Schildwachtklierprocedure bij merkelcelcarcinoom

Een schildwachtklierprocedure is een operatie waarbij de chirurg de schildwachtklier opzoekt en verwijdert. Het doel is om uitzaaiingen in de lymfeklieren zo vroeg mogelijk te ontdekken. De schildwachtklierprocedure wordt ook wel sentinel node procedure genoemd.

De arts verwijdert de schildwachtklier meestal tegelijk met het merkelcelcarcinoom.

Wat is de schildwachtklier?

De schildwachtklier is de lymfeklier die als eerste het lymfevocht uit de tumor opvangt. Kankercellen verspreiden zich via het lymfevocht. Als het merkelcelcarcinoom uitzaait, komen de uitgezaaide kankercellen als eerste in de schildwachtklier.

De schildwachtklier wordt ook wel poortwachtersklier of sentinel node genoemd. De schildwachtklier is iets anders dan de schildklier. De schildklier is een orgaan in de keel dat hormonen aanmaakt.

Waar zit de schildwachtklier?

De schildwachtklier is niet bij iedereen dezelfde lymfeklier. Ook de plaats van de tumor bepaalt welke klier als eerste het lymfevocht van de tumor opvangt.

Wanneer een schildwachtklierprocedure?

De arts kan een schildwachtklierprocedure voorstellen als je een vergrote lymfeklier hebt, maar er op de echografie geen afwijkingen zijn. Met de schildwachtklierprocedure kan de arts met 95% zekerheid vaststellen of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zitten.

Hoe gaat de schildwachtklierprocedure

Eerst spuit de arts een beetje radioactieve vloeistof in de tumor en in het gebied daar direct omheen. De radioactieve vloeistof is niet gevaarlijk voor jezelf of voor anderen. Je plast de vloeistof binnen 24 uur gewoon weer uit.

Via het lymfevocht komt de vloeistof in de schildwachtklier. Na 15-20 minuten maakt de arts een lymfescan. Op de lymfescan is de schildwachtklier te zien. Soms krijg je ook nog een CT-scan. 

Na deze scan volgt het tweede deel van het onderzoek. Hiervoor krijg je een verdoving. De arts spoort de schildwachtklier op met de lymfescan en een apparaatje dat radioactiviteit kan meten. Of door een CT-scan te maken. Soms spuit de arts ook nog een blauwe kleurstof in. De lymfebanen kleuren dan blauw. Zo kan de arts ze volgen tot de schildwachtklier.
Daarna verwijdert de chirurg de schildwachtklier. De patholoog onderzoekt of er in de schildwachtklier kankercellen zitten. Meestal is de uitslag binnen 5 tot 10 werkdagen bekend.

Uitslag van de schildwachtklierprocedure

Zitten er geen kankercellen in de schildwachtklier? Dan gaat de arts ervan uit dat de andere lymfeklieren ook schoon zijn. Die hoeven dan niet operatief verwijderd te worden.

Zitten er wel kankercellen in de schildwachtklier, dan kan het nodig zijn om de lymfeklieren eromheen met een operatie weg te halen. Dit heet een lymfeklierdissectie. 

Complicaties van de schildwachtklierprocedure

Het onderzoek geeft een kleine kans op (onverwachte) gevolgen, zoals:

• Wondinfecties/problemen met de wondgenezing
• Nabloeding
• Ophoping van wondvocht in het operatiegebied

Complicaties die bijna nooit optreden zijn:

• Lymfoedeem
• Een allergische reactie op de gebruikte kleurstof