Met je hele hebben en houden
Ik lees op dit moment een prachtig boek: Naar het paradijs, van Hanya Yanagihara. Nou ja, ik luister ernaar, op Storytel. Van de 29 uur nog ruim 4 uur te gaan en ik luister echt overal. In de badkamer, tijdens het wandelen, het ophangen van de was, wachtend bij de dierenarts… Het is een boek met drie verhalen uit drie verschillende tijdsgewrichten, dat zich afspeelt in een fictief verleden en twee momenten in de fictieve toekomst. Science fiction dus, maar dan anders. De verhaallijnen zijn met elkaar verweven. Heel vaak denk je: hoe zit dat nou? maar met geduld kom je daar vanzelf achter. Het boek gaat over een wereld die volledig is veranderd door pandemieën, maar waarin ook menselijke (liefdes)relaties anders zijn. Het is hele actuele fictie in die zin. Vandaag hoorde ik zo’n prachtig citaat dat ik het moet delen:
“Alsof ik niet naar haar kan kijken, zonder haar in drievoud te zien. De schim van wie ze vroeger was, de persoon die ze nu is, de projectie van wie ze zou kunnen worden. Ik rouw om de eerste, ben ontdaan over de tweede en maak me zorgen over de derde.”
Dit is hoe ik mezelf op dit moment ook vaak zie. Ik rouw om het verlies van mijn echtgenoot en van mijn gezondheid. Ik rouw om het verlies van de onwetendheid, mijn vertrouwen en mijn naïviteit over sterfelijkheid. Ik ben ontdaan over de persoon die ik nu ben. Vaak heb ik het gevoel dat ik mezelf bekijk van een afstand, alsof ik niet in mezelf zit, maar buiten mezelf sta. Wie ben ik nog, na wat mij is overkomen het afgelopen jaar? Wie ben ik zonder man, zonder werk, zonder mijn gezondheid? Waarbij de vraag ook is: wie ben ik, wanneer ik niet word gezien door Roberto’s ogen? Ten slotte maak ik me zorgen over mijn toekomst. Hoeveel tijd heb ik nog en is het genoeg om blijdschap te ervaren? Heeft het leven nog wat moois voor mij in petto, of zal april 2021 het begin blijken van een afschuwelijk einde?
Het zet me aan tot nadenken. Het is eigenlijk best “eng” hoe sterk Roberto en ik met elkaar verbonden waren. Ik las wel vaak dat op die manier liefhebben, met je hele hebben en houden, risicovol is. Ik begreep dat niet zo goed, of althans: ik begreep het niet zoals ik het nu begrijp. Ik dacht dat het risico erin zat dat je je kwetsbaar opstelt, wanneer je je zo volledig openstelt. En dat de ander je dan pijn kan doen. Dat is wellicht inderdaad een risico. Alleen heb ik dat nooit zo ervaren, omdat je volgens mij echt iets mist wanneer je de liefde niet zo beleeft. Met je hele hebben en houden, of niks, althans: zo sta ik erin. Voor mij is er geen tussenweg waarin je jezelf nog een beetje afschermt en toch met de ander samen bent. Want de mooiste momenten beleefde ik in die opperste verbondenheid. Geld, vakanties, werk, auto’s, ze stellen allemaal niets voor vergeleken bij de momenten dat je zo met je geliefde “in sync” bent dat je bijna samenvalt. Zoals ik nu merk, is die kwetsbaarheid het grootste risico niet. Dat is het verlies. Natuurlijk ben ik dankbaar dat ik het heb gehad. Alleen had het voor mij nog veel langer zo mogen blijven.
Mocht het nu lijken alsof ik de hele dag op de bank wezenloos voor me uit staar, diep in gedachten over dit soort dingen: het tegendeel is het geval. Ik ren me rot van het ene naar het andere, met nog steeds afspraken in het kader van de bijwerkingen (zoals acupunctuur) en begeleiding (psycholoog en geestelijk verzorger). Regelmatig familie en vrienden bezoeken en op bezoek krijgen en ook de nodige zaken in de afhandeling van Roberto’s overlijden. Fysiek heb ik nog steeds allerlei klachten, waarover ik ook schreef in mijn vorige blog dus ik val niet in herhaling. Wel word ik steeds fitter. Ben alweer 3 – 4 keer per week aan het sporten (thuis) en wandel en fiets elke dag, soms ook flinke afstanden. Mijn haar laat zich zo langzamerhand weer zien, hoewel het nog niet overal egaal teruggroeit. Wenkbrauwen zeggen “hallo” en ook mijn wimpers doen hun best. Moest van de week ook weer voor het eerst in vijf maanden mijn oksels scheren. Dat was een voordeel tijdens de chemo, dat ook je lichaamshaar wegblijft. Heb even gevoeld wat een luxe het is om daar geen tijd in te steken. Het lukt me toch niet om alles maar te laten staan en te denken: het is de natuur. Ongeveer een halve tot een hele dag per week gaat op aan verschillende soorten vrijwilligerswerk en dat doet mij echt goed. In mijn eentje een fors huis van drie verdiepingen schoon- en onderhouden vergt de rest van de tijd en dan zit ik ook nog regelmatig gewoon bol op de bank, kat op schoot, te Netflixen. En zo vliegen de dagen voorbij, werkelijk waar. Omdat taken de neiging hebben zich te uit te breiden over de beschikbare tijd.
15 reacties
Lieve mimpie
Wat een ontwapenend pracht blog weer ,en wat een prachtboek ben je aan het luisteren ,wat een mooi citaat ik kan me er in vinden ik rouw om het kind die ik was ,ben ontdaan wie ik geworden ben door alles ,en maak me grote zorgen om hoe het verder moet met mij ,mooi om te lezen hoe krachtig de liefde tussen jou en roberto was ,maar daardoor ook hoe heftig om hem te verliezen ,je bent een bezige bij ,meis wat ben je krachtig en sterk dat lees ik telkens weer .ik zie je groeien bij elk blog .
Liefs hes 🍀🌻😘
Lieve Hes,
Ik vond het ook een bijzonder citaat, heb er meteen een "bookmark" bij geplaatst en wist dat dit mijn blog zou zijn. Je kunt zowel zo naar anderen kijken, als naar jezelf.
Dank je wel voor je bloemetje ook weer. Zo lief van je.
Knuffel, Mirjam
Goedemorgen Mirjam...
Alleen al deze zin....
“Alsof ik niet naar haar kan kijken, zonder haar in drievoud te zien. De schim van wie ze vroeger was, de persoon die ze nu is, de projectie van wie ze zou kunnen worden. Ik rouw om de eerste, ben ontdaan over de tweede en maak me zorgen over de derde.”
heb ik wel enkele malen gelezen en goed tot mij door laten dringen.
Eigenlijk is het een diep trieste zin, die volgens mij meer aangeeft van
hoe "onzeker" jij over jezelf en je eigen leven bent.
Ook ik was in mijn leven een persoon die zich voor de volle 100% in
een relatie stortte.....vol overgave en verbintenis, althans bij mijn
eerste huwelijk.
[ mijn tweede was een grote fout ontstaan in een gevalletje "verstands-verlies"]
Ook ik ben na de eerste, die 18 jaar duurde, in een groot ravijn terecht gekomen
en ben toen in een paar jaar tijd een hele grote alcoholist geworden.
Niet dat ik als een "zwerver" rondliep, maar ik zoop als een ketter.
Na enkele jaren drong dat pas goed tot mij door en heb mij vrijwillig laten
opnemen en sta vanaf dat moment "droog" [ nu 18 jaar alweer!!]
Maar zoals die [ overigens prachtige zin hierboven] heb ik nooit naar
mijzelf gekeken in de spiegel of naar mijn leven.
Als je zo intens leeft, moet je ook nooit ergens spijt van hebben, maar
van elke minuut ook achteraf "genieten" ook al is en was er vreselijk verdriet
en ellende, maar daar tegenover staat ook enorme mooie passie voor
van alles en nog wat !!
Het leven is er om "geleefd te worden" en niet zoals door zeer veel mensen
als een saai iets zonder hele hoge pieken en hele diepe dalen.
Intens leven houd dus idd in dat vele hoogtepunten zich afwisselen met
ongelooflijke diepe dalen, maar dat betekend LEVEN !!! en niet alleen
maar "eten slapen en ademhalen" [ ongelooflijk saai lijkt mij !! ]
Dus dat je nu zo terug denkt aan je relatie samen met Roberto is volgens
mij alleen maar prachtig.....jij [ en ik ook ] kunnen daar zo over
terug denken en vele andere mensen niet, die vegeteren alleen maar een beetje.
Dus de "rouw en "ontdaan " en " zorgen" uit die zin moet je volgens
mij weghalen en nergens spijt van hebben en nergens ontdaan van zijn
en je ook geheel geen zorgen om de toekomst maken......totaal zinloos
en verspilde energie [ vind ik...hahaha]
Overigens weer een prachtige blog die mij deze vroege morgen toch
alweer aan het denken heeft gezet.
XXX Hans
---
Lieve Hans,
Onzekerheid is onderdeel van het leven. Het leven zelf is namelijk onzeker. Je weet niet wat er gebeuren zal, je hebt als mens maar heel weinig controle. Dat toegeven lijkt me beter dan te proberen die onzekerheid niet te voelen of ervaren. Jij beschrijft het alsof het iets "slechts" is om onzeker te zijn.
Je zegt: "Als je zo intens leeft, moet je nergens spijt van hebben, maar van elke minuut ook achteraf "genieten"." Dat is het ontkennen van de dalen en alleen de pieken willen erkennen. Wat is het nou: voluit leven met zowel de dalen als de pieken? Want alleen de pieken eruit halen en de rest negeren lijkt me het tegenovergestelde, dan ben je op hetzelfde niveau als wat jij "vegeteren" noemt.
Liefs, Mirjam
Je begrijpt mij niet helemaal, of ik schrijf het niet goed neer, dat kan ook...
"Negatief" en "Positief " horen bij elkaar, ik bedoel daarmee dat je zowel van
de dalen in je leven net zo moet "genieten" als van de "pieken "
En met vegeteren bedoel ik mensen die alleen maar heel " zeker " in het midden
blijven leven. [ heel saai en weinig voldoening gevend....vind ik ]
De vreselijke negatieve dingen die jij het laatste jaar hebt meegemaakt, ook
met Roberto, moet je gewoon wegstrepen tegen alle hele hoge pieken die jij,
ook samen met hem, hebt meegemaakt , dan kom je, volgens mij, tot een
"voldoening gevende" samen hang.
Begrijp je nu wat ik bedoel of zeg ik het weer niet goed??
XXX Hans
---
Lieve Hans,
Sinds ik kanker heb, vind ik het heel dubbel. Aan de ene kant zou ik blij zijn als het allemaal weer even "in het midden" zou zitten. Zonder pieken en dalen. Aan de andere kant wil ik die juist wel, want hoe lang mag ik nog leven?
"Gewoon wegstrepen" vind ik wat te gemakkelijk gezegd, als ik eerlijk ben. Ik denk niet dat het zo werkt voor mij. Ik weet dat jij ook heftige verliezen in je leven hebt gehad. Maar ieder mens is anders.
Ik snap nu wat je zegt. Ik ben het er dus niet helemaal mee eens. ;-)
Liefs, Mirjam
Hoi lieve Mirjam,
Ik begrijp ook heel goed jouw gevoelens hoor!!
En we hoeven het ook echt niet altijd "eens " te zijn, dat zou ook
vreselijk saai zijn.....hahaha
Iedereen doet alles op zijn of haar manier, ik probeer je alleen maar aan te geven
hoe ik dingen heb gedaan en die voor mij " hielpen " en hoop je daarmee
misschien een beetje een steuntje te geven.
Maar ik weet dat mijn manier van doen en denken soms ook heel
radicaal is hoor !!
Ik probeer er alleen maar een beetje te "zijn" voor je ..
XXX Hans
---
Wat een mooie, eerlijke en oprechte blog weer.
Jouw blogs laten me nadenken. Ik lees ze, lees ze nog een keer, reageer en lees ze nog een keer. Een gave, wat jij met het geschreven woord kunt doen!
Dank je wel Kim, wat een prachtig compliment op deze grauwe dag. Ik ben heel blij dat je mijn blogs graag leest en zelfs herleest, want dat helpt mij ook een beetje bij het uitvogelen van wie ik op dit moment ben... in elk geval gedeeltelijk: blogger op deze site met lotgenotenfamilie.
Dus dank je wel dat je dit hebt opgeschreven in een reactie.
Liefs, Mirjam
Zeer onder de indruk weer van je blog. Dat citaat, daar herken ik wel iets in. Kort nadat ik ongeneeslijk ziek werd verklaard, dacht ik vaak: "wie ben ik nog?" Ik voelde me gereduceerd tot alleen nog een kankerpatiënt. Mijn hele normale gezonde leven kwijt, mijn toekomst afgehakt. Dat gevoel is gelukkig wel overgegaan.
Verdriet, jouw peilloos diepe verdriet. Het is de keerzijde van de liefde. Zonder liefde geen verdriet. Gelukkig heb jij die liefde zo intens beleefd en had je een geweldige relatie. Je hoeft nooit spijt te hebben of te denken 'had ik maar...' ik realiseer me dat jou dat nu niet helpt, maar je hebt wel volop en intens geleefd!
Wat ben jij alweer ongelofelijk actief. Blijkbaar kun je dat allemaal weer, maar loop je niet te hard van stapel? Je mag ook gewoon nog heel veel uitrusten.
Sterkte en liefs,
Hanneke
Lieve Hanneke,
Dank je wel voor je reactie. Wat fijn om te lezen dat dat gevoel wie je nog was, zonder je gezondheid en zonder je geprojecteerde toekomst, is overgegaan. Dat biedt hoop.
Je hebt helemaal gelijk, dat verdriet de keerzijde is van liefde. Dat hebben ook meer mensen tegen me gezegd. Er is inderdaad geen sprake van spijt. Op zijn sterfbed zei Rob nog tegen me: "Ik heb van geen dag met jou spijt." En dat was geheel wederzijds. Dat was dus inclusief de dagen dat we ruzie hadden, dat we elkaar niet begrepen of er irritaties waren. (Dat was vooral in onze jongere jaren, niet meer in de afgelopen 10-15 jaar. Eerder had hij ooit al een keer gezegd: "Ik vind het niet erg om ruzie te hebben met jou. Zelfs als je boos bent, vind ik je geweldig." Ik keek daar wat anders tegenaan, omdat ik de woordenwisselingen vooral erg vermoeiend vond, maar inderdaad, ze verminderden niets aan de liefde. Maar ik wijk af.)
Voordat ik ziek was, was ik ook al zo actief. Ik ben nu eenmaal heel graag fysiek bezig en nog liever buiten. Dat zit in me. Ik word snel ongedurig als ik weinig kan doen. Krijg meer pijn als ik lang stilzit, dan wanneer ik in beweging blijf... en ik denk ook: nu kan het nog.
Liefs, Mirjam
Lieve Mimpie ,
Het Is een mooi blog . Ik herken er veel van . Lange tijd wou ik geen nieuwe klederen kopen , Jo zag me toch niet .En dat is waar , het is een groot risico om zo van iemand te houden en verbonden mee te zijn . Alleen , als je nog samen bent weet je dat niet , en maar goed ook .Maar gelukkig heb je het mogen beleven . . Zo iets waardevol kan je je hele leven blijven koesteren .Het is niet omdat je als koppel samen oud kan worden , dat je dat ook ervaren hebt .
Liefs
Rita .
Lieve Rita,
Ik heb al wel nieuwe kleren gekocht. Moest wel, want in mijn oude pas ik niet meer. Ik was (door de kanker?) te mager en ben nu flink aangekomen. Wel denk ik er steeds bij: zo ziet Roberto mij nu niet meer. Deze mooie broek, of mooie trui, ziet hij niet meer bij mij. Dat is steeds pijnlijk.
Je hebt gelijk, niet alle koppels kennen die verbinding. Er zijn mensen vele jaren samen, en ook gelukkig volgens mij, zonder dat ze dat ervaren. Het is maar net wat je wilt in een relatie. Het is pas een probleem wanneer de wensen op dat gebied van twee personen in een relatie niet overeenkomen. Ik herken het wel meteen wanneer een stel het wel heeft. Dat is gewoon te zien op de een of andere manier.
Liefs, Mirjam
Ik?
Wie ben ik?
Wie ben ik
nu ik niet meer de ik ben
die ik zo veel jaren ben geweest
Wie ben ik
nu ik de ik niet meer ben
die op het werk heeft rond gesjeesd
Wie ben ik
nu ik niet meer de ik ben
die met mij heeft gefeest
Wie ben ik
nu ik niet meer de ik ben
die altijd overal van geneest
Wie ben ik
nu ik niet meer de ik ken
die sinds kort in mijn spiegel kijkt
Wie ben ik
nu ik niet meer de ik ken
die achteloos door haar haren strijkt
Wie ben ik
nu ik niet meer de ik ken
die onderaan haar lijstje prijkt
Wie ben ik
nu ik niet meer de ik ken
die stralend fit gezond blijkt
Wie ben ik?
Ik ben de ik met wie ik nu moet leven
die het leven leeft
die het leven omarmt
die het leven moet beleven
al is dat soms ook met angst en beven
Heel, heel mooi lieve Hebe... en dan heb ik tijd nodig. Tijd om te leren leven met de ik die ik nu ben.
Veel liefs, dank je wel, Mirjam