Informatie over de bijnieren

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan

Een mens heeft 2 bijnieren. De bijnieren liggen bovenop de nieren. Bijnieren bestaan uit bijniermerg en bijnierschors. Het merg zit in de binnenkant en het schors aan de buitenkant van de bijnieren.

Bijnierkanker zit meestal in het bijnierschors van 1 van de 2 bijnieren. Het heet dan bijnierschorscarcinoom. Lees verder over bijnierkanker.

Nieren en bijnieren

a. bijnieren b. nieren (illustratie: KWF).

Wat doen de bijnieren?

Bijnieren maken hormonen. De hormonen die de bijnieren maken zijn nodig om goed op stress te reageren en voor een goede bloeddruk. Ook maken bijnieren geslachtshormonen.

Zit er een tumor in de bijnier, dan kan de bijnier daardoor veel meer hormonen maken dan normaal. Ongeveer de helft van de bijniertumoren maken hormonen.  Áls er teveel bijnierhormonen in het lichaam komen door bijnierkanker, is dat vaak cortisol.

Bijnierschors maakt cortisol, aldosteron en androgenen

Het bijnierschors maakt de hormonen cortisol, aldosteron en androgenen zoals testosteron en oestrogenen. Hieronder lees je wat deze hormonen in je lichaam doen.

Cortisol

Cortisol is een belangrijk hormoon bij stress. Je maakt het bijvoorbeeld aan als je ziek of bang bent, of bij spanning. Bij stress maakt de bijnier extra cortisol wat via het bloed verder in het lichaam komt.

Door kanker in de bijnier kan de bijnier extra veel cortisol gaan maken. Er komt dan te veel cortisol in het bloed en daardoor krijg je klachten. Voorbeelden van klachten door te veel cortisol zijn bijvoorbeeld een hoge bloeddruk en een verstoorde bloedsuikerspiegel.    

Te veel cortisol in het bloed wordt ook het syndroom van Cushing genoemd. Vaak is er een andere oorzaak voor het syndroom van Cushing dan bijnierkanker.  

Aldosteron

Het hormoon aldosteron is belangrijk voor een goede bloeddruk. Aldosteron zorgt namelijk voor een goede verhouding van water en zouten in het lichaam.

Als de verhouding uit balans is, bijvoorbeeld als je erg zweet zorgt aldosteron ervoor dat de balans tussen water en zouten weer herstelt. Bijnierkanker leidt heel soms tot te veel aldosteron in het lichaam.

Testosteron en oestrogeen

De bijnieren maken ook testosteron, een mannelijk geslachtshormoon. Testosteron zorgt voor de ontwikkeling van uitwendige geslachtsorganen, haargroei en groei. Soms zorgt bijnierkanker ervoor dat er te veel testosteron in het lichaam is. Als vrouw kun je dan last krijgen van een verandering in de beharing, acne en een zwaardere stem.

De bijnieren maken ook een stof aan waar het lichaam later oestrogeen van maakt. Oestrogeen is een vrouwelijk geslachtshormoon. Oestrogeen is belangrijk voor de eisprong en haargroei. Het komt niet vaak voor dat de bijnier door kanker te veel oestrogeen aanmaakt.

Bijniermerg maakt adrenaline en noradrenaline

Bijniermerg maakt andere hormonen aan dan bijnierschors. Bijniermerg maakt de hormonen adrenaline en noradrenaline. Deze hormonen zorgen ervoor dat je lichaam zich aanpast als er stress is.

Van een tumor in het bijniermerg krijg je klachten met adrenaline en noradrenaline. Deze vorm van kanker komt weinig voor en de informatie op kanker.nl gaat niet over deze tumoren.

Tumoren in het bijniermerg heten feochromocytomen en zijn meestal goedaardig. Meer informatie over feochromocytoom lees je bij de Bijniervereniging NVCAP.

Colofon

Met medewerking van:

Foto Rebecca Steenaard

Dr. Rebecca Steenaard

Arts-onderzoeker, Máxima MC

LinkedIn

illustratie-arts-man

Dr. Thomas Kerkhofs

Internist, Maastricht UMC+

Illustratie mensen

Mensen die bijnierkanker hebben (gehad)

Foto Harm Haak

Prof. dr. Harm Haak

Internist, Máxima MC

Linkedin

Gemaakt door de redactie van kanker.nl, KWF Kankerbestrijding

Laatste update: februari 2021