Hoe gaat een behandeling met protonentherapie?

Een behandeling met protonentherapie gaat niet heel anders dan een andere behandeling met ‘gewone’ bestraling. Een belangrijk verschil is wel dat je protonentherapie maar op een paar plekken in Nederland kunt krijgen: in Delft, Maastricht en Groningen.

Lees op deze pagina over:

• Voorbereiding op protonentherapie
• Bestralingsmasker bij een hersentumor of kanker bij je hoofd of hals
• Hoe gaat de bestraling?
• Tips voor tijdens de bestraling

En ook:

• Na de bestraling naar huis
• Bijwerkingen van protonentherapie
• Controles na de bestraling

Voorbereiding op protonentherapie

Je arts stuurt je door naar een protonencentrum. Dat is een ziekenhuis waar ze deze bestraling geven.

Van het protonencentrum krijg je een brief met informatie over de behandeling. Voordat de behandeling begint, heb je daar een gesprek met de bestralingsarts. Een ander woord hiervoor is radiotherapeut. De arts vertelt hoe vaak je bestraling krijgt. Meestal is dat tussen de 15 en 36 keer.

Ook krijg je een scan. Meestal is dat een CT-scan. Soms is een PET-scan nodig, of een MRI-scan. De arts legt je uit wat nodig is.

Bij de bestraling is het belangrijk dat de straling iedere keer op precies dezelfde plek komt. Daarom tekent de laborant een paar lijnen en tatoeagepuntjes op je huid. De tatoeagepuntjes gaan niet meer weg, de lijnen wel.

Bestralingsmasker bij een hersentumor of kanker bij je hoofd of hals

Bij bestraling van een tumor in je hersenen, je hoofd of hals krijg je een bestralingsmasker. Dit is een kunststof afdruk van je hoofd en hals. Het masker wordt voor de behandeling voor je op maat gemaakt.

Tijdens de bestraling lig je op een tafel met je hoofd in een hoofdsteun. Vlak voor de bestraling krijg je het masker over je gezicht en hals. Het masker zit vast aan de tafel zodat je niet kunt bewegen. Je kunt wel gewoon ademhalen door je mond en neus.

De laborant geeft met stift op het masker aan waar de bestraling komt. Zo krijg je iedere keer op precies dezelfde plek bestraling.

Hoe gaat de bestraling?

Je krijgt de protonentherapie in een speciale kamer. Dit heet de bestralingsbunker. Je bent daar alleen, maar de laborant kijkt mee via een camera. Je kunt met de laborant praten via de intercom.

In de bestralingsbunker staat een behandeltafel. Daar ga je op liggen. De laborant vertelt je voor de behandeling begint hoe je moet liggen. De laborant kan je ook helpen om goed te liggen.

Wanneer je goed ligt en het bestralingsapparaat ingesteld is, dan gaat het apparaat aan. Dan begint de bestraling. Hoe lang de bestraling duurt, verschilt per persoon. Het hangt af van de soort kanker en de vorm van de tumor.

Meestal duurt de bestraling 15 tot 45 minuten. Het bestralingsapparaat stopt vanzelf als de behandeling klaar is.

Tips voor tijdens de bestraling

Het apparaat maakt best veel geluid tijdens de bestraling. Soms zie je ook lichtflitsen, of kun je een sterke geur ruiken. Het is tijdens de bestraling belangrijk dat je zo stil mogelijk blijft liggen. 

Deze tips kunnen je helpen om te ontspannen:

• Tijdens de bestraling kun je vaak naar muziek luisteren. Vraag aan de laborant of dit kan. En of je mag doorgeven welke muziek je wilt luisteren.
• Voelt de behandeltafel hard? Zeg dat dan. De laborant zorgt dan dat je prettiger ligt.
• Misschien ben je onrustig of bang. Ze dit tegen je arts voordat je behandeling begint. Soms kun je iets krijgen waardoor je beter kunt ontspannen. 

Na de bestraling naar huis

Na een behandeling kun je gewoon naar huis. Of naar een plek waar je kunt blijven slapen in de buurt van het protonencentrum. Je hoeft niets speciaals te doen of te laten.

Na de behandeling blijft er geen straling achter in je lichaam. Je hoeft dus niet uit de buurt van andere mensen te blijven. Ook zit er geen straling in bijvoorbeeld zweet, bloed, urine of ontlasting.

Bijwerkingen van protonentherapie 

Protonenbestraling kan bijwerkingen geven. De arts en verpleegkundige vertellen je welke bijwerkingen je kunt verwachten. Dit hangt vooral af van de soort kanker. En op welke plek je straling krijgt. 

Kijk bij de kankersoort die jij hebt wat de bijwerkingen kunnen zijn. 

Heb je last van bijwerkingen door protonentherapie? Bespreek dit met je arts. Die kan je soms medicijnen geven. Of je doorsturen naar een andere zorgverlener voor advies.

Controles na de behandeling

Na de behandeling kom je nog een paar keer op controle in het protonencentrum. De arts vraagt hoe het met je gaat. En kijkt of de behandeling goed gewerkt heeft.