Diepe hyperthermie

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan

Zit het behandelgebied meer dan 4 centimeter onder de huid, dan kun je diepe hyperthermie krijgen. Hier lees je hoe deze behandeling gaat.

De behandeling gebeurt met microgolfstraling. Dit is eenzelfde soort straling als in een magnetron in de keuken

De straling komt via speciale apparatuur in het lichaam en verwarmt de tumor. Zodra de apparatuur wordt uitgeschakeld, produceren de microgolven geen warmte meer.

Hoeveel behandelsessies zijn nodig?

De warmtebehandeling vindt 1 keer per week plaats. De totale behandeling duurt 3 tot 6 weken. Hoeveel behandelingen je krijgt, hangt af van je behandelschema met bestraling of chemotherapie. De arts bespreekt dit met je.

Lees op deze pagina meer over:

Voorbereiding op diepe hyperthermie 

Voordat de behandeling begint, is een aantal voorbereidingen nodig. De totale voorbereiding duurt ongeveer 30 tot 45 minuten.

Katheters plaatsen

Kort voor het begin van de eerste behandeling brengt de behandelaar enkele dunne katheters aan. Katheters zijn buigzame slangetjes.

In de katheters worden dunne, flexibele meetdraadjes geschoven: de thermometers. Hiermee kan de behandelaar tijdens de behandeling de temperatuur controleren. De temperatuur moet hoog genoeg zijn om de kankercellen te doden, maar het mag niet te warm worden. Anders kan er schade aan het gezonde weefsel ontstaan.

De katheters worden geplaatst:

  • op je lichaam om de huidtemperatuur te meten
  • in natuurlijke lichaamsopeningen, zoals de blaas, endeldarm en vagina
  • als het mogelijk is: in het behandelgebied zelf

Als de behandelaar een katheter in je blaas inbrengt, gebeurt dit met een licht verdovende gel. Bij het inbrengen van katheters onder je huid krijg je een plaatselijke verdoving.

Goed om te weten: De katheters blijven meestal tijdens de hele hyperthermiebehandeling zitten. Ze worden pas verwijderd als de behandeling klaar is. Daar voel je niets van.

Soms een CT-scan of MRI-scan

Soms krijg je na het plaatsen van de katheters nog een CT-scan. Daarop kan de behandelaar zien hoe diep de katheters in het behandelgebied en in de natuurlijke lichaamsopeningen zitten. En aangeven waar de temperatuur het beste kan worden gemeten.

Soms is de temperatuur te meten met behulp van MRI-scans. Die geven een nauwkeuriger beeld van de temperatuurverdeling in de tumor en de gezonde weefsels eromheen. Op dit moment is de kwaliteit van de temperatuurmetingen met MRI nog onvoldoende om het plaatsen van katheters overbodig te maken.

Apparatuur plaatsen

De behandelaar plaatst een ring of een soort tosti-ijzer om je lichaam met microgolfantennes. Dit heet een applicator. Via deze apparatuur krijg je de microgolfstraling toegediend.

Aan de binnenkant van de applicator zit een soort zwemband óf een aantal losse waterzakken die later worden gevuld met water. Deze vullen de ruimte tussen de antennes en het lichaam op. Het water zorgt ervoor dat de microgolfstraling goed kan worden gericht op het behandelgebied en zorgt voor koeling van de huid.

Koelen met koud water

Tijdens de voorbereiding kunnen zakjes met koud water worden geplaatst tussen je knieën en enkels, tussen je benen en onder je billen. Ook het water in de zwemband of waterzakken is koel. Dat voorkomt dat bepaalde delen van je lichaam tijdens de behandeling te warm worden.

Diepe hyperthermie: zo ziet het eruit

Bij de behandeling van diepe hyperthermie wordt de ring met water gevuld. Als de ring vol is kan de behandeling beginnen (bron: Erasmus MC).

De behandeling met diepe hyperthermie

Als alle voorbereidingen klaar zijn, kan de warmtebehandeling beginnen. Tijdens de hele behandeling kun je praten met de behandelaars. Zij kijken regelmatig hoe het met je gaat en vragen of je iets nodig hebt.

Het behandelgebied wordt opgewarmd

Al na enkele minuten na de start van de behandeling merk je dat je van binnen wat warmer wordt. Geleidelijk aan krijg je het nog warmer en begin je te zweten. Heb je het te warm, dan kan de verpleegkundige de ruimte koeler maken. Je krijgt zo nodig koude washandjes om je gezicht te koelen.

Je lichaamstemperatuur stijgt met 0,2 tot 0,3 graden. Het behandelgebied wordt door de microgolfstraling tot een hogere temperatuur opgewarmd.

De opwarmtijd is maximaal 30 minuten. Daarna volgt nog een uur waarbij de temperatuur zo hoog mogelijk gehouden wordt, tussen de 40 en 43 graden Celsius.

Je lichaam reageert automatisch op de plaatselijke stijging van de temperatuur door de hyperthermiebehandeling. Het hart gaat harder werken om de warmte af te voeren via het bloed. Je hebt het warm, krijgt een rode kleur en kunt gaan zweten.

Je temperatuur wordt voortdurend gecontroleerd

Tijdens de behandeling wordt voortdurend op verschillende plaatsen je temperatuur gemeten. Ook kan de behandelaar af en toe aan je vragen om een thermometer onder de tong te plaatsen om je lichaamstemperatuur te meten.

Soms wordt je bloeddruk en hartslag gecontroleerd. Dit gebeurt via een band om je bovenarm.

Let zelf ook op dat je niet te warm wordt

Ondanks deze controles is het nooit mogelijk overal in het weefsel de temperatuur te meten. Let daarom vooral op de volgende verschijnselen:

  • tintelingen in de ledematen 
  • een branderig gevoel 
  • een stekende of drukkende pijn 
  • een gevoel van blaas- of darmkramp 

Zodra je zoiets voelt dat oncomfortabel is, meld dit dan meteen aan de behandelaar.

Je bent zelf de beste thermometer. Misschien wordt het te warm op een plaats waar de temperatuur niet wordt gemeten. De behandelaar kan dat niet zien, maar je kunt het wel voelen. De apparatuur wordt dan bijgesteld, zodat het vervelende gevoel wegtrekt. Als de apparatuur is uitgeschakeld, trekt de warmte heel snel weg.

Als het nodig is, wordt de behandeling stopgezet

De behandelaar vraagt regelmatig aan je hoe het gaat. Houd je de behandeling niet vol, zeg dit dan eerlijk. Vaak kan de behandelaar de warmteverdeling aanpassen, zonder dat de temperatuur in het behandelgebied daalt.

Helpen de aanpassingen onvoldoende, dan kan de hyperthermiebehandeling eventueel vroegtijdig gestopt worden. Dat wil niet zeggen dat alle resterende hyperthermiebehandelingen ook gestopt moeten worden. Het kan de volgende keer weer beter gaan. Wel geldt: hoe langer de hoge temperatuur wordt gehandhaafd, des te groter het effect.

Hoe lang duurt de behandeling?

De warmtebehandeling duurt maximaal 60 minuten. Daarna neemt het verwijderen van alle katheters nog ongeveer 10 minuten in beslag.

Omdat de kans op zweten tijdens de behandeling groot is, kun je na de behandeling douchen als je dat wilt. Daarna kun je terug naar de verpleegafdeling of naar huis.

Alles bij elkaar duurt je verblijf in de behandelkamer ongeveer 2,5 tot 3 uur.

Diepe hyperthermie (zijaanzicht)

De behandeling diepe hyperthermie bij kanker (foto: Erasmus MC).

Gezelschap tijdens de behandeling met hyperthermie

Microgolfstraling is veilig, ook voor mensen die met je meegaan. Zwangere vrouwen kunnen de straling beter mijden. Bij mensen met een gehoorapparaat of pacemaker kan de straling storing geven. Zij krijgen het advies om buiten de behandelruimte te blijven.

Colofon

Met medewerking van:

Foto Hans Crezee

Dr. Hans Crezee

Onderzoeker, Amsterdam UMC (locatie AMC)

LinkedIn

illustratie-arts-vrouw

Dr. Martine Franckena

Radiotherapeut, Erasmus MC

illustratie-arts-vrouw

Drs. Willemijn Kolff

Radiotherapeut, Amsterdam UMC (locatie AMC)

Gemaakt door de redactie van kanker.nl, KWF Kankerbestrijding

Laatste update: januari 2018