Wat is acute leukemie?

Acute leukemie is een vorm van bloedkanker. Acute leukemie ontstaat in stamcellen die later bloedcellen worden. Deze stamcellen zitten in het beenmerg.

Acute leukemie is in een korte tijd ontstaan en groeit snel. Deze vorm van leukemie is levensbedreigend als hij niet behandeld wordt.

Twee vormen van acute leukemie

Er zijn 2 vormen van acute leukemie: acute lymfatische leukemie (ALL) en acute myeloïde leukemie (AML). Om vast te stellen om welke vorm van acute leukemie het gaat, is beenmergonderzoek nodig.

Hoe ontstaat acute leukemie?

Acute leukemie ontstaat in het beenmerg. Beenmerg zit binnenin de grote botten. In het beenmerg zitten de stamcellen die normaalgesproken bloedcellen worden.
  
Bij acute leukemie gaat dit mis. De stamcellen in het beenmerg delen zich wel, maar rijpen niet tot bloedcellen. De onrijpe bloedcellen hopen zich op in het beenmerg. Hierdoor komt de aanmaak van gezonde bloedcellen in het gedrang. Dat is levensbedreigend.

Wat zijn risicofactoren voor acute leukemie?

Waarom iemand acute leukemie krijgt, is vaak niet te zeggen. De oorzaak zijn meerdere fouten (mutaties) in het DNA van de stamcellen in het beenmerg. Deze mutaties ontstaan spontaan. Wel neemt de kans op deze mutaties toe door bestraling of blootstelling aan bepaalde chemische stoffen.

Acute leukemie is niet besmettelijk en ook niet erfelijk.

Symptomen van acute leukemie

De symptomen die horen bij acute leukemie hebben meestal te maken met een tekort aan gezonde bloedcellen.

De volgende klachten kunnen wijzen op acute leukemie:

• Bloedarmoede. Door een tekort aan rode bloedcellen kun je bloedarmoede krijgen. Hierdoor voel je je sneller en onverklaarbaar moe en kun je bleek zien.
• Meer kans op infecties. Een tekort aan witte bloedcellen zorgt ervoor dat je vatbaarder bent voor infecties. Je kunt last hebben van infecties die telkens terugkeren en niet goed genezen en van koorts. 
• Een slechtere bloedstolling. Door een tekort aan bloedplaatjes stolt het bloed minder snel. Hierdoor ontstaan er sneller bloedingen en blauwe plekken. Ook kunnen rode of paarse puntvormige huidbloedingen ontstaan, even groot als een speldenknop.

Ook kunnen klachten ontstaan omdat de leukemiecellen in het bloed of de organen terechtkomen:

• vergrote lymfeklieren 
• pijn in de bovenbuik door een vergrote lever en/of milt
• koorts en/of nachtzweten 
• botpijn 
• kortademigheid 

Deze symptomen wijzen niet altijd op acute leukemie. Bloedarmoede komt bijvoorbeeld heel vaak voor terwijl leukemie zeldzaam is.
Toch is het goed om bij onverklaarbare klachten naar de huisarts te gaan. Deze kan je bloed onderzoeken en eventueel extra onderzoek doen.

Behandeling van acute leukemie

Acute leukemie ontwikkelt zich meestal snel. Het tekort aan gezonde bloedcellen is levensbedreigend door de infecties en ernstige bloedingen.

De keuze voor de behandeling hangt af van een aantal factoren, zoals het type leukemie, de leeftijd en de algemene conditie.

Meestal wordt gestart met chemotherapie. Bij volwassen patiënten volgt vaak een allogene stamceltransplantatie op de chemotherapie.

Kinderen worden meestal anders behandeld dan volwassenen.

Lees meer over de behandeling van acute lymfatische leukemie en de behandeling van acute myeloïde leukemie.

Overlevingskans bij acute leukemie

Acute leukemie is een ziekte die heel verschillend kan verlopen. De prognose kan goed maar ook heel slecht zijn. Kinderen met leukemie hebben meestal een betere overlevingskans dan volwassenen.

Leukemie bij kinderen

Acute lymfatische leukemie is de meest voorkomende kankersoort bij kinderen. Bij volwassenen komt acute myeloïde leukemie juist vaker voor. Kinderen met leukemie worden anders behandeld dan volwassenen met leukemie. Doorgaans zijn de overlevingskansen bij kinderen beter.

Meer informatie over leukemie bij kinderen kun je vinden bij de Vereniging Kinderkanker Nederland (voorheen VOKK).