Soorten chemotherapie

Er zijn verschillende soorten chemotherapie. Elke soort werkt op een andere manier. Lees welke soorten er zijn en hoe ze werken.

Er zijn veel verschillende soorten medicijnen bij chemotherapie. Ze heten cytostatica. Ze werken allemaal anders.

De arts weet welke chemotherapie het beste werkt bij jouw soort kanker. Je arts gebruikt hiervoor landelijke richtlijnen en protocollen. En wetenschappelijk onderzoek.

Bij de keuze van de medicijnen houdt de arts rekening met je gezondheid. Bijvoorbeeld met hoe goed je nieren en je lever werken. 

Er zijn 6 verschillende soorten medicijnen bij chemotherapie:

• Alkylerende middelen
• Antimetabolieten
• Antimitotische cytostatica
• Antitumor-antibiotica
• Topo-isomeraseremmers
• Andere chemotherapie

Alkylerende middelen

Alkylerende middelen maken breuken in het DNA van de kankercel. Door die breuken kan het DNA niet verdubbelen. Die verdubbeling is nodig om een cel te laten delen. Zo kan de tumor dus niet verder groeien. 

Deze medicijnen binden aan het DNA van de kankercel met een molecuul dat een alkylgroep heet. Daarom heet deze categorie medicijnen: alkylerende middelen.

Dit zijn veel gebruikte alkylerende middelen voor de behandeling van kanker:

• bendamustine
• busulfan
• carmustine
• chloorambucil
• chloormethine
• cyclofosfamide
• dacarbazine
• ifosfamide
• lomustine
• melfalan
• procarbazine
• streptozocine
• temozolomide
• thiotepa
• treosulfan

Antimetabolieten

Antimetabolieten verstoren de verdubbeling van het DNA. Net als alkylerende middelen. Ze werken alleen anders.

Een metaboliet is een onderdeel van de stofwisseling. Metabolieten zorgen er onder andere voor dat het DNA van een cel verdubbelt.

Komt een antimetaboliet de kankercel binnen, dan gebruikt de kankercel de antimetaboliet voor de stofwisseling. Alleen: die antimetaboliet werkt niet. Anti = tegen. Daardoor verdubbelt de DNA van de kankercel niet. En komt er geen nieuwe kankercel.

Dit zijn antimetabolieten tegen kanker:

• azacitidine
• capecitabine
• cytarabine
• cladribine
• clofarabine
• decitabine
• fludarabine
• fluorouracil
• gemcitabine
• hydroxyurea
• mercaptopurine
• methotrexaat
• nelarabine
• pemetrexed
• pentostatine
• pralatrexate
• tegafur/gimeracil/oteracil
• thioguanine
• trifluridine/tipiracil

Antimitotische cytostatica

Antimitotische cytostatica kunnen tumorcellen op een aantal manieren aanpakken. Ze remmen vooral de celdeling. Ook verstoren ze de aanmaak van bepaalde eiwitten.

Elke cel moet zich delen om te kunnen groeien. Ook een kankercel. Bij die celdeling ontstaan kleine draden in de cel. Deze draden trekken het erfelijk materiaal (DNA) uit elkaar. Zo kunnen er 2 nieuwe cellen ontstaan.

Antimitotische cytostatica zorgen ervoor dat die draden niet goed werken. De cel probeert zich wel te delen, maar dat lukt niet. Hierdoor stopt de deling van de kankercel.

Ook verstoren antimitotische cytostatica de aanmaak van bepaalde eiwitten die de cel nodig heeft om te kunnen delen. Zonder die eiwitten kan de kankercel geen nieuwe cel maken.

Zo zorgen deze medicijnen ervoor dat kankercellen zich niet kunnen vermenigvuldigen.

Antimitotische cytostatica zijn:

• cabazitaxel
• docetaxel
• paclitaxel
• vinblastine
• vincristine
• vinflunine
• vinorelbine

Antitumor-antibiotica

Antitumor-antibiotica zijn antibiotica die speciaal op kankercellen zijn gericht. Ze remmen de aanmaak van nieuw DNA in de tumorcellen.

'Gewone' antibiotica remmen de celdeling van bacteriën die niet in je lichaam horen. Antitumor-antibiotica worden, net als 'gewone' antibiotica, gemaakt van bepaalde soorten bacteriën en schimmels.

Deze medicijnen zijn antitumor-antibiotica:

• bleomycine
• dactinomycine
• daunorubicine
• doxorubicine
• epirubicine
• idarubicine
• mitomycine
• mitoxantron
• pixantron

Goed om te weten: antitumor-antibiotica kunnen hartklachten veroorzaken.

Topo-isomeraseremmers

Topo-isomeraseremmers zijn cytostatica die de werking van het eiwit topo-isomerase remmen. Topo-isomerase speelt een rol bij het oprollen en uitrollen van DNA.

Als een cel gaat delen, verdubbelt eerst het DNA. Bij de verdubbeling van het DNA rolt topo-isomerase de streng stukje voor stukje uit. Topo-isomeraseremmers blokkeren dit proces. En dus kan het DNA zich niet verdubbelen en kan de cel niet delen.  

Dit zijn topo-isomeraseremmers tegen kanker:

• etoposide
• irinotecan
• teniposide
• topotecan

Andere chemotherapie

Andere medicijnen bij chemotherapie zijn:

• amsacrine
• carboplatine
• cisplatine
• eribuline
• oxaliplatine
• trabectedine

Chemotherapie met platinum

Medicijnen die veel gebruikt worden bij chemotherapie zijn carboplatine, cisplatine en oxaliplatine. Dit zijn medicijnen waar platinum in zit.

Platinum is een zilverachtig metaal. Deze middelen voorkomen dat het DNA verdubbelt. Net als de chemotherapie van de groep alkylerende middelen. En dus kunnen cellen niet delen.