Uitzaaiingen bij een melanoom

Een melanoom kan uitzaaien. Bij uitzaaiingen zijn kankercellen ook op andere plekken in je lichaam gekomen. Een ander woord voor uitzaaiing is metastase. 

Als een melanoom uitzaait, is dat meestal eerst naar de lymfeklieren in de buurt van het melanoom.

Lees op deze pagina over:

• Wat is een uitzaaiing?
• Uitzaaiingen bij een melanoom
• Onderzoeken om te kijken of je uitzaaiingen hebt

En over:

• Uitzaaiingen in de lymfeklieren (regionale uitzaaiingen)
• Uitzaaiingen in de buurt van de tumor
• Uitzaaiingen op afstand van de tumor

Wat is een uitzaaiing?

Bij een uitzaaiing zitten er kankercellen van een melanoom op een andere plek in je lichaam. Kankercellen kunnen losraken van de tumor. Ze kunnen dan ergens anders in je lichaam komen. De kankercellen gaan op de nieuwe plek verder met delen. Zo ontstaat een nieuwe tumor.

Uitzaaiingen bij een melanoom

Een melanoom kan uitzaaien naar:

• lymfeklieren in de buurt van het melanoom
• de huid rond het melanoom. Dit heet satelliet-uitzaaiingen
• de huid tussen de plek waar het melanoom zat en de lymfeklieren in de buurt. Dit heet in-transit-uitzaaiingen
• organen verder weg in je lichaam, zoals je lever, longen, hersenen of botten

Uitzaaiingen in lymfeklieren

In je lichaam heb je wel honderden lymfeklieren. Ze zitten vooral in je hals, oksels en liezen. Ze zijn met elkaar verbonden via lymfevaten. Een melanoom kan via je lymfevaten uitzaaien naar lymfeklieren die dichtbij de tumor zitten. 

Satelliet-uitzaaiingen

In de huid rond het melanoom of het litteken waar het melanoom zat, kunnen kleine uitzaaiingen ontstaan. Zitten ze binnen 2 cm van het litteken? Dan heten ze satelliet-metastasen.

Deze uitzaaiingen zien eruit als huidkleurige, bruine of zwarte bultjes rond het litteken. 

In-transit-uitzaaiingen

Er kunnen ook uitzaaiingen zitten tussen de plek waar het een melanoom zat en lymfeklieren in de buurt van die plek. Is dit verder dan 2 cm van het litteken? Dan noemen we dit in-transit-uitzaaiingen.

Deze uitzaaiingen kunnen in en onder je huid zitten. Je kunt deze bultjes soms zien of voelen.

Onderzoeken om te kijken of je uitzaaiingen hebt

De kans op uitzaaiingen hangt onder andere af van hoe dik het melanoom is. En of er zweertjes in zitten. 

Je kunt deze onderzoeken krijgen:

• schildwachtklier-onderzoek
• echografie
• CT-scan
• PET-CT-scan
• MRI

Uitzaaiingen in de lymfeklieren (regionale uitzaaiingen)

Een melanoom zaait vaak als eerste uit naar de lymfeklieren in de buurt. 

Je kunt dan deze behandelingen krijgen: 

• een operatie om je lymfeklieren weg te halen
• immunotherapie en daarna een operatie om je lymfeklieren weg te halen

De arts bespreekt met je wat voor jou de beste behandeling is. De behandeling heeft als doel om je te genezen. 

Uitzaaiingen in de buurt van de tumor

Heb je uitzaaiingen in de huid dichtbij het melanoom of in het litteken van het melanoom? Dan kun je deze behandelingen krijgen:

• een operatie om de uitzaaiingen weg te halen
• T-VEC (immunotherapie op de plek van de tumor)
• immunotherapie

De arts bespreekt met je wat voor jou de beste behandeling is. De behandeling heeft als doel om je te genezen. 

Uitzaaiingen op afstand van de tumor

Een melanoom kan ook uitzaaien naar andere plekken in/op het lichaam. Bijvoorbeeld:

• andere plek op je huid
• andere lymfeklier in je lichaam
• lever
• longen
• hersenen
• botten

Dit gebeurt bij ongeveer 1 op de 10 mensen. 

Behandeling van uitzaaiingen op afstand

Heb je uitzaaiingen op afstand, dan kun je een behandeling krijgen die ervoor zorgt dat de ziekte lang wegblijft. En je zo min mogelijk last hebt van klachten. Soms kun je nog genezen.

Welke behandeling je arts voorstelt, hangt af van waar en hoeveel uitzaaiingen er zijn. Mogelijke behandelingen zijn:

• operatie
• bestraling
• immunotherapie
• doelgerichte therapie

Kun je een behandeling krijgen? Kijk dan met je arts naar de voordelen en nadelen van de behandeling. En maak samen een keuze die voor jou het beste is. 

Twijfel je of je de behandeling wel wilt? Vertel dit aan je arts. Ook dan besluiten jullie samen wat voor jou het beste is.

Lees verder over behandeling van uitzaaiingen op afstand.