Kanker en zo gezond mogelijk leven

Probeer tijdens en na je behandeling zo gezond en fit mogelijk te zijn of te blijven. Een gezonde leefstijl helpt om de behandeling beter te doorstaan. En om er ook sneller van te herstellen. Bekijk de tips.

Deze dingen zijn belangrijk:

• Een gezond gewicht
• Goede voeding
• Blijven bewegen
• Niet roken
• Niet drinken
• Goed omgaan met stress en emoties
• Voldoende rusten en slapen

Tip 1: blijf op een gezond gewicht 

Een gezond gewicht is belangrijk: niet te zwaar zijn, maar ook niet te licht. Helaas kan het door je ziekte een flinke uitdaging zijn om op gewicht te blijven. Je medicijnen kunnen ervoor zorgen dat je aankomt. Of juist je eetlust verminderen, doordat je misselijk wordt of pijn hebt bij eten en slikken. Verder kan je last krijgen van diarree of verstopping door de medicijnen die je krijgt.

Gelukkig hoef je het niet alleen te doen. Je kunt hulp krijgen. En op  Voeding en Kanker Info vind je veel tips. 

Afvallen

Wil je afvallen, bekijk dan de praktische voedingstips bij ongewenste gewichtstoename.

Aankomen

Wil je aankomen of heb je moeite om op gewicht te blijven, bekijk dan de praktische voedingstips bij ongewenst gewichtsverlies.

Hulp bij afvallen of aankomen

Is het lastig om een gezond gewicht te bereiken? Of heb je liever persoonlijk advies? Vraag dan om een verwijzing naar een oncologiediëtist. Dat is iemand die veel weet over voeding en kanker. Vraag bij je zorgverzekeraar na of je deze zorg vergoed krijgt. 

Tip 2: let op je voeding

Met gezonde voeding help je je lichaam tijdens en na de behandeling. Want je lichaam moet dan hard werken. Gezonde voeding helpt ook om op gewicht te blijven.

Op Voeding & Kanker Info vind je betrouwbare informatie over:

• voeding tijdens je behandeling
• voeding na je behandeling
• voeding en sport/bewegen
• voedingssupplementen

Je vindt er ook recepten en voedingstips bij problemen met eten en drinken.

Advies van een diëtist

Wil je weten wat je het beste kunt eten of drinken? Of heb je hulp nodig bij afvallen of aankomen? Voor voedingsadviezen rond chemotherapie en bestraling kun je meestal terecht bij een oncologiediëtist in het ziekenhuis. Dat is iemand die veel weet over voeding en kanker. 

Je kunt ook zelf een oncologiediëtist zoeken. Je arts kan je verwijzen. Vraag vooraf aan je zorgverzekeraar of je deze zorg vergoed krijgt.

Blijven bewegen is vaak lastig tijdens je behandelingen en erna. Bijvoorbeeld omdat je meer wilt dan je kunt. Of omdat je moe bent en te weinig energie hebt.

Toch is het belangrijk te blijven bewegen, tijdens en na je behandeling. Vaak vermindert het je bijwerkingen. Een betere conditie zorgt er ook voor dat je je behandelingen beter verdraagt en na je behandelingen sneller herstelt.

Regelmatig bewegen heeft nog meer voordelen: het helpt om op een gezond gewicht te komen of te blijven en is belangrijk voor je spierkracht. Verder helpt het bij klachten als vermoeidheid, angst en depressie.

Jezelf een beetje uitdagen mag, maar forceer niets. Overleg vooraf met je arts of verpleegkundige over bewegen of sporten. Deze kan je doorsturen naar een fysiotherapeut voor advies. Je kunt ook zelf om een verwijzing vragen.

Tip: sommige ziekenhuizen hebben eigen beweegprogramma’s (OncoFit). Vraag dit na bij je ziekenhuis, huisarts of zorgverzekeraar. Bij sommige sportscholen werken ook fitnesstrainers die verstand hebben van bewegen bij kanker.

Trainen onder begeleiding

Als je ziek bent of herstelt van je behandeling, heb je geen idee wat je lichaam aankan. Zoek daarom een fitnesstrainer oncologie of een oncologiefysiotherapeut die jou kan coachen. Zodat je oefeningen goed uitvoert, op het goede niveau traint en niet over je grenzen gaat. De fysiotherapeut kan je ook advies geven hoe je thuis aan je conditie kunt werken en zo actief mogelijk kunt blijven. Tip: informeer vooraf bij je zorgverzekeraar of je de kosten vergoed krijgt.

Goed om te weten: sportbegeleiding op maat is ook mogelijk via Stichting Tegenkracht.

Overleg altijd met je arts of verpleegkundige

Bespreek met je arts of verpleegkundige of meer bewegen of trainen in jouw situatie een goed idee is. 

Vragen die je kunt stellen:

• Is bewegen veilig voor mij?
• Welke sporten zijn geschikt voor mij? Of: welke manieren van bewegen?
• Wat kan ik beter niet doen en waarom?
• Waar moet ik op letten als ik meer ga bewegen of trainen?
• Hoe bouw ik op?
• Is er een beweegprogramma in het ziekenhuis waar ik aan mee kan doen? Zijn daar kosten aan verbonden? Betaalt de verzekeraar die kosten?
• Wie kan mij helpen?
• Hoe motiveer ik mijzelf om meer te bewegen?
• Is er een goede beweeg-app die ik kan gebruiken? 

Lees meer over sport en bewegen bij kanker en bekijk ook de tips bij bewegen.

Rook je? Of vape je? Stoppen is belangrijk voor je herstel. Ben je een roker, dan heb je meer kans op problemen na een operatie. Bijvoorbeeld dat de wond niet goed geneest. Ook heb je wat meer kans op bijwerkingen van bestraling.

Stoppen met roken is voor bijna alle rokers heel moeilijk. Zoek daarom hulp bij het stoppen met roken.

Tip 5: stop met drinken

Drink je alcohol? Alcohol drinken is slecht voor je gezondheid en je herstel.

Stoppen met alcohol drinken is voor bijna iedereen moeilijk. Goed om te weten: je kunt hulp krijgen bij het stoppen met drinken.

Tip 6: goed omgaan met stress en emoties

Stress en emoties zijn normaal als je kanker hebt. Maar veel stress is niet goed voor je afweersysteem. 

Er zijn verschillende manieren om met stress en emoties om te gaan, zodat het je niet overspoelt. Mindfulness, yoga en ontspanningsoefeningen kunnen bijvoorbeeld helpen. Maar ook bewegen en sporten kunnen stress verminderen.

Verder is het belangrijk om:

• dingen te doen die je leuk vindt
• regelmatig rustmomenten in te bouwen
• aandacht te besteden aan dingen die je belangrijk vindt (zingeving)
• verbinding te zoeken met mensen die je energie geven
• mensen te vermijden die je energie kosten

Heb je het gevoel dat je vastloopt? Dan kan praten over je gevoelens en zorgen helpen. Bijvoorbeeld met een praktijkondersteuner huisarts voor de geestelijke gezondheidszorg (poh-ggz), een maatschappelijk werker of een psycholoog. 

Tip 7: genoeg rusten en slapen

Genoeg rust en slaap krijgen is erg belangrijk voor je lichamelijke én geestelijke gezondheid. Zorg daarom voor goede nachtrust. 

Goed slapen lukt niet altijd. Omdat je piekert of vanwege pijn of andere ongemakken. Bekijk de tips om goed te slapen:

Slaapomgeving

• Zorg voor een rustige, prettige omgeving om te slapen. Waar het niet te warm of te koud is.
• Gebruik de slaapkamer alleen om te rusten, te slapen of te vrijen.

Voor het slapen gaan

• Maak als dat kan een kleine wandeling voor het slapen gaan, maar span je niet te veel in.
• Stop een uur voor het slapengaan met kijken naar tv, tablet, computer en smartphone.
• Probeer je te ontspannen voor je gaat slapen, maak je gedachten rustig.
• Lees een stukje uit een boek voor je gaat slapen. Meestal word je daar slaperig van. 
• Drink 3 uur voordat je gaat slapen geen koffie meer, en eet vanaf dan ook geen grote maaltijd meer.

Als je wakker ligt

• Draai de wekker om, dan zie je niet telkens hoe lang je wakker ligt.
• Probeer om zo ontspannen mogelijk te blijven en te accepteren dat je wakker bent. Het klinkt raar, maar dat helpt vaak het beste.
• Gebruik oordopjes als je last hebt van de geluiden om je heen.

Bekijk ontspanningsoefeningen die je thuis zelf kunt doen.

Slaap je slecht? Praat erover met je (huis)arts, verpleegkundig specialist of verpleegkundige. Samen kunnen jullie kijken of er iets aan te doen is. Misschien kun je af en toe een slaappil gebruiken.