen. Je kunt er dan voor kiezen om je borsten uit voorzorg (preventief) te laten verwijderen. Je risico op borstkanker daalt dan sterk.

Lees meer over een preventieve borstoperatie op de website van Stichting Erfelijke kanker Nederland.

Onderzoek van het tumorweefsel na de borstamputatie

Na de operatie onderzoekt een arts (patholoog) de borst die is weggehaald. Met de uitslag van dit onderzoek kan jouw arts bepalen of er nog extra behandelingen nodig zijn.

Behandelingen voor of na de borstamputatie

Na de operatie is soms nog bestraling nodig. Vaak adviseert de arts ook andere aanvullende behandelingen, zoals chemotherapie, hormoontherapie of doelgerichte therapie.

Is voor de operatie al duidelijk dat je ook nog een andere behandeling nodig hebt, bijvoorbeeld chemotherapie of anti-hormonale therapie? Dan kan het ook zijn dat je hiermee begint. En dat je pas geopereerd wordt als je klaar bent met die andere behandeling.

Risico’s en complicaties van de operatie

Bij elke operatie is er kans op complicaties. Bijvoorbeeld een nabloeding, wondinfectie, trombose of longontsteking.

Na de operatie word in de gaten gehouden door je arts en verpleegkundigen. Zij vertellen je ook bij welke klachten je het ziekenhuis moet bellen als je weer thuis bent.

Herstel na een borstamputatie

De eerste weken na de operatie kan de wond pijn doen en een trekkend gevoel geven. De huid rond de wond kan verkleuren. Soms is het gebied rondom het litteken gezwollen. Een bloeduitstorting in het geopereerde gebied komt regelmatig voor. Deze klachten worden vanzelf minder.

Misschien zie je er tegenop om de plek te zien waar eerst je borst zat. Het kan helpen om de eerste keer samen met de verpleegkundige naar de wond te kijken. De verpleegkundige kan uitleggen wat je ziet. Heb je een partner, dan vind je het misschien ook prettig als die erbij is, als je voor het eerst na de operatie kijkt.

Meestal kun je een paar dagen na de operatie jezelf weer verzorgen. Vanuit het ziekenhuis krijg je oefeningen mee voor je arm en schouder.

Blijvende klachten na de operatie

Bij de operatie moet de chirurg vaak de gevoelszenuwen doorsnijden. Hierdoor kun je last krijgen van een doof gevoel aan de binnenkant van je arm en rond het litteken. Of van zenuwpijn.

Je kunt ook pijn krijgen op de plek waar je borst eerst zat. Dit heet fantoompijn. Lees verder over pijn na borstkanker.

Na een borstamputatie

Een borstamputatie is een ingrijpende operatie. Het heeft invloed op hoe je je voelt en hoe je naar jezelf kijkt. Misschien vind je het fijn om er met lotgenoten over te praten. Lotgenoten vind je bijvoorbeeld via de community van kanker.nl of bij Borstkankervereniging Nederland. Of via IPSO Centra voor leven met en na kanker.

Als je wilt kun je psychologische hulp krijgen. Bespreek dit met je arts of verpleegkundige.