Longkanker in het kort

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan
  • Bekende klachten zijn: prikkelhoest, bloed ophoesten in slijm en kortademig zijn.
  • De belangrijkste oorzaak van longkanker is roken.
  • Als onderzoek krijg je vaak een longfoto of een scan, of een kijkonderzoek van de longen.
  • De behandeling kan zijn: een operatie, bestraling, chemotherapie, chemoradiatie, doelgerichte therapie of immunotherapie.
  • Het is belangrijk dat je weet welke soort longkanker je hebt: kleincellige of niet-kleincellige. Dit maakt uit voor de behandeling en de vooruitzichten.

Snel naar:

Wat is longkanker?

Bij longkanker groeien er kwaadaardige cellen in de longen. Een tumor in de long kan op verschillende plekken ontstaan. Dat kan dichtbij de luchtpijp zijn, of dieper in de longen bij de longblaasjes.

Eén van de belangrijkste oorzaken van longkanker is roken. De ziekte komt echter ook voor bij mensen die nooit hebben gerookt of al lang geleden zijn gestopt met roken. Bij hen spelen mogelijk andere risicofactoren een rol. Andere factoren die longkanker kunnen veroorzaken: de longziekte COPD, meeroken, luchtvervuiling, het inademen van fijnstof of het werken met schadelijke stoffen.

Lees meer over risicofactoren van longkanker.

Lees verder over wat kanker is en hoe het ontstaat.

Klachten bij longkanker

Klachten die het vaakst voorkomen bij longkanker zijn prikkelhoest, bloed in opgehoest slijm en kortademigheid. Mensen met longkanker hebben ook vaak klachten als veel hoesten of vermoeidheid.

Bekijk alle klachten die bij longkanker kunnen horen.

De tekst gaat verder onder de video.

Soorten longkanker

Er zijn verschillende soorten longkanker. Kleincellige en niet-kleincellige longkanker zijn de twee hoofdsoorten. Het ligt aan de grootte van de kankercellen welke soort het is. Bij kleincellige longkanker zijn de kankercellen kleiner dan de gewone cellen in de longen.

De meeste mensen (ruim 80%) met longkanker hebben niet-kleincellige longkanker. Deze vorm van kanker groeit relatief langzaam en zaait meestal minder snel uit dan kleincellige longkanker. Ook is de behandeling anders.

Lees verder over soorten longkanker.

Uitzaaiingen van longkanker

Longkanker kan uitzaaien. Als dat gebeurt, is dat vaak naar de botten, de lever of de hersenen. Meer over uitgezaaide longkanker.

Cijfers over longkanker

Longkanker is een soort kanker die veel voorkomt. In Nederland krijgen ieder jaar ongeveer 12.000 mensen te horen dat ze longkanker hebben. De meeste van hen zijn ouder dan 60 jaar.

Onderzoek bij longkanker

Er zijn verschillende onderzoeken nodig om te kunnen bepalen of er sprake is van longkanker. En of er uitzaaiingen zijn.

De belangrijkste onderzoeken bij longkanker staan hieronder genoemd. Niet alle onderzoeken zijn altijd nodig.

Longfoto

Een longfoto is een röntgenfoto van de borstkas. Op een longfoto is een afwijking in de longen te zien. Ook een longontsteking en vocht achter de longen zijn zichtbaar op een longfoto. Als op de longfoto een tumor te zien lijkt, volgt een CT-scan.

CT-scan

Een CT-scan toont de precieze plek van de tumor in de longen. De patiënt ligt op een tafel en schuift door de ronde opening van de CT-scanner. Tijdens het onderzoek maakt het apparaat een serie foto’s. De CT-scan kan ook uitzaaiingen zichtbaar maken.

Soms is het gebruik van contrastvloeistof nodig. Dit kan het resultaat van de scan duidelijker maken. De medewerker van de afdeling Radiologie dient de vloeistof via een infuus toe, of als drankje wat je zelf kunt opdrinken.

Bronchoscopie

Een bronchoscopie is een kijkonderzoek van de luchtwegen. De arts bekijkt de binnenkant van de longen met een kleine camera. Het cameraatje zit aan een dunne slang die via de mond of de neus in de longen komt. Tijdens het onderzoek krijgt de patiënt een verdoving of een roesje tegen het hoesten.

Biopsie van de longen

Bij een longbiopsie neemt de arts een stukje weefsel van de afwijking in de longen weg. Dit heet een biopt. Met een biopt kan de arts vaststellen of de afwijking kanker is of niet. De arts neemt het biopt tijdens de bronchoscopie, of met een CT-scan. Zo kan de arts precies zien wat hij of zij doet.

DNA-onderzoek

Soms is onderzoek van het DNA nodig. De arts laat dan een stukje van de tumor, wat vocht van de biopsie of een beetje bloed onderzoeken. Zo kan hij of zij kijken of doelgerichte therapie een geschikte behandeling is. Doelgerichte therapie werkt niet altijd.

Andere onderzoeken

Naast de hierboven genoemde onderzoeken kan de arts ook nog andere onderzoeken aanvragen. Zoals een longfunctie-onderzoek naar de werking van de longen of een hartfilmpje (ECG) om te controleren of het hart goed werkt.

Om uit te zoeken of er uitzaaiingen van longkanker zijn, zijn diverse onderzoeken mogelijk. Bijvoorbeeld een PET-scan, een MRI-scan, een mediastinoscopie, of een endo-echografie. Bij een endo-echografie komt een klein cameraatje via de mond in het lichaam. De arts kan zo uitzaaiingen in lymfeklieren tussen de longen opsporen. Een botscan kan uitzaaiingen in de botten aantonen.

Lees verder over onderzoeken bij longkanker.

De diagnose longkanker

Na de uitslagen van de onderzoeken is er een gesprek met de arts. Als het om longkanker blijkt te gaan, zal de arts meer uitleggen over de tumor. Bijvoorbeeld welk soort longkanker het is, hoe uitgebreid de kanker is (het stadium) en of de kanker is uitgezaaid.

Het is belangrijk om iemand mee te nemen naar dit gesprek. Twee horen meer dan één. Ook kan het handig zijn om het gesprek op te nemen. Dan is later terug te luisteren wat de arts heeft gezegd. Overleg dit van tevoren altijd even met de arts.

In het gesprek stelt de arts een behandeling voor. Het is tegenwoordig heel gewoon om mee te beslissen over de behandeling.  

Deze drie vragen kunnen helpen tijdens het gesprek:

  1. Wat zijn mijn mogelijkheden?
  2. Wat zijn de voor- en nadelen van deze mogelijkheden?
  3. Wat betekent dat voor mijn situatie?

Stadiumindeling bij longkanker

De arts vertelt hoe groot de tumor is en of de kanker uitgezaaid is in het lichaam. Dit heet het stadium. Bij longkanker zijn er vier stadia:

  • Stadium 1: Er zit een kleine tumor in de long.
  • Stadium 2: De tumor in de long is iets groter. Er kunnen kankercellen in de lymfeklieren van de longen zitten.
  • Stadium 3: Er zit een tumor in de long. Ook zijn er uitzaaiingen in de lymfeklieren van het mediastinum (de ruimte tussen de longen).
  • Stadium 4: Er zit een tumor in de long en er zijn uitzaaiingen in andere organen.

Lees meer over de diagnose longkanker.

De behandeling van longkanker

Bij longkanker zijn meerdere behandelingen mogelijk. Het ligt aan de soort longkanker, de ernst van de ziekte en de conditie van de patiënt welke behandeling de arts voorstelt.

Operatie

Een operatie heeft alleen zin als de hele tumor verwijderd kan worden. De tumor mag daarom nog niet zijn doorgegroeid in de omliggende weefsels. Is dit wel zo, dan is eerst een behandeling met chemotherapie en/of bestraling nodig. Bij uitzaaiingen heeft een operatie geen zin.

Bij een operatie haalt de chirurg vaak het deel van de long weg waar de tumor in zit. Soms is het nodig om de hele long te verwijderen.

Het herstel duurt een paar maanden. Een goede conditie is een voorwaarde voor de longoperatie. Omdat een deel van de longen weggehaald is, kunnen mensen na de operatie problemen met de conditie of ademhaling krijgen.

Bestraling

Bestraling (radiotherapie) is een veelvoorkomende behandeling bij longkanker. De arts kan bestraling op verschillende momenten voorstellen.

Bestraling na de operatie is bedoeld om achtergebleven kankercellen te doden. Ook geeft de arts bestraling als de tumor met een operatie niet verwijderd kan worden, soms samen met chemotherapie. Dan heet het chemoradiatie. Bij uitgezaaide longkanker kan bestraling de klachten van de uitzaaiingen verminderen.

Chemoradiatie

Chemoradiatie is een combinatie van bestraling en chemotherapie. De behandelingen worden tegelijkertijd of kort na elkaar gegeven. Door ze te combineren, werkt de behandeling beter. Bij longkanker wordt chemoradiatie gegeven als de ziekte alleen in de borstkas zit.    

Chemotherapie

Chemotherapie is een veelvoorkomende behandeling bij longkanker. Deze behandeling kan voor een operatie worden gegeven. Dan is de tumor kleiner en is de kans groter dat de tumor helemaal verwijderd kan worden. Chemotherapie na een operatie is bedoeld om kankercellen die achtergebleven zijn te doden. Bij uitgezaaide longkanker is chemotherapie ook een behandeling.

Er zijn verschillende soorten chemotherapie beschikbaar. De keuze voor een medicijn hangt onder andere af van de soort longkanker, de conditie van de patiënt en hoe goed de lever en nieren werken.  

Doelgerichte therapie

Doelgerichte therapie remt de groei van de tumor. Deze behandeling wordt gegeven als de tumor is doorgegroeid in de borstkas en/of als er uitzaaiingen in andere organen zijn.

Doelgerichte therapie werkt alleen bij niet-kleincellige longkanker. Ook moeten de kankercellen bepaalde eigenschappen hebben. Daarom doet de arts eerst onderzoek naar het DNA van de kankercellen.

Immunotherapie

Immunotherapie is een behandeling bij uitgezaaide niet-kleincellige longkanker. De medicijnen kunnen het leven verlengen. Er zijn een aantal medicijnen beschikbaar, zoals nivolumab en pembrolizumab. 

Ze werken ongeveer hetzelfde: ze zorgen ervoor dat het afweersysteem de kankercellen beter kan aanvallen. Immunotherapie kan na chemotherapie worden gegeven, of samen met chemotherapie.

Endobronchiale therapie

Endobronchiale therapie is een behandeling om de tumor te verwijderen of het deel van de tumor dat de luchtwegen vernauwt. De arts gebruikt hiervoor een bronchoscoop: een slangetje dat via de mond of de neus in de longen uitkomt.

Een behandeling is niet verplicht

Het is nooit verplicht om een behandeling te volgen. Afzien van een behandeling kan altijd.

Na de behandeling zijn er meestal onderzoeken nodig om te kijken of de behandeling heeft gewerkt en of er klachten zijn.

Bekijk de uitgebreide informatie over de behandeling van longkanker.

Gevolgen van longkanker

Kanker en de behandeling hiervan heeft ook gevolgen op de lange termijn. Dat kunnen lichamelijke klachten zijn, maar ook aan emoties over alles wat er speelt en is gebeurd. Mensen met longkanker hebben vaak last van de volgende klachten:

Pijn

Longkanker kan pijnklachten geven. Er kunnen veel oorzaken zijn voor de pijn. Bijvoorbeeld als de tumor op een weefsel duwt, of als er uitzaaiingen zijn. Ook kan een behandeling met bestraling of chemotherapie pijn geven. Bespreek dit met de arts, vaak is er iets aan de pijn te doen. Mogelijk kan het palliatieve team ondersteuning bieden.

Kortademig zijn en een benauwd gevoel

Longkanker kan kortademigheid en een benauwd gevoel geven. De ademhaling wordt moeilijk door de pijn of omdat de tumor in de weg zit. Ook de behandelingen kunnen zorgen voor kortademigheid en benauwdheid. De arts kan een behandeling voorstellen om de kortademigheid en benauwdheid te verlichten.

Emoties

Kanker gaat samen met veel emoties. Bijvoorbeeld verdriet, onzekerheid over de toekomst of angst voor pijn. Voor veel klachten is psychische ondersteuning. Bespreek de emoties en zorgen met de arts, die kan helpen de juiste begeleiding te vinden.  

Angst voor verstikking

Veel mensen met longkanker zijn bang om te stikken. Dit gebeurt eigenlijk nooit. Bespreek deze angst met de arts, er zijn veel mogelijkheden om te voorkomen dat iemand stikt. Ook emoties zijn goed om te bespreken.

Veranderingen in het seksleven

Door longkanker kan het seksleven anders worden dan voorheen. Bijvoorbeeld omdat mensen sneller kortademig of benauwd zijn. Ook kan de chemotherapie ervoor zorgen dat iemand anders ruikt of proeft.

Vermoeidheid

Vermoeidheid na kanker komt veel voor. Ook bij mensen met longkanker. Dat kan door de ziekte zelf komen, maar ook door de behandeling. Als de vermoeidheid er zes maanden na de behandeling nog is, heet het chronische vermoeidheid. De arts kan hier een oplossing voor proberen te zoeken. Mogelijk kan psychische hulp van een psycholoog helpen.  

Vind hulp bij kanker

Verschillende zorgverleners kunnen extra begeleiding bieden. Zowel in als buiten het ziekenhuis. Probeer iemand te vinden die ervaring heeft het begeleiden van mensen met kanker.

Lees verder over de gevolgen van longkanker.

Colofon

Met medewerking van:

Foto Annemarie Becker-Commissaris

Dr. Annemarie Becker-Commissaris

Longarts, Amsterdam UMC (locatie VUmc)

LinkedIn

illustratie-arts-man

Dr. Sjaak Burgers

Longarts, Antoni van Leeuwenhoek

Illustratie mensen

Mensen die longkanker hebben (gehad)

Logo Longkanker Nederland

Longkanker Nederland

Patiëntorganisatie

Website

Logo NVALT

NVALT - Sectie Oncologie

Beroepsvereniging longartsen
Website

Gemaakt door de redactie van kanker.nl

Laatste update: november 2019