Medische termen diagnose en stadiumindeling

Na een aantal onderzoeken, krijg je de uitslag. Als het om borstkanker gaat, breekt er een intensieve en onzekere periode aan. 

Bij de diagnose borstkanker hoort een pathologisch rapport. Hierin kun je lastige medische termen tegenkomen. Onderstaande lijst kan je helpen om die vaktermen goed te begrijpen.  

Wil je meer weten over het stadium van de tumor? Lees verder over de stadiumindeling van borstkanker.

Ook voor de andere onderdelen van borstkanker is er een lijst met medische termen. Bekijk het woordenboek borstkanker.

B

Benigne

Goedaardig
Als een tumor goedaardig is, kunnen de cellen niet uitzaaien naar andere delen van het lichaam. Een goedaardige tumor kan wel groeien en op de weefsels eromheen gaan drukken. De arts bespreekt of een behandeling nodig is.

Borstkanker

Mammacarcinoom
Een kwaadaardige tumor in de borst.

C

Cutane invasie

De tumor in de borst groeit door tot in de huid van de borst.

Cytologie

Dit is een onderzoek van weggehaalde cellen uit de afwijking.

D

Dicht borstklierweefsel

Dense borstweefsel, dicht klierweefsel, vol klierweefsel
Dit betekent dat een borst in verhouding meer melkklieren en minder vetweefsel bevat. Vrouwen met zeer dicht klierweefsel hebben een hoger risico op borstkanker dan vrouwen met minder dicht klierweefsel. Daarnaast is een borst met zeer dicht klierweefsel lastiger te onderzoeken met een mammografie. Soms is daarom na de mammografie verder onderzoek nodig.

Diffuus

Dit betekent verspreid.

E

Extranodale groei

Extracapsulaire groei, extracapsulaire uitbreiding, kapseldoorbraak
De uitzaaiing in de lymfeklier groeit door de wand van de klier heen.

F

Fibroadenoom

Een goedaardige tumor in de borst.

G

Geïsoleerde tumorcellen

Noi+, i+
Dit zijn hele kleine uitzaaiingen van de borstkanker. Ze zijn kleiner dan 0,2 millimeter. Deze kleine uitzaaiingen hebben vaak geen extra behandeling nodig.

Graad 1            

Bloom Richardson graad I, goed gedifferentieerd
Graad 1 betekent dat de kankercellen nog lijken op gezonde cellen. De kankercellen groeien meestal langzaam.

Graad 2            

Bloom Richardson graad II, matig gedifferentieerd
Graad 2 betekent dat de kankercellen minder lijken op gezonde cellen. De kankercellen groeien meestal sneller.

Graad 3

Bloom Richardson graad III, slecht gedifferentieerd, weinig gedifferentieerd
Graad 3 betekent dat de kankercellen (bijna) niet meer lijken op gezonde cellen. De kankercellen groeien veel sneller.

Gradering

Bloom en Richardson, differentiatiegraad, Elston-Ellis modificatie van de Bloom en Richardson, gemodificeerde Bloom en Richardson, gradering, Nottingham histologische score, Nottingham score, tumorgraad
Score voor hoe agressief de borstkanker is.  Agressief betekent dat de kanker snel kan groeien en dat er een grotere kans is op uitzaaiingen. Volgens dit systeem zijn er 3 graderingen: graad 1, graad 2 en graad 3. De patholoog onderzoekt de borsttumor om de score te bepalen.

H

Hamartoom

Een goedaardige tumor in de borst.

Histologie

Weefselonderzoek
Dit is een onderzoek van weggehaald weefsel uit de afwijking.

I

Irradicaal

Snijvlak niet vrij
Er zitten kankercellen in de rand van het weggehaalde weefsel van de operatie. Dat betekent dat er mogelijk ook nog kankercellen zijn achtergebleven in het lichaam. Een aanvullende behandeling is mogelijk nodig.

K

Kwaadaardig

Kanker, maligne
Bij een kwaadaardige tumor gaat het om kanker. De cellen in de tumor kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Kwadrant

Quadrant
De 4 kanten van de borst. Met het kwadrant zegt de arts in welk deel van de borst de tumor zit.

L

Lymfangio-invasieve groei

Dit betekent dat de tumor groeit in een bloedvat of lymfevat. Dit is een minder gunstig kenmerk van borstkanker.

Lymfklier geïsoleerde tumorcellen

Dit betekent dat in  de lymfklier een paar kankercellen zijn gevonden.

Lymfklier macrometastase

Lymfekliermetastase
Dit betekent dat in  de lymfklier een grotere uitzaaiing is gevonden.

Lymfklier micrometastase

Dit betekent dat in  de lymfklier een kleinere uitzaaiing is gevonden.

Lymfocytaire respons

Intratumorale lymfocyten, TILs
In welke mate het afweersysteem reageert op de kankercellen. En hoeveel afweercellen (lymfocyten) er bij de kankercellen aanwezig zijn. Dit staat meestal vermeld in een percentage.

M

Macrometastase

Dit zijn uitzaaiingen van de borstkanker in lymfeklieren. Macrometastasen zijn groter dan 2 millimeter.

Macroscopisch

Met het blote oog te zien.

Mamma

Borst
Dit betekent: borst.

Marge

Afstand
De afstand tussen de tumor en het snijvlak.

Micrometastase

Dit zijn uitzaaiingen van de borstkanker in de lymfeklieren. Deze zijn heel klein. Ze zijn tussen de 0,2 en 2 millimeter groot.

Multifocaal

De borstkanker zit op meer dan 1 plek in de borst.

P

Pathologie-onderzoek

PA, PAO
Het onderzoeken van het weggehaalde weefsel. Hierbij gebruikt de patholoog ook een microscoop. Een microscoop vergoot de cellen heel sterk, zodat de patholoog deze goed kan bekijken.

Pathologisch bewezen

PA-bewezen
In het weggehaalde weefsel zijn daadwerkelijk kankercellen gevonden. Dit is aangetoond met het onderzoek van de patholoog.

Pathologische respons

EUSOMA, mate van respons, PINDER, RCB
De pathologische respons geeft aan hoe goed de kankercellen hebben gereageerd op een voorbehandeling vóór de operatie. Na de operatie onderzoekt de patholoog het weggehaalde weefsel en hoe goed het gereageerd heeft. De uitkomst van het onderzoek bepaalt of er na de operatie nog een aanvullende behandeling nodig is.

Perimenopauzaal

De periode van de overgang.

Perimenopauzaal bij diagnose

Op het moment dat de arts de diagnose stelt, is de vrouw in de overgang.

Postmenopauzaal

De periode nadat de vrouw in de overgang is geweest.

Postmenopauzaal bij diagnose

Op het moment dat de arts de diagnose stelt, is de vrouw in de overgang geweest.

Premature menopauze

Een vrouw komt op jonge leeftijd in de overgang.

Premenopauzaal

De periode voordat de vrouw de overgang in gaat.

Premenopauzaal bij diagnose

Op het moment dat de arts de diagnose stelt, is de vrouw nog niet in de overgang.

Proliferatie

Celproliferatie, KI67, MIB1, proliferatiemarker
Hoe snel de kankercellen delen. Dit staat meestal uitgedrukt in een percentage. Hoe hoger het percentage, des te sneller de kankercellen delen.

R

Radicaal

Snijvlak vrij
Er zitten geen kankercellen in de rand van het weggehaalde weefsel van de operatie. De kans is groot dat bij de operatie alle kankercellen zijn weggehaald.

Representatief

Het weggehaalde weefsel dat de patholoog onderzoekt, geeft een goed beeld van de tumor in de borst. Het verwijderde weefsel is representatief voor de hele tumor.

T

Tepelinvasie

De borstkanker groeit tot in de tepel.

TNM

Stadiëring, stadium-indeling, tumorclassificatie
Deze score zegt iets over de grootte en mogelijke uitzaaiingen van borstkanker. De T geeft aan hoe groot de tumor in de borst is. De N geeft aan of de borstkanker uitgezaaid is naar de lymfeklieren rondom de borst. De M geeft aan of de borstkanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam.

cTNM

De cTNM-score zegt iets over het stadium van de borstkanker. De arts geeft deze score na lichamelijk onderzoek en beeldonderzoek, zoals de echografie en scans. De c staat voor: clinical/klinisch.

pTNM

De pTNM-score zegt iets over het stadium van de borstkanker. De patholoog geeft deze score na het onderzoeken van het weggehaalde weefsel bij de operatie. De p staat voor: pathologie.

ycTNM

De ycTNM-score zegt iets over het stadium van de borstkanker na een voorbehandeling voor de operatie. Meestal is dat een voorbehandeling met chemotherapie. De arts geeft deze score na lichamelijk onderzoek en beeldonderzoek, zoals de echografie en scans.

ypTNM

De ypTNM-score zegt iets over het stadium van de borstkanker na een voorbehandeling en na de operatie. Meestal is dat een voorbehandeling met chemotherapie. De patholoog geeft deze score na het onderzoeken van het weggehaalde weefsel bij de operatie.

T

Tumor

Dit is een zwelling. Een tumor kan goedaardig zijn, of kwaadaardig. Een kwaadaardige tumor is kanker.

U

Uitzaaiing

Metastase
Er zitten kankercellen van de tumor op andere plekken in het lichaam.

Ulceratie

De huid van de borst is kapot. Dit kan komen doordat de tumor doorgroeit in de huid. Het kan ook komen door een slechte genezing van de wond na de operatie.

Unifocaal

De borstkanker zit op 1 plek in de borst.

W

WHO PS

Dit is een score die aangeeft hoe goed de conditie van een persoon is.