Wat is non-hodgkinlymfoom?

Non-hodgkinlymfoom (NHL) is kanker van het bloed- en lymfestelsel. Een ander woord hiervoor is lymfeklierkanker.

Hoe ontstaat non-hodgkinlymfoom?

Non-hodgkinlymfoom ontstaat doordat lymfocyten ongecontroleerd gaan delen. Lymfocyten zijn een bepaald soort witte bloedcellen. Ze spelen een belangrijke rol bij de bestrijding van ziekteverwekkers en de productie van afweerstoffen. 

Afhankelijk van waar in de ontwikkeling van de witte bloedcel de fout ontstaat, ontstaat een ander type lymfoom. Lymfoom betekent gezwel van een lymfeklier.

Er zijn verschillende typen non-hodgkinlymfoom

Er zijn ruim 50 vormen van non-hodgkinlymfoom. Elk type lymfoom:

• ziet er anders uit onder de microscoop
• heeft verschillende (genetische) kenmerken
• gedraagt zich anders
• vraagt een specifieke behandeling

Er is ook een andere vorm van lymfeklierkanker: het Hodgkinlymfoom.

Waar ontstaat een non-hodgkinlymfoom?

Een non-hodgkinlymfoom ontstaat bij ongeveer twee derde van de patiënten in een lymfeklier.

Bij ruim een derde van de patiënten begint de ziekte ergens anders in het lichaam. Meestal is dit in andere delen van het lymfestelsel. Bijvoorbeeld in het lymfeweefsel in de maag, de longen, de schildklier of het beenmerg

Verspreiding van non-hodgkinlymfoom

Witte bloedcellen circuleren van nature in het bloed en in de lymfe. Zo verplaatsen die cellen zich in het lichaam.

Non-hodgkinlymfoom verspreidt zich ook zo. Daarom wordt non-hodgkinlymfoom nogal eens op verschillende plaatsen in het lichaam aangetroffen. Zowel in als buiten het lymfeklierweefsel. Bijvoorbeeld in de lever of de maag. Het komt zelden buiten het lymfestelsel voor, zoals in de hersenen.

Kanker is niet besmettelijk. Ook non-hodgkinlymfoom niet.

Non-hodgkinlymfoom kan worden onderverdeeld in 2 groepen:

• indolent non-hodgkinlymfoom
• agressief non-hodgkinlymfoom

Indolent non-hodgkinlymfoom

Deze lymfomen bestaan uit cellen die langzaam groeien. Ze veroorzaken geleidelijk klachten. Meestal zijn ze ongeneeslijk. Deze lymfomen heten ook wel lymfomen met een lage maligniteitsgraad of laaggradige lymfomen. Ongeveer een derde van de patiënten heeft deze vorm.

Enkele indolente non-hodgkinlymfomen zijn:

• folliculair lymfoom
• lymfocytair lymfoom / chronische lymfatische leukemie
• MALT-lymfoom van de maag, speekselklier of elders
• lymfoplasmacytair lymfoom / ziekte van Waldenström

Agressief non-hodgkinlymfoom

Deze lymfomen bestaan uit cellen die snel groeien. Ze verspreiden zich snel en veroorzaken snel klachten. Als ze niet worden behandeld, zijn ze dodelijk. Deze lymfomen heten ook wel lymfomen met een hoge maligniteitsgraad of hooggradige lymfomen. Ongeveer twee derde van de patiënten heeft deze vorm.

Enkele agressieve non-hodgkinlymfomen zijn:

• diffuus grootcellig B-cellymfoom
• primair mediastinaal B-cellymfoom
• Burkittlymfoom
• lymfoom bij afweerstoornissen / post-transplantatielymfoom
• de meeste T-cellymfomen

Een indolent non-hodgkinlymfoom kan soms na een tijd overgaan in een agressief lymfoom.

Het mantelcellymfoom zit tussen agressief en indolent in. Meestal wordt het meteen behandeld. Als er geen snelle verslechtering optreedt, kan de arts voorstellen om te wachten met behandelen. Dit heet ‘waakzaam wachten’. In het Engels: ‘wait and see’ of ‘watchful waiting’.

B-cellymfomen en T-cellymfomen

Het non-hodgkinlymfoom bestaat uit B-lymfocyten of T-lymfocyten. Dit onderscheid is vooral belangrijk bij de keuze voor immunotherapie.

B-lymfocyten zijn witte bloedcellen die ziekteverwekkers of vreemde cellen herkennen en met deze kennis uiteindelijk uitrijpen naar plasmacellen. Ze vormen het onderdeel van het afweersysteem dat afweereiwitten maakt: immunoglobulines of antistoffen. Deze antistoffen zijn heel specifiek gericht tegen de ziekteverwekker of vreemde cel.

T-lymfocyten zijn een ander onderdeel van het afweersysteem. Er bestaan verschillende soorten T-cellen. Sommige helpen het afweersysteem bij het vernietigen van zieke cellen. Deze T-cellen heten helpercellen. Andere maken stofjes om vreemde cellen te doden. Deze T-cellen heten cytotoxische cellen.

Een B-cellymfoom komt het meest voor. Het kan indolent of agressief zijn. Bij T-cellymfomen wordt het onderscheid indolent of agressief niet gemaakt.