Conjunctivamelanoom (oogmelanoom)

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan

Sommige mensen hebben een of meer pigmentvlekken (‘moedervlekken’) in het oogslijmvlies. Zo’n pigmentvlek in het oog is bijna altijd goedaardig. Heel soms is het kwaadaardig. Dan is het een conjunctivamelanoom of een voorstadium hiervan. 

Elk jaar krijgen in Nederland naar schatting 7 tot 9 mensen de diagnose conjunctivamelanoom. 

Het oogslijmvlies (conjunctiva)

Rond het oog en aan de binnenkant van de oogleden zit een beschermend slijmvlies: het oogslijmvlies (conjunctiva).

Symptomen van een conjunctivamelanoom

Een conjunctivamelanoom begint als een donker plekje in het oog. De vlek kan dikker worden en zich uitbreiden. Ook kunnen er meer vaatjes ontstaan om de donkere vlek. 

Soms komen er verschillende donkere vlekjes voor op het oogoppervlak of aan de binnenkant van de oogleden.

Het conjunctivamelanoom zit altijd maar in 1 oog.

Diagnose van een conjunctivamelanoom

Twijfelt de arts of een pigmentvlek in het oog goedaardig of kwaadaardig is, dan kan hij de plek operatief verwijderen. De patholoog onderzoekt het weggenomen weefsel onder de microscoop. Hij kan zien of het kanker is.

Soms ziet de patholoog een voorstadium van conjunctivamelanoom. Dit heet primair verworven melanosis (PAM). 

Risicofactoren voor een conjunctivamelanoom

Sommige mensen hebben meer kans om een conjunctivamelanoom te krijgen. Dat zijn mensen die die jarenlang veel uv-licht op hun gezicht hebben gehad, een licht huidtype hebben en ouder zijn dan 50 jaar. 

Behandeling bij een conjunctivamelanoom

De behandeling van een conjunctivamelanoom bestaat meestal uit een operatie. De chirurg snijdt de tumor weg. Dit gebeurt meestal onder narcose. Wanneer het melanoom klein is, kun je geopereerd worden onder plaatselijke verdoving.

Tijdens de operatie neemt de arts ook een stukje gezond weefsel weg. Dat geeft meer zekerheid dat de tumor helemaal weg is. 

In sommige ziekenhuizen is een oculoplastisch chirurg en/of een hoornvlieschirurg aanwezig. Deze kan het oogoppervlak en het ooglid na de operatie herstellen. 

Na de operatie is er een kans dat de tumor terugkomt. Om de kans op terugkeer kleiner te maken, kun je na de operatie nog een aanvullende behandeling krijgen. Er zijn 3 mogelijkheden: 

Bij een voorstadium van conjunctivamelanoom (PAM) kan de behandeling bestaan uit alleen een chemo-druppelkuur of uit bevriezing. 

Bij een uitgebreide tumor kan het nodig zijn om het hele oog en de oogleden te verwijderen. Dit komt bijna nooit voor.

Behandeling bij een uitgezaaid conjunctivamelanoom

Bij uitzaaiingen naar de lymfeklieren rond de speekselklieren of onderkaak kan de arts een operatie of bestraling adviseren.

Bij uitzaaiingen naar de lever of andere delen van het lichaam, is genezen onwaarschijnlijk. De behandeling heeft dan als doel de ziekte te remmen en klachten te verminderen. 

Er wordt wetenschappelijk onderzoek naar een betere behandeling van uitgezaaid conjunctivamelanoom gedaan. Bespreek met je arts of je mee kunt doen aan een wetenschappelijk onderzoek (trial).

Controle na de behandeling

Na de behandeling is er een kans dat de tumor terugkomt. Daarom blijf je nog 10 jaar onder controle

Keert de tumor terug, dan kun je meestal opnieuw een behandeling krijgen.

Vooruitzichten bij een conjunctivamelanoom

Ongeveer 1 op de 4 mensen met een conjunctivamelanoom overlijdt aan de gevolgen van de ziekte. Dit percentage kan bij bepaalde types van het conjunctivamelanoom hoger zijn. 

Vijf jaar na de diagnose en behandeling is 80% van de mensen nog in leven. Na 10 jaar is dit 65%.

Bij ongeveer 4 op de 10 patiënten komt de tumor terug. Dan is opnieuw een behandeling mogelijk.

Colofon

Met medewerking van:

illustratie-arts-man

Dr. Dion Paridaens

Oogarts, Het Oogziekenhuis Rotterdam

Foto Emine Kilic

Dr. Emine Kilic

Oogarts, Erasmus MC

LinkedIn

Foto Gijsbert Hötte

Drs. Gijsbert Hötte

Oogarts, Het Oogziekenhuis Rotterdam

illustratie-arts-man

Drs. Ronald de Keizer

Oogarts, Het Oogziekenhuis Rotterdam

Illustratie mensen

Mensen die oogkanker hebben (gehad)

Oogheelkundig Oncologie Overleg

Patiëntenplatform zeldzame kankers

Patiëntenplatform Zeldzame Kankers

Gemaakt door de redactie van kanker.nl

Laatste update: januari 2020