Conjunctivamelanoom (oogmelanoom)
Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.
Naar colofonSommige mensen hebben een of meer pigmentvlekken (‘moedervlekken’) in het oogslijmvlies. Zo’n pigmentvlek in het oog is bijna altijd goedaardig. Heel soms is het kwaadaardig. Dan is het een conjunctivamelanoom of een voorstadium hiervan.
Elk jaar krijgen in Nederland naar schatting 7 tot 9 mensen de diagnose conjunctivamelanoom.
Symptomen van een conjunctivamelanoom
Een conjunctivamelanoom begint als een donker plekje in het oog. De vlek kan dikker worden en zich uitbreiden. Ook kunnen er meer vaatjes ontstaan om de donkere vlek.
Soms komen er verschillende donkere vlekjes voor op het oogoppervlak of aan de binnenkant van de oogleden.
Het conjunctivamelanoom zit altijd maar in 1 oog.
Diagnose van een conjunctivamelanoom
Twijfelt de arts of een pigmentvlek in het oog goedaardig of kwaadaardig is, dan kan hij de plek operatief verwijderen. De patholoog onderzoekt het weggenomen weefsel onder de microscoop. Hij kan zien of het kanker is.
Soms ziet de patholoog een voorstadium van conjunctivamelanoom. Dit heet primair verworven melanosis (PAM).
Risicofactoren voor een conjunctivamelanoom
Sommige mensen hebben meer kans om een conjunctivamelanoom te krijgen. Dat zijn mensen die die jarenlang veel uv-licht op hun gezicht hebben gehad, een licht huidtype hebben en ouder zijn dan 50 jaar.
Behandeling bij een conjunctivamelanoom
De behandeling van een conjunctivamelanoom bestaat meestal uit een operatie. De chirurg snijdt de tumor weg. Dit gebeurt meestal onder narcose. Wanneer het melanoom klein is, kun je geopereerd worden onder plaatselijke verdoving.
Tijdens de operatie neemt de arts ook een stukje gezond weefsel weg. Dat geeft meer zekerheid dat de tumor helemaal weg is.
In sommige ziekenhuizen is een oculoplastisch chirurg en/of een hoornvlieschirurg aanwezig. Deze kan het oogoppervlak en het ooglid na de operatie herstellen.
Na de operatie is er een kans dat de tumor terugkomt. Om de kans op terugkeer kleiner te maken, kun je na de operatie nog een aanvullende behandeling krijgen. Er zijn 3 mogelijkheden:
- Bevriezing van het slijmvlies om de afwijking heen (cryotherapie)
- Een chemo-oogdruppelkuur met mitomycine-C of 5-fluorouracil
- Inwendige bestraling van het oog
Bij een voorstadium van conjunctivamelanoom (PAM) kan de behandeling bestaan uit alleen een chemo-druppelkuur of uit bevriezing.
Bij een uitgebreide tumor kan het nodig zijn om het hele oog en de oogleden te verwijderen. Dit komt bijna nooit voor.
Behandeling bij een uitgezaaid conjunctivamelanoom
Bij uitzaaiingen naar de lymfeklieren rond de speekselklieren of onderkaak kan de arts een operatie of bestraling adviseren.
Bij uitzaaiingen naar de lever of andere delen van het lichaam, is genezen onwaarschijnlijk. De behandeling heeft dan als doel de ziekte te remmen en klachten te verminderen.
Er wordt wetenschappelijk onderzoek naar een betere behandeling van uitgezaaid conjunctivamelanoom gedaan. Bespreek met je arts of je mee kunt doen aan een wetenschappelijk onderzoek (trial).
Controle na de behandeling
Na de behandeling is er een kans dat de tumor terugkomt. Daarom blijf je nog 10 jaar onder controle.
Keert de tumor terug, dan kun je meestal opnieuw een behandeling krijgen.
Vooruitzichten bij een conjunctivamelanoom
Ongeveer 1 op de 4 mensen met een conjunctivamelanoom overlijdt aan de gevolgen van de ziekte. Dit percentage kan bij bepaalde types van het conjunctivamelanoom hoger zijn.
Vijf jaar na de diagnose en behandeling is 80% van de mensen nog in leven. Na 10 jaar is dit 65%.
Bij ongeveer 4 op de 10 patiënten komt de tumor terug. Dan is opnieuw een behandeling mogelijk.