Seksualiteit en bestraling (radiotherapie)

Een behandeling met bestraling kan invloed hebben op je seksleven. Vertel je klachten aan je arts of verpleegkundige. Soms is er iets aan te doen.

Lees op deze pagina over:

• Klachten door bestraling van je bekken
• Moe zijn, andere klachten en zin in seks
• Bestraling en seksualiteit bij vrouwen
• Bestraling en seksualiteit bij mannen
• Kun je seks hebben als je bestraald wordt?

Klachten door bestraling van je bekken

Krijg je bestraling van je bekken? Dan worden soms organen bestraald die belangrijk zijn bij seks. Bijvoorbeeld:

• je eierstokken, baarmoeder, schaamlippen of clitoris
• je prostaat of zaadballen

Je kunt dan klachten krijgen die invloed hebben op je seksleven. Of je vruchtbaarheid.

Lees hier meer over bij:

• anuskanker
• baarmoederhalskanker
• baarmoederkanker
• eierstokkanker
• vaginakanker
• vulvakanker (schaamlipkanker)
• prostaatkanker
• peniskanker
• vaginakanker
• teelbalkanker (zaadbalkanker)

De arts of verpleegkundige vertelt je wat de gevolgen van bestraling kunnen zijn voor je seksleven en seksualiteit. En wat je kunt doen om er minder last van te hebben.

Moe zijn, andere klachten en zin in seks

Bestraling heeft vaak invloed op hoe je je voelt. Je kunt er erg moe van worden. Of je kunt last hebben van je mond, darmen, blaas of huid, bijvoorbeeld.

Het is normaal dat je dan minder zin hebt in seks. Of wel behoefte hebt aan intimiteit en bij elkaar zijn, maar niet aan seks.

Bestraling en seksualiteit bij vrouwen

Door bestraling van je eierstokken kun je in de overgang komen. Dit kan ook gevolgen hebben voor je seksleven. Misschien kun je hormonen gebruiken om minder last te hebben van de overgang. Bespreek dit met je arts.

Soms verplaatst de arts de eierstokken voor de bestraling naar de bovenbuik. Om te zorgen dat je niet in de overgang komt. Lees meer over eierstokken verplaatsen.

Wordt je baarmoederhals of vagina van buitenaf bestraald? Dan wordt het slijmvlies van het bovenste deel van je vagina soms dunner. En kan er littekenweefsel komen. Hierdoor krijg je tijdens en na de behandeling soms last van:

• een drogere vagina
• een nauwere of stuggere vagina
• (waterig) vocht uit je vagina: dit heet afscheiding
• pijn of een branderig gevoel tijdens en na de seks

Bespreek je klachten met je arts of verpleegkundige. Vaak is er iets aan te doen.

Krijg je inwendige en uitwendige bestraling? Dan kan je vagina na de behandeling minder soepel worden. Dat komt door littekenweefsel in je vagina. Je krijgt adviezen om dit zoveel mogelijk te voorkomen. En over hoe je je seksleven weer langzaam kunt opbouwen.

Bestraling kan de zenuwen en bloedvaten beschadigen die nodig zijn voor een erectie. Daarom kun je door bestraling, of bestraling in combinatie met een operatie, erectieproblemen krijgen.

Meestal ontstaan die beschadigingen langzaam, na maanden of jaren. Heb je last van erectieproblemen? Bespreek met je arts of verpleegkundige of hier iets aan te doen is.

Door bestraling van de zaadballen maak je soms minder testosteron aan. Testosteron is het mannelijk geslachtshormoon. Het speelt een rol bij de aanmaak van zaadcellen. Het zorgt ook voor de vorming van de mannelijke geslachtskenmerken: de geslachtsorganen, lichaamsbouw en beharing.

Kenmerken van een tekort aan testosteron zijn:

• minder zin in seks
• moeite om een erectie te krijgen
• minder spiermassa
• verandering in de lichaamsbeharing
• depressieve gevoelens
• stemmingswisselingen

Bespreek met je arts of het nodig is om dit te controleren en te behandelen.

Kun je seks hebben als je bestraald wordt?

Tijdens en kort na de behandeling met bestraling kun je gewoon seks hebben en masturberen. De bestraling is niet gevaarlijk voor je partner of voor jezelf. Ook niet tijdens seks. Twijfel je hierover? Bespreek het met je arts.

Wordt je bekken bestraald? Dan krijg je adviezen van je arts of verpleegkundige over hoe je hiermee om kunt gaan bij seks. Op de website van patiëntenorganisatie Olijf en de Prostaatkankerstichting vind je informatie over:

• bestraling en seksualiteit voor vrouwen
• bestraling en seksualiteit voor mannen

Krijg je inwendige bestraling tegen prostaatkanker met radioactieve deeltjes die in je lichaam blijven? Dan krijg je van je arts of verpleegkundige leefregels voor na de behandeling. De radioactieve straling wordt langzaam minder sterk. Na een paar dagen is het niet meer te meten. Bespreek met je arts wanneer je weer seks kunt hebben.