Doelgerichte therapie bij longkanker

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan

Hoe werkt doelgerichte therapie?

Doelgerichte therapie is een behandeling met medicijnen die heel gericht werken tegen sommige soorten kankercellen. Zo kan doelgerichte therapie kankercellen doden of de celdeling van kankercellen remmen. 

De medicijnen verspreiden zich via het bloed door je lichaam. Ze kunnen op bijna alle plaatsen kankercellen bereiken. Een ander woord voor doelgerichte therapie is targeted therapy. 

Doelgerichte therapie bij uitgezaaide longkanker

Doelgerichte therapie is mogelijk als je uitgezaaide niet-kleincellige longkanker hebt. 

Ongeveer 1 op de 5 mensen met uitgezaaide niet-kleincellige longkanker komt in aanmerking voor een behandeling met doelgerichte medicijnen. Meestal gaat het om een behandeling met een EGFR-remmer.

Of doelgerichte therapie geschikt voor je is, hoor je van je arts. Hiervoor is onderzoek van het DNA van de tumor nodig. Lees meer over DNA-onderzoek bij longkanker.

Doelgerichte therapie bij niet-uitgezaaide longkanker

Soms is doelgerichte therapie een optie als de longkanker niet is uitgezaaid. Doelgerichte therapie is dan een aanvullende behandeling na de operatie. De behandeling heeft als doel om de kans op terugkeer van de ziekte te verkleinen. 

Of doelgerichte therapie geschikt voor je is, hoor je van je arts. Hiervoor is onderzoek van het DNA van de tumor nodig. Lees meer over DNA-onderzoek bij longkanker.

Welk medicijn krijg je?

Uit het DNA-onderzoek kan blijken dat je een afwijking hebt in het DNA van de kankercellen.  

Bij bepaalde afwijkingen in het DNA werken doelgerichte medicijnen. Dit zijn medicijnen die de groei van de kankercellen remmen.  

Lees verder over doelgerichte medicijnen voor verschillende afwijkingen in het DNA:

En over:

Tip: vraag je arts welke DNA-afwijking je hebt.

Behandeling van longkanker met een EGFR-remmer

De meest voorkomende soort doelgerichte therapie bij longkanker zijn EGFR-remmers. Bij een afwijking in het EGFR-gen blijven de kankercellen groeien. Een EGFR-remmer kan deze groei stoppen. 

De arts kan je 1 van de volgende medicijnen voorschrijven:

  • osimertinib (Tagrisso®)
  • gefitinib (Iressa®)
  • erlotinib (Tarceva®), soms samen 1 van deze  medicijnen: bevacizumab (Avastin®), of ramucirumab (Cyramza®)
  • afatinib (Giotrif®)
  • dacomitinib (Vizimpro®)

De meeste medicijnen zijn tabletten die je iedere dag inneemt. Sommige medicijnen krijg je per infuus in het ziekenhuis. Je arts bespreekt met je wat in jouw situatie het beste medicijn is.

Behandeling van longkanker met een ALK-remmer

Bij een afwijking in het ALK-gen blijven de kankercellen groeien.  Een ALK-remmer kan deze groei stoppen. 

De arts kan je 1 van de volgende medicijnen voorschrijven:

  • alectinib (Alecensa®)
  • brigatinib (Alunbrig®)
  • crizotinib (Xalkori®)
  • ceritinib (Zykadia®)

Het medicijn zit in capsules die je iedere dag inneemt.

Behandeling van longkanker met een ROS1-remmer

Bij een afwijking in het gen ROS1, krijg je het medicijn crizotinib. Je neemt het medicijn iedere dag in.

Behandeling van longkanker met een BRAF-remmer

Is er een afwijking in het gen BRAF gevonden? Dan krijg je twee medicijnen samen: dabrafenib (Tafinlar®) en trametinib (Mekinist®). De medicijnen zitten in capsules. Je neemt ze allebei iedere dag in.

Behandeling van longkanker met een afwijking in KRAS

Voor één speciale afwijking in KRAS, de G12C mutatie, is begin 2022 een doelgericht medicijn beschikbaar: sotorasib.

Er zijn meer afwijkingen in KRAS, maar daar is geen doelgerichte behandeling voor. Je krijgt dan een behandeling met immunotherapie, eventueel samen met chemotherapie.

Behandeling van longkanker in studieverband   

Uit het DNA-onderzoek kan ook blijken dat er bij jou een andere, minder voorkomende afwijking in het DNA zit. Je kunt dan soms ook doelgerichte therapie krijgen, maar dan alleen binnen wetenschappelijk onderzoek.

Vraag je arts of er een wetenschappelijk onderzoek (trial) is waar je aan kunt deelnemen. 

Nieuwe medicijnen 

Soms is er een nieuwe medicijn voor jouw situatie, maar zit dat nog in de sluis voor dure geneesmiddelen. Dat betekent dat het (tijdelijk) nog niet vergoed wordt via de zorgverzekering. Op deze pagina noemen we dat medicijn dan (nog) niet.

Soms kunnen ziekenhuizen het medicijn al wel geven. Dat kan doordat de fabrikant het dan gratis aanbiedt.  Bespreek met je arts of er een nieuw medicijn is waar jij misschien voor in aanmerking komt.

Bijwerkingen van doelgerichte therapie bij longkanker

Door doelgerichte therapie kun je last hebben van bijwerkingen. De arts of  verpleegkundig specialist bespreekt met je welke bijwerkingen je kunt verwachten.

Veel voorkomende bijwerkingen bij doelgerichte therapie zijn:

  • diarree
  • vermoeidheid
  • puistjes
  • kloofjes in de huid van je vingers of tenen
  • nagels die snel scheuren of afbreken
  • haar dat sneller of langzamer groeit
  • soms: misselijkheid

Meer informatie over de bijwerkingen vind je via deze link:

Bespreek met je arts de voor- en nadelen van doelgerichte therapie

Kom je in aanmerking voor doelgerichte therapie? Dan is het belangrijk dat je samen met de arts de voordelen van doelgerichte therapie afweegt tegen de bijwerkingen en gevolgen van deze behandeling.

Als je twijfelt of je wel doelgerichte therapie wilt, vertel dit dan aan je arts. Samen kunnen jullie dan besluiten wat in jouw situatie de beste keuze is. Meer informatie over wat je kunt doen als je twijfelt, lees je in het artikel Als je twijfelt over een behandeling.

Als het medicijn niet meer werkt

De kankercellen reageren in het begin meestal op de doelgerichte therapie. De groei van de kankercellen neemt af, of stopt helemaal.

Op een gegeven moment kan het medicijn minder goed gaan werken. De kankercellen gaan dan weer groeien. Als het kan, schrijft de arts je een ander medicijn voor.

Het is dan eerst nodig om opnieuw DNA-onderzoek te doen. Hiervoor gebruikt de arts wat weefsel van een nieuwe uitzaaiing.

Als doelgerichte therapie niet meer werkt, kun je misschien immunotherapie en/of chemotherapie krijgen. De arts bespreekt dit met je.

Wanneer naar een gespecialiseerd ziekenhuis?

Uit het DNA-onderzoek kan blijken dat je een zeldzame afwijking in het DNA van de kankercellen hebt. Dan is het belangrijk dat je voor de beste behandeling naar een gespecialiseerd ziekenhuis gaat.

Je longarts verwijst je in dat geval naar één van deze ziekenhuizen:

  • Amsterdam UMC (locatie VUmc)
  • Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam
  • Erasmus MC in Rotterdam
  • LUMC in Leiden
  • Maastricht UMC+
  • Radboudumc in Nijmegen
  • UMC Groningen

Doelgerichte therapie

In deze video zie je hoe doelgerichte therapie werkt.

Nieuwe ontwikkelingen doelgerichte therapie bij longkanker

Prof. dr. Koos van der Hoeven over de nieuwe ontwikkelingen in doelgerichte therapie bij longkanker. Bron: Uitgeverij Jaap.

Colofon

Met medewerking van:

illustratie-arts-man

Dr. Anthonie van der Wekken

Longarts, UMCG

Logo Longkanker Nederland

Longkanker Nederland

Patiëntorganisatie

Website

Illustratie mensen

Mensen die longkanker hebben (gehad)

Logo NVALT

NVALT - Sectie Oncologie

Beroepsvereniging longartsen
Website

Foto Ed Schuuring

Prof. dr. Ed Schuuring

Klinisch moleculair bioloog in de pathologie, UMCG

Gemaakt door de redactie van kanker.nl

Laatste update: september 2022