Lang zou hij leven
Gisteren, zondag 13 februari, was Roberto jarig. Nou ja, dat kan natuurlijk niet meer, maar het was wel de datum waarop hij 58 zou zijn geworden als hij niet aan kanker was overleden vorig jaar. De eerste verjaardag sinds zijn overlijden.
Het was een zware en moeilijke dag. Een dag met oerpijn, diep vanuit mijn binnenste. Ik heb geprobeerd niet al te erg in het verdriet te blijven hangen. Dat was veel gevraagd. Te veel. Ik heb verschillende momenten gehad met heftige huilbuien. Gelukkig was ik niet de hele dag alleen. Ik was door mijn vriendin M. uitgenodigd om bij haar te komen eten. Vlak nadat ik binnen was, wees ze mij op iets op haar eettafel. Het was een klein flesje JƤgermeister, lange tijd Robertoās lievelingsborrel voor de winter. En daar ging ik weer. Ik zakte door mijn benen, op de grond, huilend vanuit mijn kern, mijn tranen en snot vormden een plas op haar net gedweilde vloer (gelukkig makkelijk te reinigen PVC). Ze kwam achter mij zitten en omhelsde me tot het minder werd. Dat heb ik wel geleerd in de afgelopen acht maanden: hoe heftig het ook is, hoe rauw de pijn ook, hoe gemeen hard het ook voelt, het wordt altijd minder. Kwestie van er doorheen gaan. Daarna werd ik rustiger, hebben we op die geweldige man getoost en gezellig samen gegeten. Zelfs nog gelachen.
De dag ervoor was ik met mijn ouders gaan wandelen in de Kaapse Bossen. Daar waar mijn vader mij vroeger als klein kind mee naartoe nam op de fiets. We woonden in Maarn, en op zondag gingen we regelmatig in alle vroegte met zijn tweeĆ«n op de fiets. Ik achterop. En zo vroeg als we waren, konden we regelmatig herten zien, en konijnen, en ander wild. Ten minste, als ik lang genoeg stil was, want ik zat achter op de fiets te kwetteren. āRadio Mirjamā, noemde mijn vader me dan. In deze bossen hebben we gedrieĆ«n gelopen en daarna gezellig een kop thee met wat lekkers gedronken op het terras. Gewoon buiten, in de zonā¦ soort wintersportgevoel. De donderdag ervoor zag ik vrienden M&J voor het eerst sinds zes jaar weer, onze paden waren tijdelijk uit elkaar gelopen, maar de hereniging was emotioneel, heel warm en fijn. Met het plan om elkaar nog weer vaker te gaan zien.
Ik heb dus steun gehad. Maar ja: op de terugweg uit Doorn zat ik alleen in de auto. Niemand om mee na te praten. Na een gezellige lunch kom ik thuis in een leeg huis. Ik word elke ochtend alleen wakker, zit alleen aan tafel, en ga alleen naar bed. Slapen naast een āgatā. Ja, ik zou een nieuw bed kunnen kopen met Ć©Ć©n lattenbodem en Ć©Ć©n matras, zodat ik in het midden kan liggen, maar dit bed is net twee jaar oud en ligt heerlijk. Dit is het bed waarin Roberto nog heeft geslapen. Rob en ik hadden de gewoonte om als we thuiskwamen, hard āHaaai!ā te roepen in de hal. Gelukkig heb ik een āhondse katā die mij komt begroeten, maar er is niemand meer die mij zo toeroept of om zelf toe te roepen. Ik mis ons taalgebruik, onze vanzelfsprekendheid samen, ons teamverband. En dat is de pijn. Ik geloof er niets van dat die ooit zal slijten. Hooguit zal ik de pijn kunnen integreren in mijn leven. Ik zal er vast ooit wat meer aan wennen.
Iets anders wat ik me heb gerealiseerd tijdens een therapiesessie, is dat ik anders naar mijn prognose en toekomst wil kijken. Ik was zo gefixeerd op die periode van twee jaar kankervrij blijven, dat het me verhindert om voorbij die periode te durven kijken. Het maakte tevens dat ik minder bij de dag leef. Terwijl: het is een statistiek, een statistische periode, met een statistische kans op terugkeer van de kanker. Dus heb ik besloten ermee te stoppen met angst en beven die twee jaar af te wachten. Dankbaarheid en angst gaan niet samen, dus richt ik mijn aandacht heel vaak op de zaken waarvoor ik dankbaar ben. Om zo mijn angst, toch een slechte raadgever, niet de vrije hand te geven.
Waarvoor ben ik dankbaar? Dan kom ik nu bij de foto bij deze blog. Dat is een net geplante toverhazelaar. Ik kreeg via WhatsApp fotoās binnen van deze plant met daarbij het bericht van Robertoās fietsvriend P: āHoi Mirjam, ik heb gisteren een Toverhazelaar (Aurora) geplant voor Roberto. Ik had dit beloofd, en ga er goed voor zorgen (en van genieten; hij bloeit in de winter). Hoor net ook dat het vandaag Roberto zān geboortedag is. Het moet zo zijn en een extra reden om je even te berichten. Weet dat er aan jullie wordt gedacht.ā Dat dus. Dankbaar.
32 reacties
Lieve Mirjam,
allereerst , een knuffel voor jou. Wat een moeilijke dag moet dat zijn geweest. Fijn dat je mensen om je heen hebt, die je lief zijn. Maar het neemt niet weg dat je weer terug naar huis moet, alleen. Wat lijkt me dat lastig.
En dan die angstā¦ Herkenbaar. Wat mooi om de angst te vervangen voor dankbaarheid. Sterk, hoe je dat doet!
Lieve Kim,
Dank je wel voor je lieve reactie. Het lukt me nog lang niet altijd, maar ik ben op weg. Dat vind ik al heel wat :-)
Liefs, Mirjam
Lieve lieve mimpie
Je mist hem elke dag en in alles ,maar er zijn van die dagen dat het keihard toeslaat en rob zijn verjaardag is er toch wel zo een , en ook al is het fijn dat je niet alleen was en er lieve mensen voor je waren ,kom je toch thuis in een leeg huis en dat is zo verdrietig ,dus geef ik je ff een super dikke knuffel en vind de toverhazelaar echt bijzonder .
Sterkte en liefs meissie šš
Een stralende ster, ik zie Roberto. Ik ben op de dag van zijn overlijden op het strand geweest en zag daar ook zeesterren op het zand. Ja die toverhazelaar had ik ook niet zien aankomen eerlijk gezegd! Mooi he. Zijn verjaardag zal altijd moeilijk blijven, vrees ik. Maar dat is tegelijkertijd niet erg.
Liefs, Mirjam
Nee dat is niet erg ,of beter dat hoeft het niet te zijn ,door corona niet meer maar ik heb de nodige jaren expres mn moeders verjaardag gevierd samen met mn broer er een gezellige dag van gemaakt ,in onze geboorte stad uit eten en wij warem er van overtuigd ze ziet het ,en geproost samen met een lekker wijntje richting hemel nou proost mam daar ga je ,ook zoiets kan troost geven als je het jezelf toelaat
Liefs hesš
Ja, dat proosten met zijn favoriete borrel voelde ook goed, hij was er inderdaad bij. Die eerste keer is hopelijk het heftigst. Volgend jaar zijn we weer een jaar verder. Maar eerst word ik zelf nog 50, over anderhalve maand... Liefs
De eerste keer is idd het zwaars ,het beste doe je ook hierin gewoon wat voor jou goed voelt want het is toch voor iedereen anders en jij zelf weet het beste wat je wel en of niet wilt ,ach meissie een halve eeuw worden vul die ook maar in met wat jij zelf wilt dan is het altijd goed alles mag en alles kan hierin
liefs hes xxx
Hoi Mirjam,
Dat blijven natuurlijk altijd hele speciale en moeilijke dagen, dat is
heel begrijpelijk en zeker "die eerste " !!
Ik denk dat je vriendin er heel goed over heeft nagedacht om jou even
lekker uit je "comfort zone" te trekken met dat flesje JƤgermeister !!
Maar ook dit soort dagen zullen in de toekomst "beter " gaan.
Blijf terug denken aan de mooie tijden achter je , maar blijf je ook heel
goed focussen op de mooie tijden die nog gaan komen.
XXX Hans
---
Lieve Hans,
Zij wilde vooral proosten op zijn leven, hij was ook een vriend van haar. En ze wist dat als het emotioneel zou worden, zij er voor me kon zijn. De geboortedagen blijven altijd lastig, heb ik begrepen van veel lotgenoten. Maar dat mag. En inderdaad, het is tijd om me te richten op de mooie dingen die het leven me nog zal brengen.
Liefs, Mirjam
Hoi Mirjam, wat een gemis wat een pijn wat een verdriet. Je doorstaat vele beproevingen en steeds merk ik dat je met kleine stapjes weer terug in het leven probeert te komen. Dat is bijzonder lastig voor ieder die een dergelijke behandeling achter de rug heeft en voor jou nog meer.
Het gekke is dat ik de periode na de behandelingen als de meest eenzame heb ervaren, ondanks dat ik een lieve meelevende partner naast me had. Het lukte mij niet mān angsten voor de terugval (die twee jaar) te delen, het voelde zo zinloos om iemand ermee lastig te vallen.
Soms āhoopteā ik zelfs dat er weer kanker zou worden gevonden dan was ik tenminste af van die tergende onzekerheid.
Inmiddels heb ik dat kunnen loslaten, heb ik enorm genoten van deze extra jaren en leef ik nu in de meest onzekere periode die ooit heb meegemaakt in mijn leven, mede door andere omstandigheden. En het gekke is: ik blijk er nu mee om te kunnen gaan. Toch iets geleerd van die ziekte blijkbaar!
Ik weet zeker dat het jou gaat lukken. Met vallen en opstaan, zoals je beschrijft in de snot scene . Liefs en tot gauw weer
Lieve "El",
Leuk je ook eens gezien te hebben, ook al was het via een schermpje.
De snotscene, haha, ik moest er zelf om lachen, zoals jij dat beschrijft.
Ik kan me dat zo goed voorstellen, dat je denkt: als het dan toch weer terugkomt, kom dan maar door, alles beter dan die tergende onzekerheid. Die is echt vreselijk. Daarom ook mijn poging om dat los te laten. Het leven is onzeker, en met onze diagnoses en prognoses nog een verveelvoudiging daarvan.
Wel heel hoopvol om te lezen dat de ervaring maakt dat je ook onder andersoortige onzekere omstandigheden kunt laveren. Die onthoud ik.
Liefs, Mirjam
Hee Mirjam
Wat een mooie blog heb je geschreven.
Het verdriet de rauwe pijn je verdwijnt je komt weer boven de herrineringen aan radio mirjam..de toverhazelaar..Roberto..je weeft het leven weer aan elkaar zoals dat eerder voor je ogen uit elkaar werd gerukt.
Je bent een sterke dame en inspirerend!.š
Ik moest aan mijn vader denken het onverwachte brute scheiden en afgesneden worden en blijven .. het immer aanwezig litteken dat volgde zich soms voedend met 2 regels van Guido Gazelle...mir lanct nar dir..geselle mhijn..ik spel het nu beslist verkeerd deze 2 zinnen maar dat terzijde.
Jeron
Oh wow. Nu krijg ik kippenvel. Mijn vriendin E., neerlandica, kent dat gedicht uit haar hoofd. Zowel in het Middennederlands (of hoe dat ook heet) als in de vertaling. En ze heeft het aan mij voorgedragen nadat we samen uit eten waren geweest, de eerste keer dat mij dat weer lukte na Roberto's overlijden, vlak voordat mijn chemo's startten. Dat jij dat nu weer noemt... heel bijzonder.
Tja, ik grijp de eindjes bijeen en probeer er maar wat van te knopen. Wat moet een mens anders? ;-)
Liefs, Mirjam
He Miriam.
Wat n mooie blog heb je. Ik ben vanaf vandaag op deze site. Ik zit helaas in hetzelfde schuitje als jij en sta aan het begin van deze rollercoaster.
In januari hebben mijn man en ik allebei de diagnose blaaskanker gekregen. Mijn man kan niet meer genezen. Ik ben in afwachting op een operatie.
Ik ga je blog zeker volgen. Vooral ben ik benieuwd hoe jullie er samen mee omgingen, Hoe je steun kon blijven geven aan elkaar, terwijl je ook met jezelf in de knoop zit.Momenteel gaat dat goed. Ik zit nog volop in de onderzoeks fase en mijn man wacht op zijn behandelplan wat gericht gaat zijn op het in toom houden van de blaas tumor. We zien wel wat er komen gaat.
Lieve Moon,
Wat ontzettend naar dat je op deze site een profiel hebt aangemaakt. En tegelijkertijd wat ontzettend fijn. De gemeenschap hier is heel prettig en vol steun. Maar je komt niet met een fijne reden op deze site terecht.
Allebei tegelijk. Je raakt precies het pijnpunt. Het is onmogelijk om er 100% te zijn voor elkaar. Dat was ons beider grootste frustratie. Ik kon bijvoorbeeld Rob niet echt helpen toen hij snel aftakelde, omdat ik aan het herstellen was van een operatie, en hij kon er niet voor mij zijn bij dat herstel. Hij vond het verschrikkelijk dat hij niets voor me kon doen. Ik vond het vreselijk dat hij naar een hospice wilde, maar er was geen andere optie want hij kon niet thuisblijven, omdat ik geopereerd zou worden en sowieso niet meer bij machte was hem zelf te verzorgen.
Dat is ontzettend moeilijk. Tegelijkertijd zijn er zoveel manieren om hulp te vragen en te krijgen, waardoor je samen uiteindelijk de kans hebt om je toch op elkaar te richten, zonder de praktische dingen. Uiteindelijk is Roberto 3 dagen voor mijn grote operatie overleden en heeft hij dat herstel en de chemokuren dus helemaal niet meer meegemaakt.
Heel veel sterkte Moon. Ik heb al best veel geschreven en in mijn blogs staan ook veel verwijzingen naar de periode dat wij samen onze diagnoses kregen. Maar als je geen zin hebt die allemaal door te lezen, mag je me natuurlijk ook altijd een PB sturen.
Liefs, Mirjam
Dank je voor je reactie Mirjam
Ik ga je blog zeker lezen en hoop hier syeun en kracht uit te putten.
Vooralsnog staan wij in het begin van deze krankzinnige rolletcoaster.
We gaan zien wat er allemaal op ons afkomt.
Lieve Mimpie ,,
je hebt deze moeilijke dag toch nog goed doorgebracht.Met de lieve mensen om jou heen .
Angst is zo beklemmend . Alle manieren om deze niet te laten overnemen zijn goed . Gezelschap , bezig zijn , alles wat afleiding geeft. .Als je die angst onder controle kan houden , nu al na de recente gebeurtenissen , dan is dat al bijzonder belangrijk .Anders kan de angst jouw leven gaan domineren . Zoals bij mij het geworden is . Angst om te leven .Maar jouw persoonlijkheid gaat dit niet toelaten . Je bent afwisselend sterk en dan ook weer eens even niet . En zo moet en mag het zijn .
liefs Rita
Lieve Rita,
Ik word verdrietig als ik lees dat bij jou de angst je leven is gaan domineren. Hoe heeft dat kunnen gebeuren, en zie je voor jezelf geen mogelijkheden (meer) om dat te veranderen? Is niet iedereen, en dus ook jij, afwisselend sterk en dan ook weer even niet?
Liefs, Mirjam
Lieve Mimpie , ja het is wel afwisselend , dat is waar .
Ik heb er zelf veel schuld aan , zeker na het eerste jaar toen ik me beter begon te voelen .Toen heb ik zowat beslist dat dat niet mocht , want als het verdriet wat minder werd had ik het gevoel dat Jo verder wegglipte . Ik wou hem bij mij houden .. Dat heeft een depressie tot gevolg gehad . Ik ben dan in therapie geweest .
liefs Rita .
Oh lieve Rita dat kan ik me zoooo goed voorstellen. Nu ben ik nog elke dag met Roberto bezig, maar hoe is dat over een paar jaar? Ga ik herinneringen verliezen, is het een teken dat mijn liefde ook wegebt? Je bijna schuldig voelen wanneer je lacht, of je gedachten met iets anders hebt bezigghouden... ik snap heel goed dat dit tot een depressie kan leiden.
Wat mij dan helpt is de (relatief) simpele gedachte dat Roberto absoluut niet zou willen dat ik in dit verdriet zou blijven hangen. Hij stond erop dat ik de operatie en chemokuren zou ondergaan omdat hij wilde dat ik zou blijven leven. En dan niet een bestaan in misere, maar echt leven. Dat bedenk ik dan dus. Het helpt mij.
Ik hoop heel erg dat die therapie je geholpen heeft en dat je het gevoel weer terug hebt dat jouw leven ook heel veel waard is.
Heel veel liefs, Mirjam
Lieve Mirjam, ik voel jouw pijn tot in mijn botten. Wat een diepe en intense onmacht zul je gevoeld hebben en een onwerkelijk diepe intense pijn. Ik vĆ³el het... herken het... al was het 'maar' mijn petekind, met de nadruk op kind..
Wat ontzettend lief van jouw vriendin en o zo ontroerend pijnlijk mooi hoe ze je bij jezelf heeft laten zijn met haar armen liefdevol om je heen.
En ja, ik heb passend gedicht(en) hierbij.. zucht..
Maar voor nu lieve jij wil ik dat je weet dat we er altijd voor je willen zijn zo goed als we dat voor jou kunnen! Je bent alleen, maar hier zijn we ook een beetje 'samen alleen'....
Dikke knuffels xxxxxxxxxxxxx Hebe
Lieve Hebe,
Er bestaat niet zoiets als "maar een..." als het om rouw gaat, denk ik. Ik vermoed dat die brandende pijn van binnenuit, waardoor je letterlijk kunt dubbelklappen vanuit je buik (wat mij dus vaak gebeurt), bijna universeel is als het om rouw gaat.
En ik weet het, ik ervaar het samen alleen zijn heel goed hier... dank je wel voor al je lieve woorden.
Liefs, Mirjam
Met liefde Mirjam, dat weet je wel. Enne ... dank voor jouw lieve woorden!
Knufs xxx Hebe
Lieve Mirjam,
Zo'n mooi blog schreef je weer en zoveel mooie reacties kreeg je al. Verdriet en dankbaarheid, ze zijn er allebei. En angst. Ik denk dat het heel goed is om dat idee van twee jaar los te laten. Het is zo arbitrair, niets is zeker met deze kloteziekte. Ik hoop ook dat je minder last krijgt van angst. Angst is zo'n naar gevoel, daar kan ik over meepraten. Maar als de kanker toch zou terugkomen, is het vroeg genoeg om bang te worden. Want de gedachte die hier ook wordt uitgesproken, dat je dan tenminste van die onzekerheid afbent, wil ik hier toch weerspreken, hoewel ik de gedachte op zich wel begrijp. Voor mij is juist de zekerheid dat het ongeneeslijk is en nooit meer weggaat en dat het steeds erger wordt en ik er uiteindelijk aan doodga vƩƩl erger dan de angst dat het terug zou komen ooit zou kunnen zijn. Ik werd pas bang toen ik wist dat ik niet meer beter werd. Gruwelijk bang. En toch, dit dan weer ter geruststelling, heb ik ook daar wel mee leren leven en ben ik, nu ik inmiddels veel zieker ben en het einde dichterbij komt, minder angstig dan aan het begin.
Liefs en sterkte,
Hanneke
Lieve Hanneke,
Het is iets wat ik in sneltreintempo leer: dat alle emoties er mogen zijn, dat er geen label op hoeft van "goed" of "slecht".
Ik hoor wat je zegt over die angst. Ik kan me er een heel klein beetje in verplaatsen, vanwege de keer dat de oncoloog tegen me zei dat het niet uitmaakte of ik later met de chemo zou starten, omdat ik "immers toch palliatief" was. Zoiets te horen is onnoemelijk angstig. Dat je zegt dat je zelfs daarmee leert leven, iets wat ik ook bij Roberto heb gezien, vind ik heel sterk. Bij hem zag ik de angst ook afnemen naarmate de klachten toenamen, er kwam ook iets bij van "straks ben ik daar van af". Herken jij dat?
Liefs, Mirjam
Heel indrukwekkend dat je schrijft dat je bij Roberto die angst ook zag afnemen naarmate hij zieker werd. Hij kreeg zo verbijsterend weinig tijd, en maakte die ontwikkeling dus heel snel door. "Straks ben ik daar vanaf", ja die gedachte herken ik zeker, maar ik heb hem toch nog niet vaak. Daarvoor voel ik me nog steeds te goed en daarvoor wil ik nog steeds te graag leven. Ik kan me wel heel goed voorstellen dat die gedachte sterker wordt als het echt heel slecht gaat.
Ja, je hebt gelijk: gevoelens zijn nooit goed of slecht. Over het algemeen heeft het ook geen zin om je ertegen te verzetten, zeker niet als het om verdriet gaat. Dat beschrijf jij weer heel indringend in dit blog. Zo'n intens verdriet. Tot de bodem gaan en daarna toch weer kunnen lachen.
Maar angst, daar verzet ik me wel tegen, omdat het altijd over de toekomst gaat en omdat het het heden erger maakt dan het is. Dat wil ik niet. Maar dat is aanzienlijk makkelijker gezegd dan gedaan.
Dank je wel voor je mooie blog weer, je reacties en de vragen die je stelt. Het is me allemaal heel veel waard.
Sterkte, lieve Mirjam!
Lieve Hanneke,
Het doet me veel als jij zegt dat het je allemaal veel waard is, want ik weet hoe waardevol jouw tijd en energie zijn.
Klopt helemaal wat je zegt, dat angst het nu erger maakt dan het is en over de toekomst gaat. Maar dat het niet makkelijk is, is duidelijk... het is zelfs ontzettend moeilijk, omdat die angst ook reƫel en gerechtvaardigd en misschien zelfs logisch is. De menselijke drang om te overleven is zo groot. Dat ondervind ik aan den lijve.
En ik denk echt dat wanneer je er zo aan toe bent zoals Roberto op het eind was, dat het einde dan toch ook een soort opluchting is voor je. Bij hem ging het wel zo snel dat hij het nog niet verwacht had op het moment dat het gebeurde, maar wel op een punt dat hij al echt klaar was met de pijn en het ongemak en de superslechte kwaliteit van leven.
Liefs!
Als ik aan jou en Roberto denk, blijft het laatste couplet van 'Zoals de zee' van Rob de Nijs zo hangen, misschien ook bij jou. Ik hoop het zo, want dat is wat je onbewust, of bewust, doet.
Wat zou de zee, wat zou de zee
wat zou de zee ons nog hebben kunnen geven
jij voer weg, en ik bleef staan
en hou je hier, met ieder woord in leven
hou me hier, met ieder woord in leven
Veel liefs en liefde,
Wil
Lieve Wil,
Ik kende dat lied wel, maar niet zo goed en had ook nog niet zo stilgestaan bij de tekst van het laatste couplet. Dat is inderdaad heel passend! Dank je wel hiervoor.
De zee geeft mij Roberto. Daar is hij, en de zee houdt hem en mij in leven.
Liefs, Mirjam
Tjee Mirjam, zit je blog te lezen, zo links en rechts een stuk, en wordt er enorm door geraakt. Je noemde het oerpijn die je voelde, de dag dat je lief jarig zou zijn geweest. Oerpijn: het vat precies samen wat je dan voelt, herken dat van toen mijn man overleed `10 jaar geleden.
Ik mocht een nieuwe liefde vinden, H. , die nu gediagnosticeerd is met longkanker met uitzaaiingen, het zou behandelbaar zijn, maar hoe of wat weten we nog niet. Ik voel de oerpijn groeien en weet dat ze op me wacht...ben zo enorm bang.
Maar ik wil er nog zijn, voor hem, voor jullie hier, ik wil...
liefs, Yvonne
Lieve Yvonne,
Het is het enige woord dat de lading enigszins dekt, maar zelfs dat nog niet helemaal. Want het is nog pijnlijker dan dat.
Wat verschrikkelijk voor jou dat je, nadat je de moed had om je hart opnieuw open te stellen, opnieuw wordt geconfronteerd met die K#$% ziekte. Dat het behandelbaar is (in opzet curatief, begrijp ik?) is heel goed nieuws. Tegelijkertijd ga je opnieuw zo'n periode van onzekerheid en behandelingen in.
Ik hoop voor jou dat die oerpijn nog even op zich laat wachten en dat H. er goed doorheen komt.
Houd moed,
Liefs, Mirjam