Open deur, 20 maart 2016

Binnen het ideaal van een vrijwillige contact tussen twee mensen die verder geen familie van elkaar zijn, maar graag een vriendschap en/of een liefde samen hebben, willen deze beide mensen dit contact. Nog verder kan ik die deur niet open trappen.

Maar wat nou als een van die twee mensen besluit zich uit dit ontmoeten terug te trekken? En de ander wilt juist graag het ontmoeten voortzetten? Wat is dan de etiquette? Wie van de twee personen heeft recht op de procedure volgens zijn of haar wensen? Mag degene die het contact niet meer wilt gerechtigd handelen op basis van zijn of haar niet willen en de ander het niet-ontmoeten opleggen, of andersom, mag degene die het contact wilt voortzetten de ander dwingen tot contact?

Mijn overtuiging tot nog toe was dat als niet beide partijen het contact willen, er dus geen contact mogelijk is, dat de wil van de “niet-willer” wet is. Maar ik vind voor mezelf eigenlijk niet genoeg pleidooi meer voor die overtuiging. Ik ben in verwarring geraakt doordat iemand met wie ik het contact verbroken heb, mij verwijten van dwang maakt: ik dwing diegene tot niet-contact.

Ergens kan ik niet om deze logica heen natuurlijk. Ik dwing inderdaad de ander tot niet-contact. Door zelf consequent uit de ontmoeting weg te blijven. Elke poging tot contact beantwoord ik met zwijgen. Ik vind nog steeds dat als ik geen contact wil, ik daartoe niet gedwongen kan worden. En ik voel een manipulatie in deze voorstelling van zaken: dat ík degene ben die dwingt. Ik kan er de vinger niet opleggen waar hem dit in zit.

Misschien moet ik in mijn definitie van contact duiken om de argumenten onder mijn overtuiging terug te vinden. Ik ben niet religieus, of misschien ook wel. Contact tussen mensen vind ik iets heiligs in een mensenleven. Contact is de brandstof die de motor van de onderlinge verbondenheid tussen alle mensen, blijft aansturen. Met de ervaring van elk goed contact in mijn mentale portfolio treed ik de wereld met meer vertrouwen, zachtheid en begrip tegemoet, zodat het positieve tussen mensen kan worden doorgegeven, vermenigvuldigd, bekrachtigd, vertaald in goede daden. Omdat het zoveel verder reikt dan alleen de een-op-een waarden tussen mij en de ander. Omdat het consequenties heeft voor hoe ik in de wereld sta. Omdat het zowel verrijkend kan zijn als verbitterend, destructief. En omdat het direct in verband staat met mijn verhouding t.o.v. de wereld, is het verlies van de zuiverheid van dit concept van contact niet vrijblijvend. Elke verstoring in het klein, in het contact van mij met een ander, heeft repercussies voor hoe ik me in volgende contacten voel en gedraag, hoeveel vertrouwen en positiviteit ik daarin mee(r) kan brengen, of hoeveel minder. Het is om die reden dat ik dit concept van contact wil bewaken en beschermen, en er voor kies om, zodra ik voorkennis krijg over hoe afwijkend van dit concept een bestaand contact in de toekomst gaat verlopen, ik dit contact met de ander besluit te verbreken, al dan niet tijdelijk. Om dit concept van contact zoals ik er in geloof, veilig te stellen, zodat mijn visie niet vertroebeld raakt en mijn toekomstige contacten niet daarmee vervuild raken.

Contact dient aan de regels van de wellevendheid te voldoen om het zuiver te houden. Je kunt conflicten met elkaar hebben, maar met elkaar knokken kan zo waardig en respectvol gaan als je zelf verkiest. Contact, om die kwaliteit te hebben, moet voldoen aan hoge standaards. Elkaar in je waarde laten, elkaar met zorgvuldigheid behandelen. Maar ook: je eigen emotionele huishouding dusdanig op orde hebben dat je genoeg hebt aan jezelf, de ander niet nodig hebt om lacunes in jezelf op te vullen, zodat de bejegening van de ander niet vervuild raakt met projecties van eigen onverwerkt leed. Gaten te dichten, leegtes vol te stoppen via de ander, terwijl het eigenlijk je eigen verantwoordelijkheid is om jezelf psychisch in balans te krijgen - en te houden. Het is een paradox: je moet aan jezelf genoeg hebben om op een waardevolle manier met anderen te kunnen verbinden.

En daar zit hem de kneep. Wat de ander in dit verhaal aan mij verkoopt als contact, is niet wat ik daar onder versta. Voor die ander is het contact met mij het ledigen van nood. Het verkrijgen van veel aandacht voor de misere van persoonlijke, diepe, existentiële wanhoop. De ander is verslaafd geraakt aan die aandacht, waardoor het wegvallen daarvan wordt ervaren als een akelige cold-turkey, het pijnlijke afgesneden zijn van de toevoer. Door het contact te verbreken confronteer ik de ander met diens verslaafd zijn, maar liever dan die te zien, en ook de eigen verantwoordelijkheid daarin, wordt precies die verantwoordelijkheid afgeschoven óp en uitbesteed áán mij, net zoals de psychische zorg voor zichzelf aan mij werd uitbesteed.

Als een echte junk manipuleert hij de waarheid om mij zover te krijgen dat ik hem toch weer een shotje geef. En zo ken ik hem weer.