Bestraling bij vaginakanker

Bestraling kan bij vaginakanker op verschillende manieren ingezet worden. Lees meer over:

• bestraling als enige behandeling 
• bestraling in combinatie met chemotherapie of hyperthermie
• bestraling na een operatie
• bestraling bij uitzaaiingen
• bijwerkingen en langetermijngevolgen van bestraling

Bestraling als enige behandeling bij vaginakanker

Zit de tumor alleen in de vaginawand (stadium 1), dan bestaat de behandeling meestal uit uitwendige en inwendige bestraling. De bestralingsarts bespreekt met je wat in jouw situatie het beste is.

Bestraling met chemotherapie of hyperthermie bij vaginakanker

Vaak is de tumor bij diagnose al door de huid van de vagina gegroeid. De behandeling bestaat dan meestal uit uitwendige en inwendige bestraling. Deze behandeling wordt vaak gegeven in combinatie met chemotherapie. Dit heet chemoradiatie. Lees verder over chemoradiatie bij vaginakanker.

Als chemotherapie om gezondheidsredenen niet kan, is bestraling in combinatie met hyperthermie een mogelijkheid.

Beide combinatiebehandelingen hebben genezing als doel.

Bestraling na de operatie bij vaginakanker

Heb je een operatie gehad? Dan krijg je soms na de operatie nog een behandeling met uitwendige bestraling. Vaak in combinatie met chemotherapie of hyperthermie. Doel is de kans kleiner te maken dat de kanker terugkomt.

Bestraling bij uitzaaiingen van vaginakanker

Bij uitzaaiingen van vaginakanker op andere plekken in het lichaam kan bestraling helpen. Het kan klachten zoals bloedverlies verminderen of stoppen. Ook kan het helpen bij pijn door botuitzaaiingen. Meestal word je een paar keer uitwendig bestraald.

Hoe gaat bestraling?

Bestraling is de behandeling van kanker met straling. Het doel is kankercellen te vernietigen en tegelijk gezonde cellen zoveel mogelijk te sparen. Een ander woord voor bestraling is radiotherapie.

Uitwendige bestraling 

Bij uitwendige bestraling wordt de hele vagina van buitenaf bestraald. Ook het kleine bekken wordt bestraald. Dat is nodig omdat er uitzaaiingen kunnen zijn in de lymfeklieren in het bekken. Het kleine bekken is de ruimte onderin het bekken, tussen de heupgewrichten, het schaambeen en het stuitje. In het kleine bekken bevinden zich de vagina, de baarmoeder, de eileiders, de eierstokken, blaas en rectum. 

Bij een tumor in het onderste deel van de vagina, is het nodig om de liezen mee te bestralen. 

Inwendige bestraling 

Inwendige bestraling is bestraling van binnenuit. De bestralingsarts plaatst tijdelijk een radioactieve bron in je vagina, dichtbij of in de tumor. Dit radioactieve materiaal geeft straling af. Een ander woord voor inwendige bestraling is brachytherapie. Lees verder over inwendige bestraling.

Bijwerkingen van bestraling bij vaginakanker

Door de bestraling beschadigen ook gezonde cellen in het bestraalde gebied. Daardoor kun je last van bijwerkingen krijgen. De radiotherapeut zal de gevolgen uitgebreid met je bespreken.

Enkele klachten die je door de bestraling kunt krijgen:

• Branderige pijn in de vagina
• Verbrande huid rondom de vagina (vergelijkbaar met verbranding door de zon)
• Vaak moeten plassen
• Branderig gevoel bij het plassen

Langetermijngevolgen van bestraling bij vaginakanker

De bestraling kan ook bijwerkingen geven die veel langer aanhouden, pas na de behandeling ontstaan of blijvend zijn:

Fistel

Bestraling kan de blaas en/of de endeldarm beschadigen. Daardoor kan een fistel ontstaan: een abnormale verbinding tussen endeldarm en vagina of tussen de blaas en vagina. Je verliest dan kleine beetjes urine of ontlasting via de vagina. Ook kan de vagina gaan ontsteken en kun je infecties krijgen van de urinewegen. Om de klachten te verhelpen is vaak een operatie nodig.

Plasklachten en problemen met de ontlasting

Door een operatie of door bestraling kunnen blijvende plasklachten ontstaan, zoals meer aandrang om te plassen, niet goed uit kunnen plassen of ongewenst urine verliezen. Lees meer over plasklachten na vaginakanker.

Bestraling kan ook overprikkeling van de endeldarm veroorzaken, het laatste stukje van de dikke darm. Hierdoor voel je steeds de aandrang om te poepen. Dit kan tijdelijk of blijvend zijn. Lees meer over problemen met de ontlasting na vaginakanker.

Bloedverlies

Na bestraling kun je last hebben van bloedverlies uit de endeldarm of bloedplassen.

Verkleving en littekenweefsel in de vagina

Vooral de combinatie van uitwendige bestraling en inwendige bestraling veroorzaakt verkleving en littekenweefsel in de vagina. Daardoor wordt de vagina een stuk nauwer en korter. Hierdoor kun je pijn hebben bij het vrijen. Door pelottes te gebruiken kun je vernauwing van de vagina zoveel mogelijk voorkomen . Lees meer over seksuele problemen en vaginakanker.

Vervroegd in de overgang

Door bestraling van de eierstokken kom je vervroegd in de overgang. De menstruaties stoppen en je bent niet meer vruchtbaar. Ben je jong en heb je een kinderwens, dan verwijst de arts je vóór de behandeling door naar een fertiliteitsarts. Met hem of haar kun je bespreken welke mogelijkheden er zijn om je vruchtbaarheid te behouden. Vraag als het nodig is zelf om een verwijzing.