Wat is acute myeloïde leukemie (AML) ?

Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van bloedkanker. Deze vorm van kanker ontstaat in het beenmerg. Acuut betekent dat de bloedkanker snel is ontstaan en levensbedreigend is als er geen behandeling gestart wordt. 

AML is de meest voorkomende vorm van acute leukemie bij volwassenen. De ziekte komt ook bij kinderen voor. Deze tekst gaat alleen over AML bij volwassenen.

Bij acute leukemie is er een aantal veranderingen (mutaties) ontstaan in het DNA van de stamcellen in het beenmerg. Hierdoor rijpen bepaalde jonge witte bloedcellen in het beenmerg niet uit, maar blijven kopieën van zichzelf maken: zogenaamde blasten.

Gezonde cellen reageren op signalen vanuit de omgeving. Bijvoorbeeld het signaal om te stoppen met delen als er voldoende cellen zijn. De blasten reageren niet meer op deze signalen: ze delen ongecontroleerd. Hierdoor ontstaan heel veel abnormale witte bloedcellen in het beenmerg en meestal ook het bloed.

De grote hoeveelheden abnormale witte bloedcellen hopen zich op in het beenmerg en verstoren de aanmaak van normale bloedcellen (rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes). Dit kan in korte tijd gebeuren: meestal in enkele weken.

Later komen de abnormale witte bloedcellen in de bloedbaan en soms ook in de organen terecht. Die kunnen dan overvol raken met abnormale cellen. Dat is bijvoorbeeld te merken aan:

• sterk verhoogd aantal witte bloedcellen in het bloed
• vergrote lymfeklieren
• vergrote milt
• vergrote lever

Er zijn verschillende soorten AML. Grofweg is de ziekte onder te verdelen in 4 groepen:

• vormen van AML waarbij sprake is van specifieke chromosoomafwijkingen
• AML met bijkomende dysplasie
• AML die ontstaat na chemotherapie of bestraling voor een ander soort kanker: secundaire AML
• AML die niet in te delen is in 1 van de bovenstaande categorieën

Hoe vaak komt AML voor?

In 2022 kregen 756 mensen de diagnose AML. Meestal komt AML voor bij volwassenen, soms bij kinderen. De ziekte komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De gemiddelde leeftijd van de patiënten bij diagnose is ruim boven de zestig jaar; een derde deel is ouder dan 75.

Vooruitzichten bij AML

De prognose is afhankelijk van:

• De soort AML: mensen bij wie de AML ‘uit het niets’ is ontstaan, hebben bijvoorbeeld een betere kans op genezing dan mensen bij wie AML is ontstaan na Myelodysplastisch syndroom (MDS) of na een eerdere behandeling met chemotherapie of bestraling.
• De leeftijd van de patiënt bij het ontstaan van de ziekte: een jongere patiënt heeft betere vooruitzichten dan een oudere.
• De algehele conditie.