Oppervlakkige hyperthermie

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan

Zit het behandelgebied tot minder dan 4 centimeter onder de huid, dan kiest de arts voor oppervlakkige hyperthermie. Hier lees je hoe deze behandeling gaat.

De behandeling gebeurt met microgolfstraling. Dit is eenzelfde soort straling als in een magnetron in de keuken.

De straling komt via speciale apparatuur, de zogeheten microgolfapplicator, in het lichaam en verwarmt het behandelgebied. Zodra de apparatuur wordt uitgeschakeld, produceren de microgolven geen warmte meer.

Hoeveel behandelsessies zijn nodig?

De warmtebehandeling vindt 1 of 2 keer per week plaats. De totale behandeling duurt meestal 3 tot 5 weken. Hoeveel behandelingen je krijgt, hangt af van je behandelschema met radiotherapie of chemotherapie. De arts bespreekt dit met je.

Lees op deze pagina meer over:

Voorbereiding op oppervlakkige hyperthermie 

Voordat de behandeling begint, is een aantal voorbereidingen nodig. De voorbereiding duurt 10 tot 30 minuten

De beste houding bepalen

Voordat de eerste hyperthermiebehandeling begint, kijkt de behandelaar in welke houding je het beste kunt worden behandeld: bijvoorbeeld liggend, half-zittend of op je zij.

Soms is het behandelgebied te groot om in 1 keer te verwarmen. Dan moet je in 2 keer behandeld worden. Als dit zo is, hoor je dat van je arts.

Temperatuurmeting

Kort voor het begin van de eerste behandeling brengt de behandelaar enkele dunne katheters aan. Katheters zijn buigzame slangetjes.

In de katheters worden dunne, flexibele meetdraadjes geschoven: de thermometers. Hiermee kan de behandelaar tijdens de behandeling de temperatuur controleren. De temperatuur moet hoog genoeg zijn om de kankercellen te doden, maar het mag niet te warm worden. Dan kunnen namelijk beschadigingen in het gezonde weefsel ontstaan.

De katheters worden geplaatst:

  • op je lichaam om de huidtemperatuur te meten. (Niet in alle behandelcentra. Het kan ook zijn dat de draadjes zonder katheters op de huid worden geplakt, met folie ertussen.)
  • onder de huid in het behandelgebied, als dat mogelijk is. Je arts bespreekt dit vooraf met je. 

Na afloop van elke hyperthermiebehandeling worden de thermometers weer verwijderd.

Meestal krijg je na het plaatsen van de katheters in het behandelgebied een CT-scan. Daarop kan de behandelaar zien hoe diep de katheters in het behandelgebied zitten en aangeven waar de temperatuur het beste kan worden gemeten.

De katheters blijven gedurende de hele behandelperiode zitten, tenzij je er last van krijgt. De onderhuidse katheters worden goed afgeplakt met speciale pleisters zodat je er ook mee kan douchen.

Microgolfantennes en waterzak

Als de katheters op hun plek zitten, plaatst de behandelaar 1 of meerdere microgolfapplicatoren. Via deze apparatuur wordt de microgolfstraling toegediend.

Tussen de microgolfapplicator en de huid zit een waterzak. De waterzak is nodig om de microgolfstralen goed te kunnen richten en om de temperatuur van het huidoppervlak te kunnen regelen.

De waterzak kan een licht drukkend gevoel geven, maar mag zeker niet te zwaar worden. Als het te zwaar is, moet je dat zeggen.

Oppervlakkige hyperthermie: zo ziet het eruit

De waterzak kan een licht drukkend gevoel geven, maar mag zeker niet te zwaar worden. Als het te zwaar is moet je dat aangeven (foto: Erasmus MC).

De behandeling met oppervlakkige hyperthermie

Als alle voorbereidingen klaar zijn, kan de warmtebehandeling beginnen. Tijdens de hele behandeling is een behandelaar aanwezig om te controleren of de temperatuur goed is.

Het behandelgebied wordt opgewarmd

Als de behandeling begint, wordt de apparatuur aangezet en de hoeveelheid warmte in het weefsel langzaam opgevoerd. De temperatuur stijgt binnen 10 minuten tot 40 à 43 graden.

Je kunt het tijdens de behandeling warm krijgen en gaan zweten. Heb je het te warm, dan kan de airconditioning wat koeler en kan de ventilator aan. Ook een koud washandje op je gezicht brengt verkoeling. Je mag gerust iets drinken. Als de apparatuur uitgeschakeld is, trekt de warmte heel snel weg.

De huid is vaak wat rood na de behandeling en voelt warm aan. Dit verdwijnt na enige tijd. Lees wat andere bijwerkingen van de behandeling kunnen zijn.

De temperatuur wordt voortdurend gecontroleerd

De computer meet de temperatuur voortdurend, maar alleen op die plekken waar een thermometerdraadje ligt.

Let zelf ook op dat je niet te warm wordt

Je bent zelf de beste thermometer. Als je merkt dat je een branderig, drukkend, pijnlijk of onaangenaam gevoel hebt, moet je dat zeggen. Misschien wordt het te warm op een plaats waar de temperatuur niet wordt gemeten. De behandelaar kan dat niet zien, maar jij kunt het wel voelen. De apparatuur wordt dan bijgesteld, zodat het vervelende gevoel wegtrekt.

De behandeling kan zo nodig worden stopgezet

De behandelaar vraagt regelmatig aan je hoe het gaat. Houd je de behandeling niet vol, zeg dit dan eerlijk. Vaak kan de behandelaar de warmteverdeling aanpassen, zonder dat de temperatuur in het te behandelen gebied daalt.

Helpen de aanpassingen onvoldoende, dan kan de hyperthermiebehandeling eventueel vroegtijdig gestopt worden. Dat wil niet zeggen dat alle resterende hyperthermiebehandelingen ook gestopt moeten worden. Het kan de volgende keer weer beter gaan. Wel geldt: hoe langer de hoge temperatuur wordt gehandhaafd, des te groter het effect.

Hoe lang duurt de warmtebehandeling?

De eigenlijke warmtebehandeling duurt 60 minuten. Hierna worden alle thermometerdraadjes verwijderd. Dat duurt enkele minuten. Alles bij elkaar duurt je verblijf in de behandelkamer ongeveer 1,5 uur.

Gezelschap tijdens de behandeling met hyperthermie

Microgolfstraling is veilig, ook voor mensen die met je meegaan. Bij mensen met een gehoorapparaat of pacemaker kan de straling storing geven. Zij krijgen het advies om buiten de behandelruimte te blijven.

Colofon

Met medewerking van:

Foto Hans Crezee

Dr. Hans Crezee

Onderzoeker, Amsterdam UMC (locatie AMC)

LinkedIn

illustratie-arts-vrouw

Dr. Martine Franckena

Radiotherapeut, Erasmus MC

illustratie-arts-vrouw

Drs. Willemijn Kolff

Radiotherapeut, Amsterdam UMC (locatie AMC)

Gemaakt door de redactie van kanker.nl

Laatste update: januari 2018