dag Lief

Op vrijdag 5 april hebben we Lief in heel kleine kring begraven. Afgelopen donderdag vond een herinneringsbijeenkomst plaats met verschillende sprekers. Ik heb als laatste gesproken. Hieronder een verkorte versie van mijn tekst:

Dag Lief,
Het verhaal dat je moeder vertelde op onze trouwdag spookt al dagen door mijn hoofd. Dat de huisarts langskwam nadat ze thuis van jou bevallen was. Niets vermoedend voelde ze zich vereert met die aandacht totdat hij aan je ouders vertelde dat er iets aan de hand was met het pasgeboren jongetje. Je oogde te blauw. En zo begon voor jou een jeugd geheel getekend door de Tetralogie van Fallot, een aangeboren hartafwijking waarvan de diagnose in die tijd gelijk stond aan een doodvonnis. Je ouders moesten er op rekenen dat dat pasgeboren jongetje 3, 4 hoogstens 5 jaar oud zou worden. 
Dit was echter buiten het Academisch Ziekenhuis Leiden gerekend alwaar de ontwikkelingen binnen de kindercardiologie in die tijd in razend tempo gingen en gelijke tred hielden met jouw opgroeien. Omdat je lichaam te weinig zuurstof kreeg, kon je nauwelijks enige inspanning leveren. Je kon niet buiten spelen met andere kinderen, geen tikkertje, niet in bomen klimmen, niet voetballen, niet zwemmen, niet over het schoolplein rennen. Alles wat andere kinderen wel deden, lag buiten je bereik. 
‘Het is voor je eigen bestwil,’ zeiden de volwassenen als je weer een behandeling of operatie moest ondergaan. Maar er ging nog veel mis in die tijd en je was je er van bewust dat kinderen soms stierven tijdens of na een operatie. Op jonge leeftijd wantrouwde je de volwassenwereld, hoezo was het voor eigen bestwil als je er ook aan dood kon gaan?
Op je 13e onderging je je tweede openhartoperatie, een jaar later werd je gezond verklaard. Aan de vele ziekenhuisbezoeken kwam abrupt een eind en de mensen om je heen gingen opgelucht over tot de orde van de dag. Daar stond je, je had geen idee wat dat was ‘gezond zijn’. Je had geen idee hoe je ‘gewoon’ kon leven zoals je leeftijdgenoten. Je moest het in je eentje uitzoeken. 
Na het behalen van je vwo diploma keerde je het ouderlijk huis de rug toe en stortte je je in een leven zonder restricties, zonder keurslijf. Je leven kreeg vaste vorm toen je aan het werk ging in het plaatselijk museum.
Eind jaren negentig kwamen wij elkaar tegen en besloten we samen verder te gaan. Ik viel voor je zorgzaamheid, je betrokkenheid, je licht anarchistische geest, je eigenzinnige kijk op de wereld en, niet onbelangrijk, je typische humor. En dat je iedere dag met liefde voor mij kookte, vind ik nog steeds bijzonder.
Najaar 2007 bleek ik ernstig ziek. Ik ging een zwaar traject in van operatie, chemokuren en bestralingen. Een paar dagen voor de eerste chemokuur had ik bij de kapper mijn haren laten millimeteren. Nooit zal ik vergeten dat ook jij even later thuis kwam met gemillimeterd haar, je zogenaamde solidariteitskapsel (zie foto). Ach lief, je was zo’n bijzondere man. 
Oktober 2018 werd ik gebeld door het LUMC. Je had op straat een hartstilstand gekregen, ik moest direct naar de IC komen. Toch weer je hart, het had je weer verraden en in de steek gelaten. Je was woedend, dit zou toch nooit meer gebeuren? De traumatische jaren van je jeugd kwamen naar boven. Je sloot je in jezelf op, was onbereikbaar. Hulp kwam uit onverwachte hoek. Een paar maanden eerder was Rayo, verwaarloosd en getraumatiseerd, bij ons in huis gekomen. Deze 10 jaar oude Catalaanse krompootbofhond had geen boodschap aan je naar binnen gekeerde boze blik. Hij werd je coach en dwong je 4 keer per dag een fikse wandeling te maken, weer of geen weer. De wandelingen deden je goed en gaven structuur aan je dagen. Langzaam richtte je je blik weer naar buiten. Als je thuis kwam van de vroege ochtendwandeling door de polder, bracht je mij een kopje thee op bed en bracht je verslag uit van wat je had gezien. De opkomende zon, ochtendnevel, geiten en schapen op de dijk, ontluikend groen, vogels. Nadat Rayo naar de eeuwige jachtvelden was vertrokken, ben je deze wandelingen blijven maken, ook de laatste ochtend dat we samen waren. 
Het afgelopen half jaar begon je hart weer op te spelen. Op 27 maart werd je geopereerd. Je gaf er een eigen draai aan. Je vergeleek jezelf met de restauratie van een oldtimer waarvan het motorblok eigenlijk nooit goed had gelopen. 
Dinsdagavond 26 maart, ik ben bij je op bezoek in het ziekenhuis. Je bent niet gerust op een goede afloop. We vragen ons vertwijfeld af hoeveel gesleutel je 71 jarige hart nog kan verdragen. 
Bedrukt lopen we rondjes over de afdeling cardiologie. Voor het grote raam bij de liften staan we stil. Kijk een vleermuis! zeg je enthousiast. En inderdaad er vliegt een vleermuis kriskras voor het grote raam op zoek naar insecten. Geboeid blijven we staan kijken. Dan nemen we afscheid. Ik ga naar huis en laat je achter, alleen in dat grote gebouw. 
Ik sluit af zoals jij al onze dagen samen afsloot. Met het voorlezen van een gedicht. ‘Petite suite voor solostem’, van Ellen Warmond* het derde deel, jou welbekend. 

Om wat waar is
en niet te geloven
wat het lichaam te buiten gaat
de adem te boven
is er leven buiten het leven
zijn er talen buiten de taal

ik schrijf andere woorden
dan die je leest
liefde
staat er
ik schreef:
jij

* uit Persoonsbewijs voor Inwoner, 1991, Querido uitgeverij BV