70. Herfst leed

Herfst leed 

Het is weer herfst dus de warme jassen en sjaals en komen weer tevoorschijn. De herfst is altijd mijn lievelingsseizoen geweest. De natuur is zo ongelooflijk mooi dat ik alleen maar naar buiten wil. Wandelen, banjeren en vitamine d opsnuiven. 

Sinds mijn operatie is dit seizoen een vermoeiend seizoen geworden. Niet omdat ik vaker ziek ben, want dat valt erg mee. Maar het is de periode dat ik iedere dag hoor; ‘ben je schoor?’,‘jeetje je stem!’, ‘zo, jij bent verkouden!’, of mijn persoonlijke favoriet: ‘ben je je stem kwijt?’. 

Vermoeiend en pijnlijk, want ja, ik ben mijn stem kwijt. Letterlijk. Die ligt ergens in een prullenbak, zwart geblakerd van de kanker. En daar waar ik het soms makkelijk van me laat afglijden, lukt me dat niet elke dag. En vandaag zeker niet. 

Vanmorgen ben ik in het bos met de hond. Het is zonnig en herfst en daar word ik gewoon heel blij van. Dus hop de auto in, naar het bos. Vol goede moed. Ik twijfel nog over een sjaal, want ik weet; kom ik anderen tegen dan zien ze mijn knop niet. En zie je de knop niet, dan ga je ervan uit dat ik schoor of verkouden ben. Maar toch de sjaal maar om en oordopjes in, omdat mensen dan toch minder tegen me gaan praten. Een soort zelfbescherming. 

Na een tijdje wandelen kom ik een man tegen met een zelfde hondje als de mijne. Ik weet; dat wordt spelen en blijf stil staan en doe mijn oortjes uit. Ik probeer regelmatig buiten te praten tegen onbekende en uit mijn comfort zone stappen. Want met de vele opmerkingen merk ik ook dat ik steeds minder een praatje wil maken en mezelf wil beschermen. 

De man begint te lachen en zegt; zo, je bent je stem kwijt! Ja zeg ik, die is weg ja. Hij vraagt of hij er helemaal uit is want ik doe al langzaam mijn sjaal af. Ja helemaal eruit zeg ik. Nou zegt hij; ‘stop maar met praten, want ik versta je toch niet!’. 

Bam! Klap in mijn gezicht. Ik besluit weg te lopen, want mijn tranen voel ik al in mijn ogen prikken. Deze man kent me niet en heeft gewoon geen idee.

Even later kom ik de man weer tegen. Deze keer met een hele groep met allerlei honden. Ik loop langs en de man roept; zij kan niet praten hoor! Ze is haar stem kwijt en hij begint hard te lachen. Ik besluit er nu wat van te zeggen en benoem dat ik kanker had en mijn stem daardoor weg is maar ik gewoon kan praten. Ze beginnen nu allemaal hard te lachen. Totaal overdonderd loop ik maar door. 

Mensen zijn idioten denk ik bij mezelf als ik weg loop. 

En ik weet, niet iedereen is zo. Maar als ik op de facebook groep van de hoofd hals kanker stichting lees hoeveel mensen hiermee te maken hebben iedere dag, schrik ik. 

Opmerkingen, grapjes die worden gemaakt en zelfs mensen die je na gaan doen. Vreselijk. Het lastige is dat de stem die we hebben weinig volume geeft. Dus ik voel me niet krachtig genoeg om hier iets van te zeggen. Te roepen naar ze; je hebt geen idee! Want wat deze man al zegt, je hoort me niet. 

Deze man bevestigd het verdriet waar ik zelf iedere dag mee opsta. Ik mis mijn stem, ik mis het makkelijke praatje tegen anderen, het grapje wat je buiten even maakt tegen de ander. In plaats daarvan krijg ik het ongemak van mensen, de opmerkingen of de vreemde blik. 

En de herfst veranderd langzaam in een vermoeiend seizoen. Een seizoen waarin ik me wil verstoppen onder mijn sjaal, me voordoe als iemand die geen praatje wil en met een gebogen hoofd en oordopjes in haar weg zoekt buiten. 

Waar is de ik die ik was gebleven vraag ik me op de terugweg af. Wat maakt dat een man als dit zo’n invloed heeft op me en ik steeds een beetje meer van mezelf begin te verliezen. Waarom raakt me dit zo? 

En nog belangrijker, waarom laat ik dit toe? 

In de periode na de operatie kon ik vier maanden niet praten. Boekjes vol schreef ik naar bezoek, mijn man en dochter. Alle boekjes bewaarde ik en las ik laatst terug. In de eerste boekjes waarin mensen op bezoek kwamen schreef ik iedere keer weer: het is oké, de kanker is weg, ik ben blij, het is goed zo. Ik bleef dit herhalen en het voelde ook echt zo. De stem was weg, maar het was oke. Ik leefde. 

De eerste maanden liep ik trots rond. Het maakte me niets uit hoe ik eruit zag en wat anderen ervan vonden. De grote littekens, de stoma, ze keken maar. Ik legde het met liefde uit via schrift. Die persoon is weg. Door de opmerkingen, de blikken en het ongemak. Zij lieten mij voor een deel verdwijnen. Ik hoop nu steeds vaker dat niemand wat tegen me zegt.

Ik kan op de dag zelf niet eens compleet van slag zijn door zo’n man, maar ik weet, zijn opmerking gaat onder mijn huid zitten. Hij wordt opgeslagen in mijn brein, als een zaadje wat langzaam uit groeit tot een stekelige plant met gemene doornen. Bij de volgende wandeling prikt het me en maakt het me steeds meer onzeker. De trots die ik had maakt steeds meer plaats voor angst en onzekerheid. Wat vinden mensen van me, hoe kijken ze naar me, wat ben ik nog waard zonder stem. 

Mijn dochter van tien vertelde ik vanavond wat er gebeurde vanmorgen. Ze zei; “mama niet stoppen met praten hoor, dat zou ik zo jammer vinden”. En natuurlijk heeft ze gelijk. Ik heb een stem en die mag ik gebruiken. 

Ik hoop dat mensen die iemand tegen komen met een stoma of welk ander zichtbaar leed dan ook, zich dit realiseren. Maak mijn wereld niet kleiner dan hij al is. Vergroot hem door vragen te stellen. Oprechte vragen. Dan kan ik het je uitleggen en kan jij je begrip tonen. En zo maak je mijn herfst weer een beetje kleurig.