Vertrouwen

“Vertrouwen komt te voet en gaat te paard”. Aan de hand van prachtige foto’s van een trektocht te paard door de hooglanden van IJsland neemt een van mijn medecursisten aan de cursus Vertrouwenspersoon ons mee in wat vertrouwen voor haar betekent. Ze schetst een mooi beeld over het wederzijdse vertrouwen dat ruiter en paard in elkaar moeten hebben om samen veilig de uitdagende route door het ruige landschap te kunnen lopen. 

Toen ik ziek was, gaf ik de teugels zonder twijfel over aan de artsen. Nu er volledige remissie is, - beter durf ik nog steeds niet te zeggen -, vind ik het een fijne gedachte dat ik zelf weer de teugels in handen heb. Meer dan ooit wil ik zelf bepalen hoe mijn leven eruit ziet. Mijn vertrouwen in mijn omgeving is onverminderd groot, al is met de jaren de gedachte dat iedereen in principe vertrouwen verdient een bewuste keuze geworden in plaats van een naïef uitgangspunt. Het is vooral het vertrouwen in mijn eigen lijf en gevoel dat door de kanker een deuk heeft opgelopen.  

Solliciteren, nog met pruik, op de functie van vertrouwenspersoon (VP in vakjargon) en meteen aangenomen worden was een goeie eerste stap om mijn vertrouwen in mezelf weer een boost te geven. Een half jaar later start ik de opleiding om gecertificeerd VP te worden. De trainster is zelf al jaren werkzaam als VP en heeft de wijsheid in pacht zoals alleen millennials dat kunnen.  

Tijdens het voorstelrondje op mijn eerste cursusdag besluit ik ter plekke eens niet te vertellen dat ik in een re-integratie traject zit voor borstkanker. Als ik het wel vertel, begin ik deze opleiding weer in tranen. Het vertellen gaat altijd gepaard met emoties. Dat vreet energie die ik hard nodig heb om deze cursus überhaupt te kunnen doen. Ik wil gewoon weer eens lekker aan de slag, zonder kanker. 

We leren hoe je de omstandigheden creëert waarin een melder zich veilig voelt om in vertrouwelijkheid zijn verhaal te doen. Een VP luistert en begeleidt en doet verder in principe niets zelf. Na de tweede trainingsdag ontploft mijn chemobrein en besluit ik de trainster toch in vertrouwen te nemen. Ik leg haar in tranen uit waarom ik mijn situatie niet eerder verteld heb en wat dat met me doet. Na of met kanker wil je gewoon weer meedoen maar eigenlijk kan je dat nog niet. Je wil begrip maar niet zielig gevonden worden. Je hebt niet genoeg energie om dat steeds uit te leggen, terwijl je dat wel zou willen. 

Ze luistert aandachtig en stelt voor dat ik de volgende keer de ochtend thuis de lesstof doorneem en alleen in de middag deelneem aan de rollenspellen, zodat ik mijn energie beter kan verdelen. Ik voel me begrepen en mail haar om te bevestigen dat ik graag gebruik maak van haar voorstel. 

Als ik die dag na de lunch verschijn, is ze ons telefoongesprek vergeten. Ze vraagt me in de groep, die ze niet op de hoogte heeft gesteld van mijn afwezigheid, waar ik was die ochtend. Om daarmee alsnog acht paar bezorgde ogen op me gericht te krijgen, precies de situatie zoals ik haar had uitgelegd te willen voorkomen. Ze draait met haar ogen dat haar organisatie de mails niet goed naar haar doorstuurt en gaat door met de dag. Ook als ze zich in middag wel iets lijkt te herinneren, komt ze er niet op terug. Ze is de belichaming geworden van haar eigen verhaal. Een VP luistert alleen en laat alles bij de melder.  

“’Vertrouwen komt te voet en gaat te paard“ betekent dat vertrouwen er met een rotgang vandoor gaat als het geschonden wordt. Paarden gaan er alleen vandoor in wisselwerking met hun ruiter. Zij zijn bedachtzaam, vertrouwen op hun omgeving en hun zintuigen. Staan stil als het nodig is. Lopen stapje voor stapje langs een afgrond. 

Een afgrond als kanker leert je dat je het niet redt zonder  vertrouwen, in je omgeving én in jezelf. Vertrouwen wordt geschonden als een van de twee met een rotgang doordendert, niet afgestemd op de ander én zichzelf.  Misschien had de trainster net als ik een goede reden om zich af te schermen. Maar alleen als je beiden bewúst je eigen oogkleppen opdoet of afzet kan er vertrouwen zijn. 

Na kanker heb je wederzijds vertrouwen zo hard nodig om verder te kunnen. Als ik de teugels iets meer kon laten vieren, had ik haar een hengst verkocht. Maar dat blijft onder ons.