Antihormoontherapie bij borstkanker

Antihormoontherapie (ook wel: hormoontherapie) is een behandeling bij hormoongevoelige borstkanker. Dus als de tumor groeit door hormonen. De behandeling duurt meestal 5 jaar.

Lees op deze pagina over:

• Wat is antihormoontherapie?
• Hoe gaat antihormoontherapie?
• Soorten antihormonen bij borstkanker
• Antihormoontherapie voor of na de borstoperatie
• Jonger dan 40: antihormoontherapie én chemotherapie
• Antihormoontherapie bij uitgezaaide borstkanker

En over:

• Bespreek met je arts de voor- en nadelen van antihormoontherapie
• Bijwerkingen en klachten van antihormoontherapie

Wat is antihormoontherapie?

Sommige borstkankercellen groeien onder invloed van het hormoon oestrogeen en/of het hormoon progesteron. Bij antihormoontherapie krijg je medicijnen tegen deze hormonen. Je maakt minder hormonen aan. Of de invloed van de hormonen op de kanker wordt kleiner. De behandeling heeft dus alleen effect bij hormoongevoelige tumoren. 

Hoe gaat antihormoontherapie bij borstkanker?

Bij een hormoongevoelige tumor krijg je antihormoontherapie met tabletten of injecties.

Meestal duurt antihormoontherapie 5 jaar. Als het risico op terugkeer van de ziekte groot is, duurt de behandeling vaak langer: 7 tot 10 jaar.

Soorten antihormonen bij borstkanker

Er zijn verschillende anti-hormonen:

• Anti-hormonen die ervoor zorgen dat je eierstokken geen oestrogeen meer maken
• Anti-hormonen die er (na de overgang) voor zorgen dat je vetweefsel minder oestrogeen maakt
• Anti-hormonen die ervoor zorgen dat er geen oestrogeen meer bij de tumor kan komen

Welke anti-hormonen de arts voorstelt, hangt af van het stadium van de borstkanker, of je al in de overgang bent en de mogelijke bijwerkingen. 

Anti-hormonen die ervoor zorgen dat de eierstokken geen oestrogeen meer maken

Als je nog menstrueert, krijg je medicijnen die de werking van je eierstokken tijdelijk stilleggen. Zodat je eierstokken geen oestrogeen meer maken. Deze medicijnen heten LHRH-agonisten. Je krijgt ze via een injectie, 1 x in de 3 maanden.

Voorbeelden van medicijnen zijn: goselerine (Zoladex®), buselerine (Suprefact®), leuproreline (Lucrin®) en triptoreline (Decapeptyl®). 

Bekijk op bijwerkingenbijkanker.nl meer informatie en tips over bijwerkingen van anti-hormonale therapie bij borstkanker.

Het alternatief: je eierstokken laten weghalen

In plaats van medicijnen kun je ook kiezen voor een operatie waarbij je eierstokken weggehaald worden. 

Ben je nog niet in de overgang, dan kom je na deze operatie vervroegd in de overgang en kun je last krijgen van overgangsklachten. Je hebt ook geen eisprong meer. Dit betekent dat je niet meer zwanger kunt worden.

Bespreek met je arts de voor- en nadelen van beide behandelingen, zodat je een goede keuze kunt maken.

Anti-hormonen die er voor zorgen dat het vetweefsel minder oestrogeen maakt (na de overgang)

Na de overgang maken je eierstokken geen oestrogeen meer (vrouwelijke geslachtshormoon). Het vetweefsel en de bijnieren maken dit hormoon nog wel. Om dat hormoon te blokkeren kun je een aromataseremmer krijgen. Aromatase is een belangrijk eiwit bij de aanmaak van het hormoon oestrogeen.

Voorbeelden van aromataseremmers zijn anastrozol (meerdere merknamen), letrozol (meerdere merknamen) en exemestaan (Aromasin®). Het medicijn is een tablet dat je dagelijks inneemt.

Bekijk op bijwerkingenbijkanker.nl meer informatie en tips over bijwerkingen van anti-hormonale therapie bij borstkanker.

Anti-hormonen die ervoor zorgen dat er geen oestrogeen meer bij de tumor kan komen

Er zijn ook medicijnen voorkomen dat oestrogeen bij de tumor komt. Ze heten ook wel anti-oestrogenen.

Bij anti-oestrogenen maakt het niet uit of je al in de overgang bent geweest, of nog niet. Het bekendste medicijn is tamoxifen. Het zijn tabletten die je dagelijks inneemt.

Een ander anti-oestrogeen is fulvestrant (Faslodex®). Fulvestrant krijg je elke maand met een injectie. Dit medicijn schrijft de arts alleen voor bij uitgezaaide borstkanker.

Bekijk op bijwerkingenbijkanker.nl meer informatie en tips over bijwerkingen van anti-hormonale therapie bij borstkanker.

Antihormoontherapie voor of na de borstoperatie

Je kunt antihormoontherapie krijgen als onderdeel van de genezende behandeling. Doel: de kans kleiner maken dat de ziekte later terugkomt als uitgezaaide borstkanker.

De arts adviseert antihormoontherapie therapie als de kans groter is dan 3% dat de tumor binnen 10 jaar terugkomt. De kans wordt berekend met een computermodel. De kans hangt onder andere af van de grootte van de tumor, de graad van de tumor en of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zitten.

De arts bespreekt met je wat voor jou het beste moment is voor antihormoontherapie: voor of na de operatie.

Antihormoontherapie na de operatie

Meestal begin je met antihormoontherapie na de operatie en bestralingen. Krijg je ook nog chemotherapie na je bestralingen, dan begin je na de chemotherapie. 

Antihormoontherapie voor de operatie

Soms stelt de arts voor om de behandeling voor borstkanker te beginnen met antihormoontherapie. Zo kan de tumor eerst kleiner worden en kunnen eventuele uitzaaiingen in de lymfeklieren ook kleiner worden. Of zelfs verdwijnen. Zo is de operatie aan je borst misschien minder ingrijpend en is een okselkliertoilet of bestraling van je oksel misschien niet nodig.

Welke medicijnen krijg je?

Ben je al in de overgang (geweest), dan krijg je meestal een paar jaar tamoxifen. En daarna nog een paar jaar een aromatase-remmer. Of eerst een aromatase-remmer en dan tamoxifen. Voorbeelden van aromatase-remmers zijn anastrozol (verschillende merknamen), letrozol (verschillende merknamen) en exemestaan (Aromasin®).

Ben je nog niet in de overgang? Dan krijg je bijna altijd tamoxifen.

Belangrijk: wil je een voedingssupplement gebruiken? Eentje die je koopt bij de drogist of supermarkt? Overleg dan altijd met je arts. Kurkuma en St. Janskruid, bijvoorbeeld, kunnen ervoor zorgen dat tamoxifen minder goed werkt.

Jonger dan 40: antihormoontherapie én chemotherapie

Ben je jonger dan 40 jaar en krijg je chemotherapie? Dan adviseert de arts om antihormoontherapie te combineren met een behandeling waardoor je geen oestrogeen meer aanmaakt. De antihormoontherapie werkt dan beter.

Je kunt kiezen uit 2 behandelingen:

• je eierstokken laten verwijderen
• medicijnen gebruiken die de werking van je eierstokken stilleggen (LHRH-agonisten).

Samen met je arts bespreek je wat voor jou de het beste is.

Goed om te weten: een behandeling met LHRH-agonisten legt de werking van je eierstokken stil, maar het is geen anti-conceptie (voorbehoedsmiddel). Heb je seks, gebruik dan condooms of een koperhoudend spiraaltje. Anticonceptie met hormonen ('de pil') kun je niet gebruiken bij deze behandeling. 

Antihormoontherapie bij uitgezaaide borstkanker

Heb je uitgezaaide, hormoongevoelige borstkanker, dan kun je antihormoontherapie krijgen om de groei van de uitzaaiingen af te remmen. Soms worden de uitzaaiingen zelfs kleiner. Deze behandeling kan helpen om een goede kwaliteit van leven te houden, met zo min mogelijk klachten.

Voorbeelden van medicijnen zijn: anastrozol, letrozol, exemestaan, fulvestrant en tamoxifen. Je arts bespreekt met je welk medicijn het best past bij jouw situatie.

Soms worden de uitzaaiingen na een tijdje toch weer groter. Of neemt het aantal uitzaaiingen toe. Dan werkt het medicijn niet meer goed. Je kunt dan overstappen op een ander medicijn. De arts bespreekt dit met je.

Antihormoontherapie samen met doelgerichte therapie

Heb je uitgezaaide, hormoongevoelige borstkanker die HER2-negatief is? Dan kun je antihormoontherapie krijgen samen met doelgerichte therapie. Doelgerichte therapie zorgt ervoor dat de antihormoontherapie langer werkt.

Bij HER2-negatieve borstkanker zit er niet veel HER2 op de kankercellen. HER2 is een eiwit dat de groei en deling van normale borstcellen regelt.

Voorbeelden van doelgerichte medicijnen die je kunt krijgen:

• everolimus
• CDK4/6-remmers: palbociclib, ribociclib en abemaciclib
• alpelisib (alleen bij een PIK3CA-mutatie)

Deze medicijnen hebben bijwerkingen. Met je arts kun je de bijwerkingen bespreken en samen beslissen wat voor jou de beste keuze lijkt.

Overstappen op chemotherapie

Reageren de uitzaaiingen helemaal niet meer op antihormoontherapie? Of zijn er te veel uitzaaiingen? Dan kan de arts voorstellen om over te stappen naar een behandeling met palliatieve chemotherapie.

Bespreek met je arts de voor- en nadelen van anti-hormonale therapie

Kun je anti-hormonale therapie krijgen? Kijk dan samen met de arts naar de voordelen en nadelen van deze behandeling. En maak samen een keuze die voor jou het beste is.

Twijfel je of je wel anti-hormonale therapie wilt? Vertel dit aan je arts. Ook dan besluiten jullie samen wat voor jou de beste keuze is. 

Bijwerkingen en klachten van antihormoontherapie bij borstkanker

Antihormoontherapie kan bijwerkingen geven. Je arts of verpleegkundige bespreekt welke bijwerkingen je kunt krijgen. En hoe je hier het best mee omgaat.

Deze klachten komen veel voor:

• overgangsklachten, zoals opvliegers
• botontkalking
• onvruchtbaarheid
• somberheid en depressie
• zwaarder worden
• droge vagina. minder zin in seks

Heb je bijwerkingen? Vertel het aan je arts of verpleegkundige. Misschien is er iets aan te doen.

Bekijk op bijwerkingenbijkanker.nl meer informatie en tips over bijwerkingen van antihormoontherapie bij borstkanker.

Als je antihormoontherapie slecht verdraagt

Heb je erg veel last van bijwerkingen, bespreek dit dan met je arts. Samen kun je de voor- en nadelen van antihormoontherapie afwegen. Als je de nadelen te groot vindt, kun je besluiten met de behandeling te stoppen.