99. Zomaar een berichtje

Ze reageerde via Messenger op het krantenartikel waarin mijn boek werd gepromoot. Ze feliciteerde me met mijn boek en hoopte voor me dat ik gelukkig zou worden in mijn leven na de kanker. Zij had jaren geleden kanker overwonnen, maar was er niet in geslaagd dat geluk te hervinden. Zomaar een paar regeltjes die bleven hangen en mijn interesse opwekte. Ik stuurde haar een berichtje terug waarin ik haar vroeg om iets meer over dat leven na de kanker te vertellen. Niet veel later kreeg ik opnieuw een berichtje van haar waarin ze uiterst beknopt verslag deed van dat leven.

Dat beknopte verslag schokte me diep. Ik was zo geraakt door hetgeen ze vertelde dat ik haar impulsief voorstelde om eens met elkaar af te spreken. In eerste instantie weigerde ze mijn voorstel. Ze vond zichzelf en haar verhaal niet interessant genoeg om daar een afspraak aan te wijden. Na enig aandringen van mijn kant dat ik toch echt oprecht geïnteresseerd was in hetgeen zij te vertellen had, stemde ze uiteindelijk toe. Gistermiddag heb ik Bea dus voor het eerst ontmoet en maakte ze me deelgenoot van haar leven.

Tot het moment dat ze op vijfenvijftigjarige leeftijd borstkanker kreeg, leidde ze een doorsnee, redelijk gelukkig leven met haar man en twee kinderen. Ze had er als jong meisje altijd van gedroomd om verpleegster te worden, maar omdat zij al heel jong zwanger werd en trouwde is die droom nooit verwezenlijkt. Toen de kinderen nog klein waren genoot ze met volle teugen van het moederschap en later toen de kinderen wat groter waren, vulde haar dagen zich met de zorg voor haar ouders en schoonouders en weer later met de zorg voor haar man die als gevolg van een bedrijfsongeval gehandicapt was geworden. Ze hadden een gevuld leven met veel sociale contacten. Zij en haar man bezochten vaak bingo avonden en waren lid van een kaartclub. Ze had zichzelf nooit de vraag gesteld of ze nou wel zo gelukkig was met haar leven, maar dat veranderde na het borstkankeravontuur

Vlak na de diagnose werd ze overstelpt met aandacht, kaarten, bloemen en telefoontjes en dat verbaasde haar aanvankelijk enorm. Tijdens de behandelingen waren de rollen in haar leven volledig omgedraaid. Van een zorgende vrouw werd ze ineens patiënt en dat betekende dat zij daarmee voor het eerst in haar leven, ongewild zelf de hoofdrol speelde. Ze begon te merken dat ze al die aandacht wel prettig vond, het gaf haar het gevoel dat ze toch wel belangrijk was en ze koesterde zich in dit gevoel. Haar borst werd geamputeerd en ze volgde met succes het traject van behandelingen. Toen die afgerond waren en ze schoon werd verklaard, werd de aandacht voor haar steeds minder. Terwijl bij haar de behoefte om over die periode te praten steeds groter werd, waren steeds minder mensen bereid om naar haar te luisteren. Ze was immers genezen, ze moest blij zijn en gewoon verder gaan met haar leven.

Ze was echter niet blij en daar voelde zij zich schuldig over. Ze ging nadenken over het leven dat ze altijd had geleid en kwam tot de conclusie dat zij zichzelf altijd op de tweede plaats had gezet. Ze had daar nooit last van gehad, ze had nooit geweten dat het ook anders had gekund totdat zij dus door het borstkankeravontuur die andere kant had ervaren. Ze voelde zich teleurgesteld en in de steek gelaten door degenen die in eerste instantie zoveel aandacht voor haar hadden gehad. Ze begreep die mensen niet meer en begon ze te mijden. Ze werd steeds eenzamer en ook steeds depressiever en dat had gevolgen in de relatie met haar man en kinderen. Aan de ene kant wilde ze dolgraag weer degene zijn die ze was voordat ze ziek werd, maar aan de andere kant vreesde ze ook dat het onmogelijk was.

Ze was een aantal keren naar een inloophuis gegaan en de gesprekken die ze daar met lotgenoten heeft gehad heeft ze als zeer verrijkend ervaren, maar de grote afstand en de reis met het openbaar vervoer daarnaartoe is een te grote belemmering om daar regelmatig naar toe te gaan. Ze heeft via een besloten Facebook pagina een poosje contact gehad met lotgenoten, maar ze heeft ervaren dat contact op afstand toch niet zo haar ding is en is daarmee gestopt. 

Tijdens ons gesprek merkte ik dat het haar goed deed om haar verhaal kwijt te kunnen en hoewel ik heel veel aspecten uit haar verhaal begreep, moest ik ook erkennen dat ik op het gebied van borstkanker en alle gevolgen die dat voor iemands leven heeft, een volslagen leek ben. Ik gunde haar zo intens graag fysiek contact met mensen die hetzelfde hadden meegemaakt en voor ik het tegen kon houden, begon ik de snel opkomende ideeën daarover te uiten.

‘Waarom organiseer je zelf geen contactmiddag met lotgenoten hier uit de buurt’, opperde ik voorzichtig. Ze keek me stomverbaasd aan, liet het idee even tot haar doordringen en vroeg zich vervolgens hardop af hoe ze die lotgenoten in hemelsnaam moest vinden. Ik dacht enthousiast met haar mee en opperde dat ze briefjes in de supermarkt kon ophangen, een oproep kon plaatsen op Facebook enz. enz. Ze luisterde geboeid en heel even zag ik een sprankje leven terugkeren in haar ogen om dat vervolgens weer te zien uitdoven na haar opmerking dat ze niet belangrijk genoeg was om zoiets te doen.

Er lagen ontelbare beredeneringen op mijn tong om haar ervan te overtuigen dat ze wel belangrijk was, maar sprak deze niet uit omdat ik wist dat het geen effect zou hebben. In plaats daarvan vertelde ik haar dat als zij de overtuiging had dat zij totaal niet belangrijk was, de kans heel groot was dat anderen dat ook zouden vinden. Als jij leert dat je wel belangrijk bent, dat alles wat je hebt meegemaakt voor anderen in soortgelijke situaties van steun en betekenis kan zijn, zul je vanzelf gaan merken dat anderen dat ook gaan vinden. ‘Je zou jezelf op zijn minst deze mogelijkheid moeten gunnen’, schoot het ongewild toch uit mijn mond. Ze dacht lange tijd na over mijn woorden en vroeg vervolgens aarzelend: “maar wat zou ik dan op die briefjes of op die oproep moeten schrijven?”

Ik onderdrukte de impuls om pen en papier uit mijn tas te vissen en opperde dat het wellicht een goed idee was om te vermelden wie ze was en dat ze behoefte had aan contact met lotgenoten om ervaringen uit te kunnen wisselen. Ik zag haar aarzelen, maar ik zag ook die glinstering in haar ogen terugkeren. Niet lang daarna, alsof ze plotseling heel veel haast had, nam ze afscheid met de woorden dat we snel weer eens met elkaar moesten afspreken.

Onderweg naar huis gaf ik mezelf een welverdiend schouderklopje. Ik was erin geslaagd om te luisteren naar de problemen van een ander zonder direct zelf in actie te komen om die op te lossen. Het is aan haar om te leren dat zelf te doen. Ik ben heel benieuwd of ze zichzelf belangrijk genoeg gaat vinden en houdt vanaf nu de prikborden in de supermarkt en de oproepjes op Facebook wat scherper in de gaten en vraag me tegelijkertijd af: “Wat zouden jullie doen, als jullie in haar situatie zouden zitten en hoe zouden jullie reageren op een oproep tot contact?”

http://www.kanker.nl/rita1958/blog