Wat is neuropathie?

Door kanker of de behandeling van kanker kunnen je zenuwen beschadigen. Of minder goed werken. Dit heet neuropathie. Je krijgt dan last van pijn, doofheid en tintelingen in je handen en voeten. Of van slappe spieren of kramp.

Lees op deze pagina over:

• Neuropathie door chemotherapie of doelgerichte therapie
• Perifere polyneuropathie
• Neuropathie bij kanker door andere oorzaken
• Neuropathie als bijwerking: vroeg ingrijpen kan helpen
• Kan neuropathie genezen of overgaan?
• Behandeling van neuropathie
• Leven met neuropathie

Neuropathie door chemotherapie of doelgerichte therapie

Chemotherapie en doelgerichte therapie zijn behandelingen met medicijnen. Die doden kankercellen of zorgen dat die minder snel delen. Maar: deze medicijnen kunnen ook je zenuwcellen kapot maken. Meestal gaat het dan om de uiteinden van zenuwen. Het zijn de zenuwen die door je armen en benen naar je handen en voeten lopen: perifere zenuwen.

Zijn die zenuwen beschadigd, dan verandert het gevoel aan de uiteinden van die zenuwen, dus in je voeten en handen. Je hebt bijvoorbeeld een doof of tintelend gevoel. Ook kunnen de spieren in je onderarmen of onderbenen slapper worden. Lees verder over de symptomen van neuropathie.

Niet alle soorten chemotherapie en doelgerichte therapie hebben neuropathie als bijwerking. Bekijk bij welke medicijnen er kans is op neuropathie.

Perifere polyneuropathie

Omdat chemotherapie of doelgerichte therapie door je hele lichaam werkt, kunnen verschillende zenuwen beschadigd raken. Als er meerdere zenuwen beschadigd zijn, noemen artsen dat polyneuropathie (poly = meerdere).

Neuropathie bij kanker door andere oorzaken

Neuropathie kan ook komen door de ingroei van de tumor, een operatie waarbij de zenuwen beschadigen, of bestraling. Lees verder over andere oorzaken van neuropathie bij kanker.

Neuropathie als bijwerking: vroeg ingrijpen helpt 

Heb je last van prikkelingen of tintelingen, een doof of veranderd gevoel? Of heb je last van pijn in je handen en voeten? Dan is de kans groot dat je neuropathie hebt. 

Wacht niet tot je klachten overgaan, maar meld ze bij je arts of verpleegkundige.

Op tijd ingrijpen is belangrijk om te voorkomen dat er nog meer schade aan je zenuwen ontstaat. Ook is er dan nog een kans dat de zenuwen zich herstellen. 

Behandeling aanpassen

Je arts bespreekt met je of het nodig is om de hoeveelheid (dosis) chemotherapie of doelgerichte therapie te verlagen. Of de behandeling tijdelijk te stoppen. Of je een ander medicijn te geven. 

Bang om bijwerkingen te melden?

Veel mensen zeggen niet meteen dat ze klachten hebben die op neuropathie wijzen. Ze zijn bang dat hun overlevingskansen kleiner worden als de arts de hoeveelheid medicijnen verlaagt. Of dat ze tijdelijk moeten stoppen met de kuur. Daarom zeggen ze niks, of zeggen ze pas iets als ze veel klachten hebben. 

Deze reactie is begrijpelijk. Maar het is beter om de dosis dan aan te laten passen. Anders krijg je nog meer klachten en moet je definitief stoppen met het medicijn. De zenuwschade is dan vaak blijvend. Vertel het daarom eerlijk aan je arts. Samen kunnen jullie bespreken welke opties er zijn. En wat in jouw situatie de beste keuze is.

Kan neuropathie overgaan?

Bij veel mensen verdwijnen de klachten door neuropathie na de behandeling. Maar: omdat de zenuwcellen traag herstellen, kan dat wel maanden of zelfs jaren duren.  

Soms verdwijnen de klachten maar voor een deel. Soms worden de klachten zelfs erger. Het is niet te voorspellen of neuropathie overgaat en wanneer.

Behandeling van neuropathie

Heb je last van neuropathie tijdens je behandeling? Of wordt de neuropathie na de kankerbehandeling niet minder? Dan kun je medicijnen krijgen tegen de pijn. 

Helpen medicijnen niet, dan zijn er soms nog andere mogelijkheden om je pijn te verminderen. Bijvoorbeeld de Qutenza® huidpleister of TENS. Lees verder over de behandeling van neuropathie.

Ook zelf kun je een aantal dingen proberen om minder last te hebben van de klachten. Lees de tips bij neuropathie, tips bij neuropathie van de voeten en tips bij neuropathie van de handen.

Leven met neuropathie

Neuropathie maakt je dagelijks leven lastiger. Je hebt last van pijn of ongemak bij de dingen die je doet. En misschien slaap je ook slecht. Daar kun je somber of angstig van worden. 

Praat erover met je partner, vrienden of familie. Zij kunnen je steunen. Of zoek contact met lotgenoten.

Heb je hulp nodig om met je klachten om te gaan? Vraag je huisarts om een verwijzing naar een ergotherapeut.

Je kunt ook vragen om een verwijzing naar een psycholoog. Misschien kan Acceptance and Commitment Therapy (ACT) helpen. Dit is een psychologische behandeling waarbij je leert leven met blijvende klachten. Om zo toch te blijven doen wat je écht belangrijk vindt.

Wil je ook zelf aan de slag met je klachten? Misschien heb je iets aan een online cursus over omgaan met pijn. Bijvoorbeeld Omgaan met pijn van Spierziekten Nederland. Of RetrainPain (de Nederlandstalige cursus).