Terugblik op de periode na het overlijden

Inmiddels kijken wij terug op een mooi afscheid dat vrijwel geheel volgens het door Letty zelf aangeleverde draaiboek vorm heeft gekregen.
Hierna volgt een verslag van hoe het ons na het overlijden is vergaan.
Nadat wij er om 03:00 van overtuigd zijn dat Letty is overleden is het eerste wat gebeurt het bellen van Carmen die de thuiszorg coördineert en de schouwarts. Carmen arriveert als eerste en niet veel later de schouwarts. Letty is inderdaad overleden en de eerste formulieren worden ingevuld.
Nadat de schouwarts is vertrokken wordt Letty door Esther en Carmen verzorgd en krijgt ze de jurk aan die ze al had gekocht voor het trouwen van Esther en Wesley. Tegen de tijd dat Letty is verzorgd arriveert Madeleine die de uitvaart zal organiseren. Wij (Jeroen, Esther en ik) moeten gelijk al de eerste beslissingen nemen. Verlaat Letty het huis op een brancard of in een kist. Dat is een makkie, in een kist natuurlijk. De volgende is dan natuurlijk wat voor kist. Het wordt een strakke modern uitziende kist van gewhite whashed hout. De volgende is wordt Letty begraven of gecremeerd? Nu heeft letty al enige tijd geleden een soort van draaiboek gemaakt en daarin staat dat ze wil worden gecremeerd. Madeleine belt collega’s met het verzoek ergens de door ons uitgezochte kist op te halen en naar het Waterland te komen. Vervolgens wil Madeleine weten waar Letty heen gebracht mag worden. Staat in het draaiboek, de Meerbloemhof in Zoetermeer. We besluiten Letty te laten opbaren in een familiekamer waar we tot aan de crematie 24 uur per dag toegang tot hebben. We zullen er een intensief gebruik van maken.
Vervolgens valt het even stil en in afwachting van de kist vraagt Madeleine om zoveel mogelijk over Letty te vertellen zodat ze ons zo goed mogelijk kan helpen. We vertellen over hoe de afgelopen vijf jaar voor Letty zijn geweest maar ook over de positieve en zorgzame moeder en oma. Dat Letty graag de touwtjes is handen heeft is Madeleine aan de hand van het draaiboek wel duidelijk. Ook vertellen we dat Letty niet in iets na de dood geloofde en dat daarom het eerste muziekstuk bij de crematie John Lenon met Imagine zal zijn (Imagine there is no heaven).
Om ongeveer 07:00 arriveert de kist met een witte roos erop Met zijn drieën nemen we Letty op van het bed (ik sta bij haar hoofd en schouders en schrik van hoeveel ze nog maar weegt) en leggen haar voorzichtig in de kist. Het bed wordt afgehaald en de roos op het matras gelegd. Vervolgens gaan Madeleine en haar collega’s even naar buiten en kunnen wij ons erop voorbereiden dat Letty voor het laatst het huis gaat verlaten. Als het zover is begint op de radio The Police met Every Breath you take. Nu heb ik wel wat met het fenomeen synchroniciteit, ik zal de komende tijd op mijn tellen passen.
We brengen Letty tot in de auto van de begrafenisondernemer en kijken hoe de auto, voorafgegaan door Madeleine, nog een rondje over het Waterland rijdt en vervolgens uit het zicht verdwijnt. Om 07:30 zijn we weer binnen en spreken af dat we elkaar vanmiddag om 16:00 weer treffen om de rouwkaart op te stellen. Om 07:40 laat ik iedereen uit en ik ruim nog even de tafel op voordat ik een paar uur slaap ga pakken. Om 07:43 krijg ik een Whatsapp bericht binnen van ….. Letty! Het kippenvel staat op mijn armen. Het is een geheel zwarte foto. Nu beheerde ik de laatste tijd Letty’s telefoon want zo heel af-en-toe kwam er nog een berichtje binnen dat ik dan beantwoordde. Beide telefoons zitten in mijn rechterbroekzak. Terwijl ik de kamer opruimde moeten de twee telefoons zo over elkaar zijn geschoven dat van het toestel van Letty het startscherm wordt weggeswiped, vervolgens whatsapp geïnitieerd en mijn chat (was bij lange na niet meer de bovenste) geselecteerd, vervolgens een broekzakfoto maken en verzenden. Hoe groot is de kans dat dit allemaal in een keer goed gaat??? Voor iemand die niet in een hiernamaals geloofde is het een behoorlijk indrukwekkende prestatie om te communiceren.
Het samenstellen van de rouwkaart is een langdurig proces. Gelukkig heeft Letty zelf de voorkant bepaald, dat scheelt. Als ik denk dat we eindelijk klaar zijn moet er nog worden besloten over lettertype en kleur en dan zijn we eindelijk echt klaar. Met z’n vieren gaan we naar de Meerbloemhof waar Esther en ik de sleutel van de deur en van Letty’s kamer krijgen. Tot aan de crematie die op dinsdagmiddag is bepaald kunnen we hier in- en uitlopen naar behoefte. Iedere ochtend breng ik een verse hortensia en ik ga met die mensen die heel dicht om ons heen hebben gestaan bij Letty langs. Ondanks de laatste zware periode ligt ze er mooi bij. Het is niet de Letty van twee jaar geleden maar wel van twee maanden geleden.
Letty heeft zelf de basis aangeleverd van mensen die een rouwkaart dienen te krijgen. Esther, Jeroen en ik vullen dit bestand verder aan en dan is er weer een mijlpaal gerealiseerd.
Het is nu zaak om de foto’s uit te gaan zoeken. Ik wil er iets bijzonders van maken dus niet het halve fotobestand er in 75 minuten door heen jassen. Het uiteindelijk idee is om alleen tijdens de muziek foto’s te tonen en wel op zo’n manier dat de getoonde foto’s een relatie hebben met de voorafgaande spreker. Madeleine wijst ons erop dat een foto niet korter dan 6- en niet langer dan 12 seconden moet blijven staan. Bij mijn speech kunnen dus maximaal 42 foto’s. Het maken van een selectie uit 11 jaar foto’s is een langzaam en ook wel moeilijk proces dat tot in de kleine uurtjes doorloopt. Ook de foto’s die ik niet selecteer hebben een geschiedenis en een emotie. Als ik eindelijk klaar ben duik ik mijn bed in. De volgende ochtend alweer vroeg op en blijk ik voor tijdens mijn speech 180 foto’s te hebben geselecteerd. Dat eerst maar eens halveren en vervolgens weer halveren en dan er nog drie uit. Je schrijft het zo op maar ga er maar eens aanstaan. Jeroen en Esther hebben de familiealbums doorgekeken en ook foto’s aangeleverd. Als alles uiteindelijk klaar is zet Madeleine alles in een power-point die, per muziekstuk, begint en eindigt met een foto van Letty die we in november 2015 bij Max Koot hebben laten maken. Weer een mijlpaal gehaald.
Volgende zaak zijn de toespraken die maximaal vijf minuten mogen duren. Esther durft het aan te spreken. Vervolgens zullen spreken Herman (de broer van Letty) en Elly (nicht van Letty). Dan de speech van Yolande en Marleen, twee vriendinnen, die hun speech van meer dan 15 minuten drastisch moeten inkorten. Oud-collega Ed van Aalst heeft een indrukwekkend verhaal over Letty als collega. Mijn verhaal laat ik door mijn broer Peter voorlezen, voor mij is het te emotioneel. Wel ga ik zelf het dankwoord uitspreken.
We komen samen in de aula van de Meerbloemhof. Op de wand worden foto’s geprojecteerd van zee, strand en kust. De toespraken zijn emotioneel en indrukwekkend. De muziek en de foto’s ondersteunen hetgeen er wordt uitgesproken. Het bloemenduet wordt live gezongen door twee studentes aan het conservatorium in Den Haag. Tijdens het nummer Proud Mary (stond niet in Letty’s draaiboek!) dragen we Letty onder applaus de aula uit en zetten haar in de gang op een verrijdbare draagbaar. Even later krijgen we een seintje dat Letty naar de ovenruimte mag komen. Jeroen, Wesley, Yvon en ik begeleiden haar. In de ovenruimte aangekomen schuiven we Letty op een lage tafel met een mechanische arm en krijgt de ovenist van Madeleine het certificaat van de kist. Omdat alle details van de kist bekend zijn en in de lage tafel een weegmechaniek zit is bekend hoeveel Letty weegt en wordt het verbrandingsprogramma opgesteld. Ondertussen wordt op de kist een vuurvaste schijf met een nummer gelegd. Als de crematie dadelijk achter de rug is worden deze schijf en de as voortdurend bij elkaar gehouden. Als de oven op temperatuur is begint een groene knop te flikkeren die door Jeroen wordt ingedrukt. De schuif gaat open en je kijkt dan in een soort van grote pizza-oven. De mechanische arm schuift de kist naar binnen en als de arm wordt teruggetrokken daalt de schuif weer. Je ziet nog net dat de gloed in de oven verandert als de kist vlam begint te vatten.
We voegen ons weer bij de mensen die met ons afscheid van Letty hebben genomen en Madeleine brengt een toast uit op het leven van Letty. De begroting voor de drankjes en hapjes wordt overschreden, mede omdat er veel meer mensen zijn gekomen dan we hadden ingeschat. Het zal ongetwijfeld de zegen van Letty hebben.
Voor de Stichting Kans tegen Kanker wordt meer dan EUR 1.000,= opgehaald.

3 reacties

Gecondoleerd...... Wat een mooi en intiem verslag, nu gaat het rouwen beginnen. Houd elkaar stevig vast, ik wens jullie heel veel kracht en sterkte Rob.
Laatst bewerkt: 16/07/2018 - 09:11
Dank je wel Rob, en heel veer sterkte voor de komende tijd. 
Koster haar in je hart.
Doortje
Laatst bewerkt: 19/07/2018 - 20:34