Woordenboek borstkanker bij mannen

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon

Opslaan

Een woord dat je niet kent? Wij leggen het uit.

Ablatio mammae

Ook: Borstamputatie, Mastectomie

Bij een borstamputatie wordt al het borstklierweefsel met een operatie weggehaald. Soms kan de huid van de borst en/of de tepel gespaard blijven.

Antihormonen

Ook: Aromataseremmer

Een aromataseremmer is een vorm van anti-hormonale therapie. Het medicijn belemmert dat de tumor door hormonen kan groeien. Het is een medicijn voor vrouwen met hormoongevoelige borstkanker die in de overgang zijn.

Architectuurverstoring

Op de mammografie is te zien dat het weefsel niet overal hetzelfde is. Dit kan optreden na een operatie of bij kanker. De arts haalt bij twijfel weefsel weg en laat dit verder onderzoeken.

Aromataseremmer

Ook: Antihormonen

Een aromataseremmer is een vorm van anti-hormonale therapie. Het medicijn belemmert dat de tumor door hormonen kan groeien. Het is een medicijn voor vrouwen met hormoongevoelige borstkanker die in de overgang zijn.

Axillaire klier

Ook: Okselklier

Een lymfeklier in de oksel.

Axillaire lymfadenopathie

Er zijn 1 of meer vergrote lymfeklieren in de oksel te zien. Er is meer onderzoek nodig, bijvoorbeeld een echografie en/of weefselonderzoek.

Axilla level

Axilla betekent oksel. De oksel heeft 3 gebieden (levels) met lymfeklieren. Met axilla level 1, 2 en/of 3 geeft de arts aan in welk gebied van de oksel de lymfeklieren liggen.

Bestralingsboost

Ook: Boostbestraling, Surdosage

Een extra dosis bestraling op een klein gebied.

BI-RADS

Ook: BI-RADS-classificatie, Breast Imaging Reporting and Data System

Er zijn 7 uitslagen met BI-RADS mogelijk. Die lopen van 0 tot en met 6.

BI-RADS-classificatie

Ook: BI-RADS, Breast Imaging Reporting and Data System

Er zijn 7 uitslagen met BI-RADS mogelijk. Die lopen van 0 tot en met 6.

BI-RADS 0

De mammografie of een ander beeldvormend onderzoek geeft niet genoeg informatie voor een definitieve uitslag. Er is meer onderzoek nodig. De meeste vrouwen die BI-RADS 0 krijgen, blijken uiteindelijk geen borstkanker te hebben.

BI-RADS 1

De borst ziet er op de foto normaal uit. Er is geen afwijking gevonden.

BI-RADS 2

Er is een goedaardige afwijking gevonden in de borst. Er is geen verder onderzoek nodig.

BI-RADS 3

Er is een afwijking gevonden die heel waarschijnlijk goedaardig is. De arts doet misschien nog een punctie. Of er volgt een controle na 6 maanden met weer een mammografie, scan of echo.

BI-RADS 4

De afwijking kan misschien kanker zijn. Voor een definitieve uitslag is een biopsie nodig.

BI-RADS 5

De gevonden afwijking is zeer waarschijnlijk kwaadaardig (kanker). Voor een definitieve uitslag is een biopsie nodig.

BI-RADS 6

BI-RADS 6 betekent borstkanker.

Bindweefselknobbel

Ook: Fibroadenoom van de borst

Een goedaardige tumor in het bindweefsel van de borst.

Boostbestraling

Ook: Bestralingsboost, Surdosage

Een extra dosis bestraling op een klein gebied.

Borst

Ook: Mamma

Latijns woord voor borst.

Borstamputatie

Ook: Ablatio mammae, Mastectomie

Bij een borstamputatie wordt al het borstklierweefsel met een operatie weggehaald. Soms kan de huid van de borst en/of de tepel gespaard blijven.

Borstbesparende operatie

Ook: Borstsparende operatie, Lumpectomie

Bij deze operatie haalt de arts de tumor uit de borst weg, maar de rest van het borstklierweefsel blijft behouden.

Borstfoto

Ook: Mammografie, Mammogram

Een röntgenfoto van de borst.

Borstkanker

Ook: Mammacarcinoom, Carcinoma mammae

Een kwaadaardige tumor in de borst.

Borstsparende operatie

Ook: Borstbesparende operatie, Lumpectomie

Bij deze operatie haalt de arts de tumor uit de borst weg, maar de rest van het borstklierweefsel blijft behouden.

BRCA1-mutatie

Een fout (mutatie) in het DNA. De fout zit in het BRCA-1-gen. Door deze fout is de kans op borstkanker, eierstokkanker en sommige andere kankersoorten groter. Deze fout kan je overerven van een van je ouders.

BRCA2-mutatie

Een fout (mutatie) in het DNA. De fout zit in het BRCA-2-gen. Door deze fout is de kans op borstkanker en sommige andere kankersoorten groter. Deze fout kan je overerven van een van je ouders.

Breast Imaging Reporting and Data System

Ook: BI-RADS, BI-RADS-classificatie

Er zijn 7 uitslagen met BI-RADS mogelijk. Die lopen van 0 tot en met 6.

Breath-hold-techniek

Het inhouden van de adem tijdens de bestraling. Door de adem tijdens de bestraling 15 tot 30 seconden in te houden, ontstaat er meer ruimte tussen het hart en de borst(wand). Zo is er zo min mogelijk schade aan het hart.

Calcificaties

Ook: Kalkspatjes

Kleine hoopjes kalk in de borst. Die zijn vaak op een mammografie goed te zien. Bij 4 op de 5 mensen zijn kalkspatjes goedaardig.

Carcinoma mammae

Ook: Mammacarcinoom, Borstkanker

Een kwaadaardige tumor in de borst.

CDK4/6-remmer

Een medicijn waardoor de kankercel stopt met groeien en delen. Het is een medicijn voor vrouwen met uitgezaaide, hormoongevoelige borstkanker.

Cutane invasie

De tumor in de borst groeit door tot in de huid.

DCIS

Ook: Ductaal carcinoma in situ, Ductaal mammacarcinoom in situ

DCIS wordt vaak een voorstadium van borstkanker genoemd. Er zijn onrustige, afwijkende cellen in de melkbuisjes van de borst. Deze cellen groeien nog niet door de wand van de melkbuisjes heen. Maar doen ze dat wel, dan wordt het kanker. Daarom wordt DCIS vaak behandeld.

Dens borstklierweefsel

Ook: Dicht borstklierweefsel, Dense borsten, Vol borstklierweefsel

De borst heeft in verhouding meer borstklierweefsel en minder vetweefsel.

Dense borsten

Ook: Dicht borstklierweefsel, Dens borstklierweefsel, Vol borstklierweefsel

De borst heeft in verhouding meer borstklierweefsel en minder vetweefsel.

Dicht borstklierweefsel

Ook: Dens borstklierweefsel, Dense borsten, Vol borstklierweefsel

De borst heeft in verhouding meer borstklierweefsel en minder vetweefsel.

Ductaal carcinoma in situ

Ook: DCIS, Ductaal mammacarcinoom in situ

DCIS wordt vaak een voorstadium van borstkanker genoemd. Er zijn onrustige, afwijkende cellen in de melkbuisjes van de borst. Deze cellen groeien nog niet door de wand van de melkbuisjes heen. Maar doen ze dat wel, dan wordt het kanker. Daarom wordt DCIS vaak behandeld.

Ductaal carcinoom

Ook: Invasief carcinoom NST

NST staat voor: het niet-speciale type. Deze vorm van borstkanker ontstaat in de melkgangen. De kanker groeit door in het omliggende borstweefsel.

Ductaal mammacarcinoom in situ

Ook: DCIS, Ductaal carcinoma in situ

DCIS wordt vaak een voorstadium van borstkanker genoemd. Er zijn onrustige, afwijkende cellen in de melkbuisjes van de borst. Deze cellen groeien nog niet door de wand van de melkbuisjes heen. Maar doen ze dat wel, dan wordt het kanker. Daarom wordt DCIS vaak behandeld.

ER

Ook: Oestrogeen, Oestradiol

Een vrouwelijk hormoon. Bij een vorm van borstkanker groeien kankercellen door dit hormoon. Deze vorm heet hormoongevoelige (ER+) borstkanker.

Fibroadenoom van de borst

Ook: Bindweefselknobbel

Een goedaardige tumor in het bindweefsel van de borst.

Gemodificeerde radicale mastectomie

Ook: GRM

Bij deze operatie haalt de arts niet alleen de hele borst weg. Maar ook de lymfeklieren in de oksel (een okselkliertoilet).

Genexpressietest

Ook: Genprofieltest

Een genprofieltest voorspelt het risico op uitzaaiingen van borstkanker. Door de test weet de arts of chemotherapie na de operatie nodig is. Voorbeelden van een genprofieltest zijn MammaPrint en Oncotype DX.

Genprofieltest

Ook: Genexpressietest

Een genprofieltest voorspelt het risico op uitzaaiingen van borstkanker. Door de test weet de arts of chemotherapie na de operatie nodig is. Voorbeelden van een genprofieltest zijn MammaPrint en Oncotype DX.

GRM

Ook: Gemodificeerde radicale mastectomie

Bij deze operatie haalt de arts niet alleen de hele borst weg. Maar ook de lymfeklieren in de oksel (een okselkliertoilet).

HER2-positieve borstkanker

HER2 is een eiwit dat de groei en deling van normale borstcellen regelt. Bij HER2-positieve borstkanker zit er veel HER2 op de kankercellen. Daardoor krijgen de kankercellen veel signalen om te groeien en te delen.

Hormoongevoelige borstkanker

Hormoongevoelige borstkanker betekent dat de borstkanker groeit door de vrouwelijke hormonen oestrogeen (ER) en progesteron (PR).

Hormoongevoeligheid

Hormoongevoeligheid wordt aangegeven door een percentage. Dit percentage geeft aan hoe zeer de kankercellen in de borst groeien door de hormonen oestrogeen en progesteron.

I125-marker

Ook: Jodiummarker, Jodiumzaadjes

Dit is een klein, metalen staafje. Soms is de afwijking in de borst niet goed te voelen. De radioloog plaatst het staafje dan in de borst op de plek van de afwijking. Dit staafje zendt een heel kleine hoeveelheid straling uit (onschadelijk voor de gezondheid). De chirurg kan dit staafje met straling tijdens een operatie opzoeken en weet zo precies waar de tumor zit.

Inflammatoire borstkanker

Ook: Mastitis carcinomatosa, Ontstekingsborstkanker

Inflammatoir betekent ontstoken. Deze kanker ziet eruit als een ontsteking in de borst. Het is een agressieve, zeldzame vorm van borstkanker.

Inframammaire huidplooi

De grens tussen de onderkant van de borst en de borstkas.

Intramammaire lymfeklier

Dit is een lymfeklier die in het borstklierweefsel ligt. Deze lymfeklier kan zichtbaar zijn op de foto's en scans.

Invasief carcinoom NST

Ook: Ductaal carcinoom

NST staat voor: het niet-speciale type. Deze vorm van borstkanker ontstaat in de melkgangen. De kanker groeit door in het omliggende borstweefsel.

Invasief lobulair carcinoom

Ook: Lobulair carcinoom, Lobulair mammacarcinoom

Vorm van borstkanker die is ontstaan in de melkklieren. De kanker groeit door in het omliggende borstweefsel.

Jodiummarker

Ook: Jodiumzaadjes, I125-marker

Dit is een klein, metalen staafje. Soms is de afwijking in de borst niet goed te voelen. De radioloog plaatst het staafje dan in de borst op de plek van de afwijking. Dit staafje zendt een heel kleine hoeveelheid straling uit (onschadelijk voor de gezondheid). De chirurg kan dit staafje met straling tijdens een operatie opzoeken en weet zo precies waar de tumor zit.

Jodiumzaadjes

Ook: Jodiummarker, I125-marker

Dit is een klein, metalen staafje. Soms is de afwijking in de borst niet goed te voelen. De radioloog plaatst het staafje dan in de borst op de plek van de afwijking. Dit staafje zendt een heel kleine hoeveelheid straling uit (onschadelijk voor de gezondheid). De chirurg kan dit staafje met straling tijdens een operatie opzoeken en weet zo precies waar de tumor zit.

Kalkspatjes

Ook: Calcificaties

Kleine hoopjes kalk in de borst. Die zijn vaak op een mammografie goed te zien. Bij 4 op de 5 mensen zijn kalkspatjes goedaardig.

Laterale uitloper

Borstweefsel aan de bovenste buitenkant van de borst (richting de oksel).

LCIS

Ook: Lobulair carcinoma in situ, Lobulaire mammacarcinomen in situ

Onrustige en afwijkende cellen in de melkklieren van de borst. Door LCIS is de kans op borstkanker groter.

Lobulair carcinoma in situ

Ook: LCIS, Lobulaire mammacarcinomen in situ

Onrustige en afwijkende cellen in de melkklieren van de borst. Door LCIS is de kans op borstkanker groter.

Lobulair carcinoom

Ook: Invasief lobulair carcinoom, Lobulair mammacarcinoom

Vorm van borstkanker die is ontstaan in de melkklieren. De kanker groeit door in het omliggende borstweefsel.

Lobulaire mammacarcinomen in situ

Ook: LCIS, Lobulair carcinoma in situ

Onrustige en afwijkende cellen in de melkklieren van de borst. Door LCIS is de kans op borstkanker groter.

Lobulair mammacarcinoom

Ook: Invasief lobulair carcinoom, Lobulair carcinoom

Vorm van borstkanker die is ontstaan in de melkklieren. De kanker groeit door in het omliggende borstweefsel.

Lumpectomie

Ook: Borstbesparende operatie, Borstsparende operatie

Bij deze operatie haalt de arts de tumor uit de borst weg, maar de rest van het borstklierweefsel blijft behouden.

Mamma

Ook: Borst

Latijns woord voor borst.

Mammacarcinoom

Ook: Borstkanker, Carcinoma mammae

Een kwaadaardige tumor in de borst.

Mammacareverpleegkundige

Verpleegkundige die gespecialiseerd is in borstkankerzorg.

Mammacentrum

Ook: Mammapoli

Een afdeling in het ziekenhuis voor de behandeling van borstkanker en andere aandoeningen van de borst.

Mammapoli

Ook: Mammacentrum

Een afdeling in het ziekenhuis voor de behandeling van borstkanker en andere aandoeningen van de borst.

Mammografie

Ook: Borstfoto, Mammogram

Een röntgenfoto van de borst.

Mammogram

Ook: Mammografie, Borstfoto

Een röntgenfoto van de borst.

MARI-klier

Een lymfeklier met uitzaaiingen waarin de radioloog een jodiummarker  heeft geplaatst.

MARI-procedure

Een lymfeklier met uitzaaiingen heeft een jodiummarker gekregen en is bij de operatie op te sporen en te verwijderen door de chirurg.

Mastectomie

Ook: Borstamputatie, Ablatio mammae

Bij een borstamputatie wordt al het borstklierweefsel met een operatie weggehaald. Soms kan de huid van de borst en/of de tepel gespaard blijven.

Mastitis carcinomatosa

Ook: Inflammatoire borstkanker, Ontstekingsborstkanker

Inflammatoir betekent ontstoken. Deze kanker ziet eruit als een ontsteking in de borst. Het is een agressieve, zeldzame vorm van borstkanker.

Morbus Paget

Ook: Ziekte van Paget van de tepel, Tepelkanker

Er zitten tumorcellen in de huid, in of rondom de tepel. Deze aandoening komt niet vaak voor.

Non-mass enhancement

Een plek in de borst die op de MRI-scan 'aangekleurd' is. Het kan een teken kan zijn van borstkanker of een voorstadium van borstkanker.

Oestradiol

Ook: Oestrogeen, ER

Een vrouwelijk hormoon. Bij een vorm van borstkanker groeien kankercellen door dit hormoon. Deze vorm heet hormoongevoelige (ER+) borstkanker.

Oestrogeen

Ook: ER, Oestradiol

Een vrouwelijk hormoon. Bij een vorm van borstkanker groeien kankercellen door dit hormoon. Deze vorm heet hormoongevoelige (ER+) borstkanker.

OKD

Ook: Okselkliertoilet, Okselklierverwijdering, Okselklierdissectie

Een okselkliertoilet is een operatie waarbij de chirurg lymfeklieren in de oksel verwijdert. De patholoog onderzoekt of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zitten.

Okselklier

Ook: Axillaire klier

Een lymfeklier in de oksel.

Okselklierdissectie

Ook: Okselkliertoilet, Okselklierverwijdering, OKD

Een okselkliertoilet is een operatie waarbij de chirurg lymfeklieren in de oksel verwijdert. De patholoog onderzoekt of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zitten.

Okselkliertoilet

Ook: Okselklierverwijdering, OKD, Okselklierdissectie

Een okselkliertoilet is een operatie waarbij de chirurg lymfeklieren in de oksel verwijdert. De patholoog onderzoekt of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zitten.

Okselklierverwijdering

Ook: Okselkliertoilet, OKD, Okselklierdissectie

Een okselkliertoilet is een operatie waarbij de chirurg lymfeklieren in de oksel verwijdert. De patholoog onderzoekt of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zitten.

Okseltop

Ook: Topklier

De lymfeklier in de oksel die het hoogst zit. De topklier zit meestal dicht bij het sleutelbeen.

Ontstekingsborstkanker

Ook: Inflammatoire borstkanker, Mastitis carcinomatosa

Inflammatoir betekent ontstoken. Deze kanker ziet eruit als een ontsteking in de borst. Het is een agressieve, zeldzame vorm van borstkanker.

Partiële borstbestraling

Dit is bestraling van een deel van de borst. Alleen het deel waar de tumor zit of zat, krijgt bestraling.

Periareolair

Rondom de tepelhof.

Phyllodestumor

Phyllodestumor is een zeldzame tumor in het bindweefsel van de borst. Deze tumor is meestal goedaardig.

PMPS

Ook: Postmastectomie-pijnsyndroom

Hevige pijn in het geopereerde gebied, na de borstsparende operatie of na de borstamputatie. De pijn kan ontstaan door beschadiging van de zenuwen in de borst.

Postmastectomie-pijnsyndroom

Ook: PMPS

Hevige pijn in het geopereerde gebied, na de borstsparende operatie of na de borstamputatie. De pijn kan ontstaan door beschadiging van de zenuwen in de borst.

Progesteron

Een vrouwelijk hormoon. Kankercellen in de borst kunnen groeien door dit hormoon.

Radiatiemastitis

Een ontsteking van de borst door de bestraling.

Sequentiële boost

Boost-bestraling is een extra dosis bestraling op een klein gebied. Bij een sequentiële boost krijgt eerst het hele gebied een aantal keren bestraling. Daarna volgen er een aantal boost-bestralingen op het gebied dat de hogere dosis straling nodig heeft.

SIB

Ook: Simultaneous integrated boost, Simultane boost

Boost-bestraling is een extra dosis straling op een klein gebied. Bij 'simultaneous integrated boost' gebeurt de boost-bestraling tegelijk met de bestraling van het gehele gebied. Het boost-gebied krijgt iedere dag een iets hogere dosis dan de rest van het weefsel.

Simultane boost

Ook: Simultaneous integrated boost, SIB

Boost-bestraling is een extra dosis straling op een klein gebied. Bij 'simultaneous integrated boost' gebeurt de boost-bestraling tegelijk met de bestraling van het gehele gebied. Het boost-gebied krijgt iedere dag een iets hogere dosis dan de rest van het weefsel.

Simultaneous integrated boost

Ook: SIB, Simultane boost

Boost-bestraling is een extra dosis straling op een klein gebied. Bij 'simultaneous integrated boost' gebeurt de boost-bestraling tegelijk met de bestraling van het gehele gebied. Het boost-gebied krijgt iedere dag een iets hogere dosis dan de rest van het weefsel.

Surdosage

Ook: Boostbestraling, Bestralingsboost

Een extra dosis bestraling op een klein gebied.

Tamoxifen

Een vorm van anti-hormoontherapie. Tamoxifen is een nep-hormoon. Het voorkomt dat de echte hormonen oestrogeen en progesteron bij de kankercellen kunnen komen.

Tepelinvasie

De borstkanker groeit door tot in de tepel.

Tepelkanker

Ook: Ziekte van Paget van de tepel, Morbus Paget

Er zitten tumorcellen in de huid, in of rondom de tepel. Deze aandoening komt niet vaak voor.

Topklier

Ook: Okseltop

De lymfeklier in de oksel die het hoogst zit. De topklier zit meestal dicht bij het sleutelbeen.

Triple-negatieve borstkanker

Een agressieve vorm van borstkanker. De tumor is 3 keer negatief: hij groeit niet onder invloed van oestrogeen (1), niet onder invloed van progesteron (2) en is niet HER2-positief (3).

Verwijde ductus

Ook: Verwijde melkgang

Dit is een melkbuisje in de borst dat wijder is dan de andere melkbuisjes. Er kan een echo of MRI nodig zijn.

Verwijde melkgang

Ook: Verwijde ductus

Dit is een melkbuisje in de borst dat wijder is dan de andere melkbuisjes. Er kan een echo of MRI nodig zijn.

Vol borstklierweefsel

Ook: Dicht borstklierweefsel, Dens borstklierweefsel, Dense borsten

De borst heeft in verhouding meer borstklierweefsel en minder vetweefsel.

Ziekte van Paget van de tepel

Ook: Morbus Paget, Tepelkanker

Er zitten tumorcellen in de huid, in of rondom de tepel. Deze aandoening komt niet vaak voor.

Gebruik woordenboek door zorgverleners en ziekenhuizen

Dit woordenboek is voor iedereen vrij te gebruiken. Dus ook voor zorgverleners en ziekenhuizen. Ook is het mogelijk om het woordenboek automatisch in het elektronisch patiëntendossier (EPD) te tonen. Heeft u als zorgverlener hier interesse in? Neem dan contact op met kanker.nl.

Feedback op het woordenboek

Heb je suggesties voor aanvullingen op het woordenboek? Laat het ons weten! Dan kan via het feedbackformulier onderaan deze pagina, of via dit gesprek over het woordenboek in de gespreksgroep borstkanker. Samen maken we het woordenboek zo compleet mogelijk.

Colofon

Met medewerking van:

Logo BVN

Borstkankervereniging Nederland

Patiëntenorganisatie

Website

Logo NABON

Werkgroep Voorlichting, Nationaal Borstkanker Overleg Nederland (NABON)

Gemaakt door de redactie van kanker.nl

Laatste update: januari 2023