Dat ik van je hou

"Ik heb spijt, wat heb ik veel fout gedaan in mijn leven" zei hij. De oude man in de laatste fase van zijn leven, in het verzorgingshuis waar ik jaren geleden werkte. Ik deed de avonddienst en terwijl ik hem voor het slapengaan verzorgde was hij in zichzelf gekeerd en met zijn gedachten ver weg. Het was een verdrietige situatie. Zijn oudste zoon was depressief geweest en had heel kort hiervoor een einde aan zijn leven gemaakt. De pijn en schuld die de man met zich meedroeg was bijna tastbaar. Opeens zei hij : "Ik heb niet goed gedaan, wat heb ik veel fout gedaan in mijn leven". En hij ging verder: " Altijd was ik maar aan het werk. Ik heb te weinig aandacht aan mijn vrouw en kinderen gegeven. Nooit laten blijken dat ik van ze hield. Nooit durven zeggen dat ik van ze hield"...........Die nacht is hij overleden,

De volgende dag kwam een zoon naar mij toe: " Ik heb begrepen dat jij de laatste bent geweest die mijn vader heeft verzorgd. Heeft hij nog iets gezegd"? "Dat hij van jullie hield"  heb ik de zoon geantwoord.

Had ik dit zo mogen zeggen? Daar heb ik later wel over nagedacht. Het was een boodschap die nooit rechtstreeks en letterlijk was uitgesproken, maar dus wel leefde in zijn hart. Hij heeft van hen gehouden. Dat was wat ik hem heb horen zeggen.

 De zoon was zichtbaar ontroerd, ik ook. Die nooit uitgesproken woorden " Ik hou van je", die mocht ik doorgeven.

Waarom is het soms zo moeilijk om die vier kleine woordjes uit te spreken?  "Ik hou van jou". Ik ben van een generatie waarop je dit soort woorden ook niet zo maar uit sprak, behalve tegen Lief. Of de kinderen.

Toen ik tien jaar geleden te horen had gekregen dat ik ongeneeslijk ziek was veranderde er iets. Voelde ik de drang om te zeggen wat ik voelde. Als ik het nu niet zeg, wanneer dan? Ook al voelde het vreemd, een beetje raar wel, om het zo maar te zeggen tegen een vriendin, het was ook bevrijdend om dat zo eens uitgesproken te hebben. Toch is inmiddels zoveel jaren later, de schroom om het te zeggen weer een beetje terug.

Het ligt misschien ook wel aan onze taal waarom we het soms zo lastig uit de mond krijgen. Mijn Franstalige vriendin spreekt ook Spaans en zij zegt dat haar Spaanstalige vrienden het heel gemakkelijk zeggen of schrijven. Heel normaal om een appje af te sluiten met "Te quiero mucho". Dat bekt ook wel lekker. Net als  "Love you". Of neem de Belgen: " Ik zie u graag". Dat is helemaal laagdrempelig. Dat durf ik gerust te zeggen.

De Australische Bronnie Ware, werkte jarenlang in een hospice en voerde veel gesprekken met mensen in de laatste fase van hun leven. Ze schreef hierover het boek  ‘Als ik het leven over mocht doen’. Hierin beschrijft ze de vijf dingen waarover de mensen op hun sterfbed het meeste spijt hadden:

1. Ik zou willen dat ik de moed had gehad om een leven te leiden dat trouw was aan mezelf, niet aan de verwachtingen van anderen.
2. Ik zou willen dat ik niet zo hard had gewerkt.
3. Ik zou willen dat ik de moed had gehad om mijn gevoelens te uiten.
4. Ik zou willen dat ik contact had gehouden met mijn vrienden.
5. Ik zou willen dat ik mezelf had toegestaan gelukkiger te zijn.

Best een beetje confronterend om dit zo te lezen. Sommige dingen zijn gegaan zoals ze zijn gegaan, daar kun je misschien niets meer aan veranderen. En laten we ook niet te streng zijn voor onszelf. Het is het leven. Maar voor sommige dingen geldt misschien dat we er nog iets mee kunnen doen. We leven nog. Op nummer 3 van deze top vijf staat: Had ik mijn emoties en gevoelens maar meer durven laten zien. Zo lang we leven kunnen we nog trouw zijn aan onszelf, toestaan om gelukkig te zijn en onze gevoelens uiten. Laten we dus niet wachten, en liefdevolle woorden uitspreken, of op een andere manier onze genegenheid laten blijken, zolang we de kans hebben.

Ik zie jullie graag! 

Boek: Top five regrets of the dying . Bronnie Ware. ( Als ik het leven over mocht doen)