Het zijn de kleine dingen...
“Het leven gaat door.” De dood ook. Vandaag ging ik met mijn schoonmoeder naar het crematorium om daar te besluiten wat we met Roberto’s as gaan doen. Ik was verbaasd over de vele mogelijkheden. Ik heb het hart op de foto’s hieronder besteld. Hier komt as in, ook in het kleine zilveren hartje, dat kun je dan ergens naartoe meenemen als je dat wilt. Het is kleiner dan de palm van mijn hand. Mijn schoonmoeder heb ik een “knuffelkeitje” gegeven met daarin wat as van haar zoon. Dat wilde ze graag, voor bij zijn foto op haar nachtkastje. De rest zal worden uitgestrooid over zee. Roberto hield van zeezeilen, van strand en als onderdeel van de oceaan is hij straks onderdeel van alles. Toen we naar buiten kwamen, kwam ons een stroom mensen tegemoet richting de ingang van de aula. Tja, ook de dood gaat gewoon door.
Bij het crematorium vonden ze het ook wel bijzonder dat er (iemand met) een chemomuts de as van haar man kwam halen. Als ze het hier en in het ziekenhuis bijzonder vinden (ook bij oncologie), ga ik ervan uit dat het inderdaad niet zo gek vaak gebeurt. Gelukkig maar! Na het as-gebeuren heb ik mijn schoonmoeder mee uit lunchen genomen en zaten we op een zonovergoten terras. Hoewel het niet altijd tussen ons heeft geboterd, hebben we elkaar de laatste jaren steeds meer leren accepteren en waarderen. De dood verenigt degenen die verdriet hebben over de overledene, althans: in ons geval. Ik weet zeker dat Roberto dit heel fijn vindt, want hij hield ontzettend veel van zijn ouders.
Wat mij steeds meer opvalt, is dat het leven verandert in alle opzichten. Op “macroniveau” is er natuurlijk uitgezaaide kanker bij mij en een overleden echtgenoot. Maar ook de kleine dingen veranderen. Bijvoorbeeld. Gisteren liep ik over het strand, even uitwaaien voordat ik vandaag de as ging halen. Mijn hoofd leegmaken. Ik keek om en zag mijn eenzame voetenspoor… in elk geval, ik liep verder en bij de strandopgang zakte ik diep in het mulle zand en… “Au!” Een tak had een gat in mijn voet geprikt. Ik hinkte naar een bankje en deed er wat handalcohol op. (Dubbel au.) Ik moest nog over het duinpad terug naar de fiets. Lopen ging nog wel. Alleen: help, een wondje, ik heb chemo, ik zit in mijn tweede week, dipweek! Moet ik nu een tetanusprik? Bellen met de oncologieverpleegkundige. En in de middag naar de huisarts. Voor iets wat ik normaal gesproken zou hebben afgedaan met voeten wassen en een pleister. Huisarts vond de wond trouwens te oppervlakkig voor een injectie, maar toch. Het is echt anders.
Andere kleine dingen. Ik neem tegenwoordig alle privénummers op. Want: meestal ziekenhuis. Vroeger meed ik die nummers juist (telemarketing). Het toetsenbord van mijn telefoon geeft suggesties voor het volgende woord in berichtjes. Het is soms best leuk om zinnen te maken met alleen die suggesties, je krijgt de raarste dingen! Maar die suggesties zijn dus tekenend voor de veranderingen in mijn leven. Bij “Roberto’s” staat als suggestie: uitvaart. Toets ik “ei”, dan zegt mijn telefoon: “eierstokkanker”. Ik kan me zo voorstellen dat een jaar geleden daar gestaan zou hebben: “koken”. Of “bakken”. “Ch” wordt direct “chemo” en “chemotherapie”. Ik zou het aardig vinden als mijn telefoon daar over een paar maanden de suggestie “aangeslagen” bij geeft. Of “succes”. We gaan het zien.
17 reacties
Prachtig blog, intens, zuiver.
Merk jij ook dat je intenser leeft, meer bewust bent van de dingen om je heen? Ze ervaart als kleine geschenkjes?
Ik had vanmorgen iemand van de arbodienst aan de lijn, ik had mij ziek gemeld. Er ontspon zich een leuk gesprek. Ze zei dat ik zo ontzettend positief klonk, een verademing. Ze had het over andere cliënten die zich bij een griepje veel slechter in het leven voelden staan." Ja" zei ik, "ik ga dood. Dat is zeker. Maar nu nog niet. Ik ervaar dingen dieper, herken eerder de waarde. Leef intenser. Kan ik je echt aanraden hoor, kanker krijgen."
Ze vond mij bijzonder.
Ken je de "mannengriep", Zweef? Wat vrouwen soms zeggen over mannen die griep krijgen? Dat ze doen alsof ze doodziek zijn, het einde van hun leven nabij is.
Nou, er bestaat geen "mannenkanker". Zodra ze echt ziek zijn, het echt nijpend wordt, zijn de mannen met kanker die ik ken (waaronder mijn man en mijn vader) heel sterk. Bewonderenswaardig. En zo te horen val jij ook in deze categorie.
Jouw humor is bovendien bijzonder. Dat van die aanrader. Zoiets had Roberto ook kunnen zeggen.
Wederom prachtig gezegd Mirjam!
Je bent ook bijzonder Zweef! Zeer zelfs..
Ik ervaar niet dieper dan voorheen. Ben zo ijdel te denken dat dat ín mij zit, net als mijn gevoel. Als piepjong kind bedacht ik al dat ik een zintuig meer heb dan de normale mens..
Ben me altijd heel bewust geweest van heel klein en nietig. Iemand die mij niet écht kent, weet niet wat mij te geven (waarvoor en wanneer dan ook). Iemand die mij écht kent, weet dat ik blij ben met 'niks'. Het hoeft geen waarde te hebben, een bosje zelf geplukte paardenbloemen zijn voor mij bijzonder en waardevol.
Vroeger dacht ik dan dat ik 'raar' was, in ieder geval anders dan gewone mensen. Wat ik dan nú geleerd heb nu ik ziek ben, is dat veel gewone mensen heel veel missen van hetgeen écht belangrijk is.
Toch leef en beleef ik echt wel anders. Wat ik voorheen 'normaal' vond om te zien (al dat kleine dus :-), er helemaal in kon opgaan bv om foto's van te maken, is voor mij nu dankbaarheid dat ik het mág zien zoáls ik het zie. En ja, in mijn geval natuurlijk ook dat ik het überhaupt nog zien kán..
Knufs xxxxxxxxx ikke
Ik voelde je lopen Mirjam... en ik zag je omkijken naar wat was...
Jij loopt door, het pad van jouw dierbare Roberto geeft geen op het strand zichtbare sporen meer..
Je kunt teruglopen, alleen gaat jouw pad dan niet meer over hetzelfde pad dat je al gelopen hebt.
Jouw foto doet veel met mij. En zeker met jou in mijn gedachten... En anderen die me dierbaar zijn.
Prachtig hart met een prachtig hartje! Heel bijzonder en heel speciaal dat dat kleine hartje altijd met je meekan. Mooi dat je dat voor en met je schoonmoeder doet.
Het leven gaat door. Ja. Altijd.
Ik ben er eens héél boos om geweest (vaker gewoon verdrietig, soms ook verontwaardigd). Dat was toen ons neefje van 14 overvaren was door een stommeling op een te hard en dichtbij varende waterscooter. Hoe kan het in Godsnaam dat het leven verder gaat? Boos op iemand die zich druk maakte om een bestelling die te laat kwam.. Zucht.. Maar het hóórt ook zo dat het leven doorgaat! Het hoort ook zo dat mensen zich druk maken over 'niets'. Want dat 'niets' vinden wij, maar is voor de 'niet wetende' ander iets heel belangrijks. Ik heb dat gevoel omgezet naar blijdschap voor hen die niet weten dat...
Liefs en veel xxx knuf xxx Hebe
Lieve Hebe, het lijkt inderdaad alsof de symboliek van dingen belangrijker wordt. Mooi wat je zegt, dat je mij voelde lopen, en ook dat het niet mogelijk is om terug te gaan over hetzelfde pad. Hoe graag ik dat ook zou willen. En toch ook weer niet.
Die boosheid heb ik nog niet gevoeld. Gek is dat, maar sinds dit alles is gebeurd, ben ik nog niet boos geweest. Misschien komt dat nog. Dat lijkt me eigenlijk best lekker.
Liefs en knuf. XX
Lieve Mirjam, wat zwaar om te moeten besluiten over de as van je man, maar wat heb je een prachtige keuze gemaakt.
De foto van jouw voetstappen spreekt boekdelen.
En o ja, die telefoon. De mijne kent talloze medicijnen en maakt van on direct oncoloog, en ga zo nog maar even door. Scherpe observatie van macro- en microniveau.
Het leven gaat door, de dood ook. Dat is er ook zo één. Pijnlijk raak.
Veel liefs,
Hanneke
Lieve Hanneke,
Dank je. Ik ben zelf ook blij met die urn. Ik wist helemaal niet dat er zulke mooie exemplaren bestonden. Ik zag hem en dacht meteen: dat is hem.
haha ja die medicijnen, die was ik nog even vergeten. Bizar he, hoe zo'n algoritme op een smartphone je leven spiegelt.
Ik bedenk een goede dating tip! vraag de telefoon van je date en ga een bericht opstellen en zie met welke suggesties de telefoon komt. Weet je meteen heel veel over die persoon.
Liefs,
Mirjam
Lieve Mirjam, van het schrijven heb ik leren kennen en jij bent daar een “kei”. Ook nu je in een moeilijke fase van je leven zit. Ik heb bewondering voor de kracht die je haalt uit dit schrijven en hoe je omgaat met de onvermijdelijke tegenslagen in ons leven. Soms is de afstand tussen mensen groot en brengen gebeurtenissen ze weer bij elkaar zoals jij en je schoonmoeder. Koester die nieuwe relatie want het is jouw verbinding met Roberto’s verleden. Ik blijf je blog volgen en ben er als eens wilt praten. Veel liefs en sterkte. Groet Robert W.
Lieve Robert, inderdaad, jij weet heel goed hoe het schrijven in mijn bloed zit. Wat die onvermijdelijke tegenslagen betreft: ik doe maar wat, hoor. Ik sta op omdat de kat moet eten en naar buiten wil. Ik ga douchen omdat ik niet wil stinken. Ik eet omdat ik op een gegeven moment toch trek krijg. Ik ga naar buiten omdat ik daar energie van krijg en me er beter door voel. Ik krijg de behandelingen omdat die in mijn agenda staan. Ik doe maar wat hoor, echt.
Dat zeg je mooi, inderdaad is mijn schoonmoeder de verbinding met het verleden. De relatie was al een aantal jaren sterk verbeterd, maar wordt nu nog sterker, althans zo ervaar ik het.
Liefs, Mirjam
Lieve Mimpie
ja wat prachtig tegenwoordig en wat kan er veel met de as ,je kan zelfs tegenwoordig iets met een speciale urn op een speciaal veld dat er een boom uit je groeit dat vond ik zo mooi dat wil ik en nog wat meer dingen ,mijn as schijnt zelfs in een tattoo verwerkt te worden zei mijn dochter me laatst trouwens de boom is ook haar idee ,ik ben ontroerd door het mooie hart en hartje voor jou Roberto en wat goed gekozen de zee ,wel fijn dat de band tussen jou en zijn mama beter is geworden zodat jullie dit kunnen delen knuffelei voor haar vind ik ook geweldig ,je doet het allemaal toch maar goed hoor werkelijk waar ,trouwens weet je zeker dat ie niet mee was op het strand je ziet weliswaar alleen jou footprints maar dat zegt niets toch ik geloof in zulke dingen . lieve dikke knuffel voor jou cara
liefs hes xxx
Lieve Hes, ik was echt verbaasd hoor over de mogelijkheden! Dat wist ik nog niet, van die boom, dat wil ik ook! Ik moet terwijl ik dit schrijf om mezelf lachen, dat ik enthousiast kan worden over wat er met mijn lichaam moet gebeuren na mijn dood, terwijl de chemo in mijn lijf zit met het idee dat ik die dood juist nog even wil uitstellen.
Van het strand, dat weet ik zeker. Ik had met Roberto afgesproken dat hij me een teken zou geven dat ik zou kunnen begrijpen, als het waar is dat je als ziel of geest nog contact kunt hebben met mensen op aarde. Ik heb hem sinds zijn overlijden nog geen dag bij me gevoeld. Ik voel wel de liefde in mijn hart, maar ik heb niet het idee dat hij om mij heen is. Misschien komt dat nog...
Knuffel terug! XXX
Ik hoorde het ook pas laatst omdat mijn kind er mee kwam en reageerde ook gelijk dat wil ik en meteen erbij een beuk moet ik worden de koningin onder de bomen hihi klinkt als eigendunk heb ik in t echie niet hoor ,ja snap ik maar er over na denken kan geen kwaad toch als in ooit ,okay ik geloof je toen ik het al verstuurd had dacht ik zelf ook het kan niet hes dan had ie gewaarschuwd voor de tak ,we wachten af toch .
Liefs hes🍀🌻
Die lach... ja, die snap ik..haha, heb mijn nazaten (neven en nichten omdat we helaas zelf geen kinderen hebben) zowat een infarct bezorgd met mijn berichtjes in de erfgenamenapp..
Ik heb niet iemand zo close als jij jouw Roberto verloren. Wel heel veel 'anders dierbaren'. Ze zijn er, soms, zomaar ineens.
We zijn eens naar het graf van ons overleden neefje gefietst en daar doorweekt aangekomen. Alsof ie naast me stond heeft ie me uitgelachen en ik 'hoorde' hem zeggen "Dan had je maar niet moeten komen tante Hebe!"
Een andere keer op een terras drankje zonder iets lekkers. 'Komt mijn vriendin voorbij gelopen, blijft even staan en zegt dat ik toch geen drankje pak zonder iets lekkers erbij?' Levensecht, ze keek me verbaasd/verontwaardigd met een lach aan en verdween. Ik heb meteen iets lekkers besteld. Dat was haar 'lijfspreuk' dat je geen koffie/thee ging drinken zonder iets lekkers erbij.
Het is als in een droom, maar dan toch heel anders. Echt écht... maar toch heel echt níet echt..
Ik wens het je mee te maken. Heel bijzonder. Totaal onverwacht, maar ongetwijfeld voortkomend uit mijn eigen onderbewustzijn.
Liefs xxxx Hebe
Wie weet is me dat gegund, lieve Hebe! Dat ik hem op een dag zie of voel. Of ineens inspiratie krijg om een "Roberto-grap" te maken. Dat zou een zeker teken zijn. En ja, waarschijnlijk inderdaad voortkomend uit mijn eigen onderbewustzijn zoals je zegt. Maar dat maakt voor de troostrijkheid ervan natuurlijk geen bal uit. Liefs!
Dat mijn wens vooral uit zal komen Mirjam, het is je zeer van harte gegund! Ik ervaar het als heel bijzonder... elke keer weer (ja, er waren er meer..)
xxx Hebe
Ik ben me door al jouw blogs heen aan het worstelen. De 1 is nog verdrietiger dan de andere. Maar wat ben jij sterk en kun je alles goed verwoorden. Prachtig zo'n hart met de as van jouw geliefde. Ik heb zelf een hart met vlindertje erop uitgekozen voor mijn Pierre en 4 kids. Zo ben ik later altijd bij hun, zeker als ze me nodig hebben wil ik als boodschap meegeven. Och en dan je schoonmoeder. Wat zal ze ook een verdriet hebben. Gelukkig gaat het met jou ondertussen wat beter en kunnen jullie elkaar steunen hoop ik. Liefs Carla 🦋❤