Chemotherapie bij kanker als je zwanger bent

In de eerste 3 maanden van je zwangerschap is chemotherapie schadelijk voor je kind. Daarna zijn sommige soorten chemotherapie veilig.

Lees op deze pagina over:

• Wat is chemotherapie?
• Chemotherapie in het eerste trimester
• Chemotherapie in het tweede en derde trimester
• Chemotherapie en de planning van de geboorte
• Gevolgen van chemotherapie voor het kind

Wat is chemotherapie?

Chemotherapie is een behandeling met cytostatica. Dit zijn medicijnen die kankercellen doden of hun celdeling remmen. Deze medicijnen verspreiden zich via het bloed door je lichaam. Zo bereiken ze de kankercellen.

Chemotherapie doodt ook gezonde cellen. Daardoor krijg je waarschijnlijk last van bijwerkingen.

Behandeling met chemotherapie is in de vorm van een kuur. Je krijgt een periode medicijnen en een periode niet. Vaak bestaat de behandeling uit een reeks chemokuren. 

Chemotherapie in het eerste trimester (week 0-13)

De eerste 8 weken van je zwangerschap zijn erg belangrijk. Het is de fase waarin de organen van je baby zich ontwikkelen. Daarna groeien die verder door tijdens je zwangerschap. Bij sommige organen (zoals de hersenen) gaat de ontwikkeling langer door. En dat is meteen de reden waarom je oncoloog in het eerste trimester liever geen chemotherapie voorschrijft. Het is schadelijk voor de ontwikkeling van je baby.

Is chemotherapie in deze periode toch nodig? Omdat de kanker erg hard groeit, bijvoorbeeld? Dan kan het nodig zijn om je zwangerschap af te breken (een abortus). Dat is heel ingrijpend. Daarom is het belangrijk dat je goede begeleiding krijgt. Dat is er vaak wel in het ziekenhuis. 

Chemotherapie in het tweede en derde trimester 

Vanaf ± 3 maanden houdt de placenta (moederkoek) in je baarmoeder veel medicijnen tegen. Of: een groot deel daarvan. Veel soorten chemotherapie zijn daardoor veilig voor het ongeboren kind. Wel is er kans op groeiachterstand bij je ongeboren baby. Toch is dit vaak beter dan de geboorte al vroeg op te wekken en daarna starten met chemotherapie. Een te vroeggeboren baby loopt namelijk meer risico op gezondheidsproblemen. 

Lees de ervaringen met chemotherapie in de gespreksgroep Zwanger en kanker.

Chemotherapie en planning van de geboorte 

Het behandelteam denkt met je mee wat het beste moment is om te bevallen. Het liefst laten ze de zwangerschap minstens 37 weken duren. Met 37 weken is een baby namelijk volgroeid.

Na week 35 geen chemo meer

Chemotherapie tast je beenmerg aan. Gevolg: je maakt minder nieuwe bloedcellen aan. Die heb je onder andere nodig voor de bevalling. En ook net daarna. De arts plant de geboorte daarom het liefst minimaal 3 weken na afloop van de chemotherapie. Dan heeft je beenmerg voldoende tijd om te herstellen. Dat betekent dat je vanaf week 35 meestal geen chemotherapie (meer) krijgt.

Ben je in week 35 klaar met je behandeling? 

Dan is het wachten op de bevalling. Misschien duurt je zwangerschap dan nog tot en met week 40-42. Maar de bevalling kan ook vanzelf eerder op gang komen. Of ingeleid worden.

Moet je na de bevalling nog verder met chemotherapie of met andere behandelingen? 

Dan adviseert de arts meestal om rond week 37-39 te bevallen. Je wordt dan ingeleid of krijgt een keizersnede. Je arts bespreekt met je wat voor jou de beste optie is.

Je wilt natuurlijk weten of chemotherapie tijdens de zwangerschap gevolgen heeft voor je kind. Voor kinderen tot en met 6 jaar is dat onderzocht. Die groeien even hard en ontwikkelen zich even goed als andere kinderen. Ze hebben ook niet vaker aangeboren afwijkingen.

Of chemo gevolgen heeft op latere leeftijd (tot 17 jaar), is nog niet bekend. Hier wordt nog onderzoek naar gedaan. De eerste resultaten van het onderzoek zijn geruststellend. Lees meer over het onderzoek.