Wat betekenen de cijfers over kanker?

Bij cijfers over kanker gaat het vaak over overlevingscijfers. Of over hoeveel mensen in een jaar de diagnose kanker krijgen. Maar er zijn meer cijfers over kanker.

Lees op deze pagina over:

• Wat betekent incidentie?
• Wat betekent prevalentie?
• Overlevingscijfers: wat betekent overleving van kanker?
• Overleving per stadium
• Prognose en overleving
• Wat zijn specifieke overlevingscijfers?
• Gemiddelde en conditionele overleving

Wat betekent incidentie?

Het aantal nieuwe kankerdiagnoses per jaar in Nederland noemen we de incidentie. Met andere woorden: hoeveel mensen krijgen in een jaar te horen dat ze kanker hebben? Bijvoorbeeld: hoeveel mensen kregen in 2024 darmkanker. Of maagkanker. Of een andere soort kanker.

Bij incidentie gaat het over:

• Nieuwe diagnoses. En niet om mensen bij wie de kanker is teruggekomen.
• De plek waar de kanker is ontstaan. En niet om de plek waar misschien uitzaaiingen zitten.

Bekijk de informatie over incidentie.

Wat betekent prevalentie?

Het aantal mensen in Nederland dat op enig moment in hun leven de diagnose kanker heeft gekregen, noemen we de prevalentie.

In 2024 leefden in Nederland bijna 940.000 mensen die op dat moment kanker hebben, of hebben gehad.

De prevalentie geldt voor een bepaalde periode. Bijvoorbeeld voor 5, 10 of 20 jaar. De 10-jaars prevalentie gaat over hoeveel mensen er leven die in de afgelopen 10 jaar de diagnose kanker kregen. Bijvoorbeeld: in 2024 was de 10-jaarsprevalentie voor longkanker ruim 37.000. 

Dus op 1 januari 2024 leefden er meer dan 37.000 mensen in Nederland die tussen 2014 en 2024 de diagnose longkanker kregen.

De prevalentie van kanker stijgt. Hoe komt dat:

• Steeds meer mensen krijgen kanker.
• Steeds meer mensen leven langer met en na kanker. Door betere behandelingen en omdat kanker vaak eerder wordt ontdekt met bevolkingsonderzoeken.

Deze website is van kanker.nl. Hierop staan geen cijfers over de prevalentie van kanker. Maar je kunt deze cijfers wel bekijken op de website van IKNL.

Overlevingscijfers: wat betekent overleving van kanker?

Overleving zegt iets over hoeveel mensen met kanker na een aantal jaar nog leven.

Goed om te weten: op kanker.nl vind je relatieve overlevingscijfers. Die cijfers gaan alleen over sterfte door kanker. Je kunt natuurlijk ook overlijden door een andere oorzaak, maar dat is niet meegerekend in de cijfers.

Lees meer over relatieve overleving op de website van IKNL.

Het overlevingscijfer gaat vaak over een periode van 5 of 10 jaar na de diagnose. De cijfers zijn een terugblik, een overzicht van wat voorbij is.

De overleving van kanker staat meestal in procenten. Het getal geeft aan hoeveel mensen nog in leven zijn van alle mensen die (in datzelfde jaar) de diagnose kregen. Dit kan gaan over het totaal aantal mensen met kanker, of per soort kanker.

Voorbeeld: van alle mensen met kanker leeft 1 jaar na de diagnose 98%. Dus na 1 jaar leven nog 98 van de 100 mensen met kanker. 5 jaar na de diagnose leven nog ongeveer 89 van de 100 mensen met kanker. En na 10 jaar zijn dat er 81 van de 100.

Overlevingscijfers gaan niet over jouw persoonlijke vooruitzichten

Overlevingscijfers zijn gemiddelden. Deze cijfers gaan over een grote groep mensen. Dus het is bijvoorbeeld een gemiddelde van bijvoorbeeld álle vrouwen met borstkanker. Daarbij is niet gekeken naar de leeftijd, soort borstkanker en of de behandeling aansloeg.

Jouw situatie kan anders zijn dan het gemiddelde. Beter, of slechter. De overlevingscijfers gaan dus niet over jouw vooruitzichten of over de kans dat jij geneest van kanker.

Want bij jouw eigen situatie spelen ook andere zaken mee. Het gaat dan om welke kanker je hebt, maar bijvoorbeeld ook over: hoe fit je bent, het stadium van de ziekte en of de behandeling werkt. Je arts weet hier meer van en kan iets zeggen over jouw persoonlijke vooruitzichten.

Overleving per kankersoort

Per soort kanker verschilt de overleving. Bij sommige kankersoorten leeft meer dan de helft van de mensen 10 jaar of langer. Zoals bij borstkanker, prostaatkanker en baarmoederhalskanker. Bij andere soorten zijn de vooruitzichten slechter. Bijvoorbeeld bij alvleesklierkanker en eierstokkanker.

Overleving per stadium

Je vooruitzichten hebben ook te maken met het stadium van de kanker. Het stadium geeft de ernst van de ziekte aan. Het zegt bijvoorbeeld iets over hoe groot de tumor is. En of er uitzaaiingen zijn.

Per kankersoort is de stadiumindeling vaak net wat anders. Meestal gaat het om stadium 1 tot en met 4. Hoe hoger het cijfer, hoe groter de kans dat je uitzaaiingen hebt. En dat de kanker ook doorgroeit in andere organen. Bij stadium 1 heb je daarom betere vooruitzichten dan bij stadium 4. 

Bij de cijfers op kanker.nl zie je per kankersoort hoeveel mensen bij de diagnose welk stadium hebben. En wat de overleving per stadium is, voor 5 jaar na de diagnose. De cijfers gaan over het moment van de eerste diagnose. Het stadium kan veranderen tijdens je ziekte, bijvoorbeeld als je later uitzaaiingen krijgt.

Voorbeeld: de stadiumverdeling en overleving per stadium van dikkedarmkanker bij de eerste diagnose van de ziekte. Van de mensen met stadium 1 leeft na 5 jaar nog 96%. Dat betekent dat na 5 jaar 96 van de 100 mensen met dikkedarmkanker stadium 1 in leven zijn. Bij stadium 2 is dat 90%. En bij stadium 3: 74%. Van de mensen met stadium 4 is na 5 jaar nog 11% in leven.

Artsen hebben het vaak over je prognose. Dat is een voorspelling over hoe de ziekte bij jou zal gaan. De prognose kan zijn dat de kanker na een behandeling weg is en dat je bent genezen. Dan is de kans groot dat je na 5 of 10 jaar nog leeft.

Een prognose kan ook ongunstig zijn. Dan is de kans klein dat je na een paar jaar nog leeft.

Voor de prognose gebruikt de arts meestal de overlevingscijfers.

Wat zijn specifieke overlevingscijfers?

De ‘gewone’ overlevingscijfers zijn gemiddelde overlevingscijfers van alle mensen met dezelfde kankersoort als jij. Bij specifieke overlevingscijfers gaat het om mensen die ook in een zelfde soort situatie zitten als jij.

Bijvoorbeeld qua leeftijd, jaar van diagnose, geslacht en het stadium van de kanker. En om de kenmerken van het type kanker dat je hebt.

Specifieke overlevingscijfers zijn er nu voor vrouwen met borstkanker, mannen met prostaatkanker en voor mensen met darmkanker of longkanker.

Bijvoorbeeld: de 10-jaarsoverleving van alle vrouwen met borstkanker is 80%. Bij vrouwen uit het jaar 1974 met triple negatieve borstkanker zonder uitzaaiingen, is dat 91%. Dit is een specifiek overlevingscijfer.

Voor de meeste kankersoorten staan nu nog geen specifieke overlevingscijfers op kanker.nl. Hoe komt dat?

• Er zijn (te) weinig mensen met dezelfde ‘kenmerken’ als jij. Dan kan IKNL geen betrouwbare overlevingscijfers berekenen.
• De behandeling van jouw kankersoort is erg verbeterd: door de nieuwe behandelingen zijn je vooruitzichten veel beter geworden en kun je langer leven met kanker. Dan zijn er geen specifieke overlevingscijfers. Dit geldt bijvoorbeeld voor sommige mensen met stadium 4 longkanker.
• Je kreeg langer dan 10 jaar geleden de diagnose: het IKNL berekent alleen over de afgelopen 10 jaar de specifieke overlevingscijfers. Is het langer geleden dat je de diagnose kreeg? Dan zijn er geen specifieke overlevingscijfers.

Gemiddelde en conditionele overleving

De overlevingscijfers gaan meestal over de gemiddelde overleving. Bij sommige kankersoorten lees je ook over de conditionele overleving: hoe langer je leeft na de diagnose kanker, hoe beter je vooruitzichten zijn. Conditionele overleving zegt iets over de kans dat je in leven blijft als je al een periode hebt overleefd. Hoe langer je genezen bent, hoe groter de kans dat je nog langer leeft.

Wil je hier meer over weten? Vraag het aan je arts.