Woordenboek nierkanker
Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.
Naar colofonEen woord dat je niet kent? Wij leggen het uit.
Accumulatie
Wordt vaak gezegd over een PET-scan. Voor de scan krijgt de patiënt radioactieve stof ingespoten. De arts ziet op de scan welke plek in het lichaam de stof opneemt. Op die plek is meer metabole activiteit. Dat kan betekenen dat er kanker zit.
Synoniem van: Metabole activiteit
Achtergrondaankleuring
Bij een MRI-scan en CT-scan kan contrastmiddel gebruikt worden. Zo zijn de weefsels beter van elkaar te onderscheiden. De kleur van een tumor is duidelijker dan de kleur van het gezonde weefsel. De kleur van het gezonde weefsel heet achtergrondaankleuring.
Acute nierbekkenontsteking
Een ontsteking van het nierbekken.
Acute pyelonefritis
Een ontsteking van het nierbekken die plotseling ontstaat.
Afsluiting van een longslagader
Een bloedvat in de longen zit verstopt door een bloedprop. Zo komt er minder bloed in de longen waardoor er minder zuurstof uit de longen kan worden opgenomen.
Synoniem van: Longembolie
Afstandsmetastasen
Een uitzaaiing van de tumor. De uitzaaiing zit niet in de buurt van de tumor maar op een andere plek in het lichaam.
Synoniem van: Uitzaaiingen op afstand
Afwachtend beleid
De arts behandelt niet, maar houdt de patiënt wel goed in de gaten. Door regelmatige controles kan de arts zien hoe de ziekte verloopt. Als de ziekte terugkomt, volgt een behandeling.
Synoniem van: Expectatief beleid, Waakzaam wachten, Wait and see, Watchful waiting
Afwijkende cellen
Cellen die er anders uitzien dan normale cellen. Het kan kanker zijn, maar is het niet altijd.
Synoniem van: Atypische cellen
Afwijkend weefsel
Schade aan weefsel. De oorzaak is een ziekte, wond of behandeling.
Synoniem van: Laesie
Anafylactische reactie
Ernstige, allergische reactie. Bijvoorbeeld door een wespensteek of bepaalde medicijnen.
Synoniem van: Anafylaxie
Anafylaxie
Ernstige, allergische reactie. Bijvoorbeeld door een wespensteek of bepaalde medicijnen.
Synoniem van: Anafylactische reactie
Analgeticum
Medicijn tegen de pijn.
Synoniem van: Pijnstillers
Anamnese
De patiënt vertelt de arts over de geschiedenis van de ziekte. De arts stelt vragen om meer te weten te komen over de klachten.
Synoniem van: Ziektegeschiedenis
Anemie
Het bloed heeft te weinig rode bloedcellen. Daardoor komt er niet genoeg zuurstof in de lichaamscellen.
Synoniem van: Bloedarmoede
Angioinvasie
De tumor groeit door in een bloedvat. Invasie betekent binnendringen.
Synoniem van: Bloedvatinvasie
Anterieur
Aan de voorkant, vooraan. Artsen gebruiken het woord bijvoorbeeld voor de plek waar de tumor zit.
Synoniem van: Anticus
Anticus
Aan de voorkant, vooraan. Artsen gebruiken het woord bijvoorbeeld voor de plek waar de tumor zit.
Synoniem van: Anterieur
Aorta
Via dit bloedvat komt het bloed vanuit het hart in heel het lichaam.
Synoniem van: Lichaamsslagader
Artefact
Een onduidelijk beeld. Bijvoorbeeld bij een scan of röntgenfoto. Het laat iets zien dat er in het echt niet is.
Artralgie
Pijn in een gewricht.
Synoniem van: Gewrichtspijn
Aspecifiek
Iets heeft geen duidelijke oorzaak of niet één duidelijke oorzaak.
Synoniem van: Atypisch
Asthenie
Een zwak gevoel in het hele lichaam. Meestal komt dit door een ernstige ziekte.
Synoniem van: Krachtsvermindering, Zwakte
Asymmetrie
Als links en rechts niet hetzelfde zijn. Bijvoorbeeld de linkerarm is sterker dan de rechterarm.
Atypisch
Iets heeft geen duidelijke oorzaak of niet één duidelijke oorzaak.
Synoniem van: Aspecifiek
Atypische cellen
Cellen die er anders uitzien dan normale cellen. Het kan kanker zijn, maar is het niet altijd.
Synoniem van: Afwijkende cellen
Basaal
Aan de basis of op het laagste niveau.
Beiderzijds
Aan beide kanten. Bijvoorbeeld aan allebei de kanten van het lichaam, zowel links als rechts.
Synoniem van: Bilateraal
Benauwdheid
Moeite met ademen.
Synoniem van: Dyspnoe, Kortademigheid
Benigne
Goedaardig of onschuldig. Het gaat dan om een ziekte die niet kwaadaardig is, het is geen kanker.
Synoniem van: Goedaardig
Bestraling
De behandeling van kanker met straling. Het doel is om de kankercellen doden. Bestraling is plaatselijk. Alleen de plek waar de tumor zit, wordt bestraald.
Synoniem van: Radiotherapie, RT, RTx
Bestralingsschade
Schade aan het lichaam door de bestraling.
Synoniem van: Radiatieschade
Best supportive care
Zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden. Het gaat om een behandeling die de klachten vermindert. En de gevolgen van de ziekte verzacht. De ziekte zelf wordt hierdoor niet geremd.
Synoniem van: BSC, Supportive care
Bilateraal
Aan beide kanten. Bijvoorbeeld aan allebei de kanten van het lichaam, zowel links als rechts.
Synoniem van: Beiderzijds
Biopsie
Onderzoek waarbij de arts een klein stukje weefsel weghaalt. Dat stukje weefsel gaat naar het laboratorium voor onderzoek.
Blaasontsteking
Ontsteking van de blaas.
Synoniem van: Cystitis
Blanco
Leeg of schoon.
Bloedarmoede
Het bloed heeft te weinig rode bloedcellen. Daardoor komt er niet genoeg zuurstof in de lichaamscellen.
Synoniem van: Anemie
Bloedplassen
Bloed bij de urine (plas).
Synoniem van: Hematurie
Bloedvatinvasie
De tumor groeit door in een bloedvat. Invasie betekent binnendringen.
Synoniem van: Angioinvasie
Botscan
Onderzoek met een radioactieve stof waarbij de arts alle botten kan zien. Met het onderzoek kan de arts bijvoorbeeld uitzaaiingen opsporen.
Synoniem van: Skeletscintigrafie
Bovendruk
De bovendruk van de bloeddruk. Dit is het hoogste van de getallen bij een bloeddrukmeting.
Synoniem van: Systolische bloeddruk
BSC
Zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden. Het gaat om een behandeling die de klachten vermindert. En de gevolgen van de ziekte verzacht. De ziekte zelf wordt hierdoor niet geremd.
Synoniem van: Best supportive care, Supportive care
Cachexie
Heel erge vermagering. Meestal komt dat door een ernstige ziekte, zoals kanker.
Carcinoom
Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.
Synoniem van: Kanker, Kwaadaardig gezwel, Maligne neoplasma, Maligniteit
Celonderzoek
Onderzoek naar losse cellen onder de microscoop.
Synoniem van: Cytologisch onderzoek, Cytologie
Celproliferatie
Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.
Synoniem van: Proliferatie, KI67, MIB1, Proliferatiemarker
Chemo
Een behandeling met medicijnen die kankercellen doden of de groei van de tumor remmen. De medicijnen komen in het bloed via een infuus, tabletten of een spuit.
Synoniem van: Chemotherapie, CTx
Chemotherapie
Een behandeling met medicijnen die kankercellen doden of de groei van de tumor remmen. De medicijnen komen in het bloed via een infuus, tabletten of een spuit.
Synoniem van: Chemo, CTx
Chirurgische marge
De afstand tussen de tumor en de rand van het verwijderde weefsel. Resectiemarge zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. De arts wil altijd een grote resectiemarge.
Synoniem van: Resectiemarge, Tumorvrije marge
Comorbiditeit
Een bijkomende ziekte, bijvoorbeeld als iemand kanker heeft, maar ook hoge bloeddruk of suikerziekte.
Synoniem van: Multimorbiditeit
Complicaties
Een ongewenste klacht die ontstaat door de behandeling.
Computertomografie
Onderzoek waarmee organen en weefsels heel precies te zien zijn. Het onderzoek maakt gebruik van röntgenstraling en een computer.
Synoniem van: CT-scan
Constipatie
Verstopping van de darmen die lang duurt. De ontlasting is vaak hard en poepen is moeilijk.
Synoniem van: Verstopping, Obstipatie
Contralateraal
Aan de andere, tegengestelde, kant.
CT-scan
Onderzoek waarmee organen en weefsels heel precies te zien zijn. Het onderzoek maakt gebruik van röntgenstraling en een computer.
Synoniem van: Computertomografie
CTx
Een behandeling met medicijnen die kankercellen doden of de groei van de tumor remmen. De medicijnen komen in het bloed via een infuus, tabletten of een spuit.
Synoniem van: Chemotherapie, Chemo
Cutaan ureterostoma
Een operatie waarbij de arts de urineleider losmaakt van de blaas en vastmaakt aan de buik. Zo komt de urine (plas) via een opening in de buik in een zakje buiten het lichaam.
Synoniem van: Ureterocutaneostomie
Cystitis
Ontsteking van de blaas.
Synoniem van: Blaasontsteking
Cytologie
Onderzoek naar losse cellen onder de microscoop.
Synoniem van: Cytologisch onderzoek, Celonderzoek
Cytologisch onderzoek
Onderzoek naar losse cellen onder de microscoop.
Synoniem van: Celonderzoek, Cytologie
Defecatie
Poepen.
Synoniem van: Stoelgang
Dehydratie
Te weinig vocht in het lichaam.
Synoniem van: Uitdroging
Dermatitis
Ontsteking van de huid.
Desoxyribonucleïnezuur
Het erfelijk materiaal. DNA zit in iedere cel van het lichaam.
Synoniem van: DNA
Diastolische bloeddruk
De onderdruk van de bloeddruk. Dit is het laagste van de getallen bij een bloeddrukmeting.
Synoniem van: Onderdruk
Differentiatiegraad
Kankercellen en gezonde cellen kunnen op elkaar lijken, of juist niet. Als de kankercellen helemaal niet meer op gezonde cellen lijken, is de differentiatiegraad hoog. Dan groeit de tumor sneller en is er meer kans op uitzaaiingen.
Synoniem van: Gradering, Histologische differentiatiegraad, Tumorgraad
Diffuus
Verspreid. Zonder een duidelijke grens.
Diurese
Het lichaam maakt urine (plas) aan.
DNA
Het erfelijk materiaal. DNA zit in iedere cel van het lichaam.
Synoniem van: Desoxyribonucleïnezuur
Doelgebied
De plek in het lichaam waar de behandeling op gericht is. Bijvoorbeeld waar de bestraling moet komen.
Doelgerichte therapie
Een behandeling tegen kanker. De medicijnen remmen de signalen die de cellen nodig hebben om te kunnen groeien. Dan stopt de groei van de tumor.
Synoniem van: Targeted therapy
Doorbloeding
Als er bloedvaten ontstaan op een plek in het lichaam. Zo krijgt die plek bloed. Bijvoorbeeld een tumor.
Synoniem van: Vascularisatie
Dubbel J-katheter
Een slangetje tussen de nier en de blaas. De urine (plas) loopt via dit slangetje, in plaats van door de urineleider.
Synoniem van: JJ-stent, JJ-katheter
Dysplasie
Cellen die er niet uitzien als normale cellen. Het kan een voorstadium van kanker zijn.
Dyspnoe
Moeite met ademen.
Synoniem van: Benauwdheid, Kortademigheid
Echo
Een onderzoek met geluidsgolven. Deze golven zijn niet te horen. De weerkaatsing (echo) van de golven maakt organen en weefsels zichtbaar op een beeldscherm. Zo kan de arts de organen in het lichaam beoordelen.
Synoniem van: Echografie
Echogeniciteit
De radioloog gebruikt deze term bij een echografie. Het gaat om het aantal geluidsgolven die terugkaatsen bij de echo. Echogeniciteit geeft aan of er iets mis is met een orgaan of weefsel.
Echografie
Een onderzoek met geluidsgolven. Deze golven zijn niet te horen. De weerkaatsing (echo) van de golven maakt organen en weefsels zichtbaar op een beeldscherm. Zo kan de arts de organen in het lichaam beoordelen.
Synoniem van: Echo
Elektrolyt
Een mineraal in het lichaam. Zoals natrium, kalium of calcium.
EMVI
De tumor groeit in een bloedvat.
Synoniem van: Extramurale vasculaire invasie
Epidurale pijnbestrijding
Pijnstilling via een prik of infuus in de rug. Zo verdooft de arts een deel van het lichaam.
Synoniem van: Ruggenprik
Excisie
De arts verwijdert weefsel met een operatie.
Synoniem van: Resectie, Operatieve verwijdering
Expectatief beleid
De arts behandelt niet, maar houdt de patiënt wel goed in de gaten. Door regelmatige controles kan de arts zien hoe de ziekte verloopt. Als de ziekte terugkomt, volgt een behandeling.
Synoniem van: Afwachtend beleid, Waakzaam wachten, Wait and see, Watchful waiting
Extramurale vasculaire invasie
De tumor groeit in een bloedvat.
Synoniem van: EMVI
Familieanamnese
Verhaal van patiënt over de ziektegeschiedenis van de familie. Bijvoorbeeld of er kanker in de familie voorkomt.
Fascie
Vlies dat om of tussen spieren zit. Het vlies is gemaakt van bindweefsel.
FDG
Radioactieve stof die de arts gebruikt bij een PET-scan. Kankercellen nemen deze stof meer op dan gewone cellen. Zo kan de arts kankercellen zien op de scan.
Synoniem van: Fluorodeoxyglucose
FDG-avide
Bij een PET-scan gebruikt de arts een contrastvloeistof, zoals FDG. Als een tumor deze vloeistof opneemt, is de tumor te zien op de scan. De arts noemt zo’n tumor FDG-avide. Avide betekent letterlijk gulzig of hongerig.
Fluorodeoxyglucose
Radioactieve stof die de arts gebruikt bij een PET-scan. Kankercellen nemen deze stof meer op dan gewone cellen. Zo kan de arts kankercellen zien op de scan.
Synoniem van: FDG
Fotonen
Fotonen zijn energiebundels. Het gaat dan om licht of magnetische straling. Als iemand bestraling krijgt, is dat bijna altijd met fotonen.
G8-score
Getal dat iets zegt over hoe fit een oudere patiënt is. De arts of verpleegkundige stelt de patiënt dan 8 vragen.
Gedeeltelijk
Voor een deel. Bijvoorbeeld een deel van een orgaan of een tumor.
Synoniem van: Partieel
Gewrichtspijn
Pijn in een gewricht.
Synoniem van: Artralgie
Gezamenlijke besluitvorming
De patiënt beslist samen met de zorgverlener welke behandeling het beste past.
Synoniem van: Shared Decision Making, Samen beslissen, SDM
Goedaardig
Goedaardig of onschuldig. Het gaat dan om een ziekte die niet kwaadaardig is, het is geen kanker.
Synoniem van: Benigne
Goed gedifferentieerd
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 1 lijken de kankercellen op gezonde cellen. Ze groeien langzaam en zijn niet agressief. Graad is een afkorting van differentiatiegraad.
Synoniem van: Graad 1, Laaggradig
Graad 1
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 1 lijken de kankercellen op gezonde cellen. Ze groeien langzaam en zijn niet agressief. Graad is een afkorting van differentiatiegraad.
Synoniem van: Goed gedifferentieerd, Laaggradig
Graad 2
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 2 lijken de kankercellen minder op gezonde cellen. Ze groeien sneller.
Synoniem van: Matig gedifferentieerd
Graad 3
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 3 groeien de kankercellen snel. Ze lijken helemaal niet meer op gezonde cellen.
Synoniem van: Hooggradig, Slecht gedifferentieerd, Weinig gedifferentieerd
Gradering
Kankercellen en gezonde cellen kunnen op elkaar lijken, of juist niet. Als de kankercellen helemaal niet meer op gezonde cellen lijken, is de differentiatiegraad hoog. Dan groeit de tumor sneller en is er meer kans op uitzaaiingen.
Synoniem van: Differentiatiegraad, Histologische differentiatiegraad, Tumorgraad
Hand-voetsyndroom
Ontsteking van voetzolen en/of handpalmen na chemotherapie. De handen en voeten zijn dik en pijnlijk en soms zitten er blaren op.
Synoniem van: Palmoplantaire erythrodysesthesie
Hematogene metastasering
Uitzaaiing van kanker via de bloedvaten. Zo komt de kanker in andere organen van het lichaam terecht. Hematogeen betekent: via het bloed.
Hematurie
Bloed bij de urine (plas).
Synoniem van: Bloedplassen
Hemorragische diathese
Spontane bloedingen omdat er te weinig bloedplaatjes zijn.
Synoniem van: Verhoogde bloedingsneiging
Herstadiëring
Als de artsen opnieuw bepalen in welk stadium de ziekte is.
Histologie
Onderzoek van weefsel onder de microscoop.
Synoniem van: Weefselonderzoek, Histologisch onderzoek
Histologische differentiatiegraad
Kankercellen en gezonde cellen kunnen op elkaar lijken, of juist niet. Als de kankercellen helemaal niet meer op gezonde cellen lijken, is de differentiatiegraad hoog. Dan groeit de tumor sneller en is er meer kans op uitzaaiingen.
Synoniem van: Differentiatiegraad, Gradering, Tumorgraad
Histologisch onderzoek
Onderzoek van weefsel onder de microscoop.
Synoniem van: Histologie, Weefselonderzoek
Hoge bloeddruk
De bloeddruk is (te) hoog.
Synoniem van: Hypertensie
Hooggradig
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 3 groeien de kankercellen snel. Ze lijken helemaal niet meer op gezonde cellen.
Synoniem van: Graad 3, Slecht gedifferentieerd, Weinig gedifferentieerd
Hydronefrose
De nier zwelt op. Dit komt vaak omdat de urine (plas) de nier niet meer uit kan, vanwege een verstopping.
Synoniem van: Nierstuwing, Waternier
Hyperpigmentatie
Te veel pigment in de huid. De huid ziet er donkerder uit dan normaal.
Hypertensie
De bloeddruk is (te) hoog.
Synoniem van: Hoge bloeddruk
Hypertonie
De spanning in de spieren is (te) hoog.
Synoniem van: Verhoogde spierspanning
Hypervasculair
Er zitten veel bloedvaten, bijvoorbeeld in de buurt van de tumor.
Hypotensie
De bloeddruk is (te) laag.
Synoniem van: Lage bloeddruk
Hypovasculair
Er zitten weinig bloedvaten, bijvoorbeeld in de buurt van de tumor
Immunohistochemie
Onderzoek om te zien of er bepaalde eiwitten zitten in of op de tumorcellen. De arts bekijkt het weefsel onder de microscoop.
Immunotherapie
Een behandeling met medicijnen. Het immuunsysteem krijgt dan een extra zetje en valt de kankercellen aan.
Synoniem van: Immuuntherapie
Immuuntherapie
Een behandeling met medicijnen. Het immuunsysteem krijgt dan een extra zetje en valt de kankercellen aan.
Synoniem van: Immunotherapie
Ingroei
Als iets diep in het lichaam doordringt. Invasief kan betekenen dat kanker binnendringt in andere weefsels.
Synoniem van: Invasief
Intramusculair
In de spier.
Intratumorale lymfocyten
Een getal of percentage dat iets zegt over hoe goed de afweercellen de kankercellen aanvallen. Bij een hoog getal zitten er veel afweercellen in de buurt van de kankercellen. Respons betekent reactie.
Synoniem van: Lymfocytaire respons
Intraveneus contrast
Tijdens de scan krijgt de patiënt contrastvloeistof. Dat gebeurt via een bloedvat.
Intraveneuze toediening
Medicijnen of vocht komen via een bloedvat in het lichaam.
Invasiediepte
Invasiediepte zegt iets over hoe diep de tumor in het weefsel groeit.
Invasief
Als iets diep in het lichaam doordringt. Invasief kan betekenen dat kanker binnendringt in andere weefsels.
Synoniem van: Ingroei
Irradicale resectie
R2 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R2 ziet de arts met het blote oog kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel. Dan is de tumor niet helemaal verwijderd.
Synoniem van: R2-resectie, Snijvlak niet vrij
JJ-katheter
Een slangetje tussen de nier en de blaas. De urine (plas) loopt via dit slangetje, in plaats van door de urineleider.
Synoniem van: JJ-stent, Dubbel J-katheter
JJ-stent
Een slangetje tussen de nier en de blaas. De urine (plas) loopt via dit slangetje, in plaats van door de urineleider.
Synoniem van: JJ-katheter, Dubbel J-katheter
Kanker
Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.
Synoniem van: Carcinoom, Kwaadaardig gezwel, Maligne neoplasma, Maligniteit
Karnofsky-score
Getal dat iets zegt over hoe goed iemand voor zichzelf kan zorgen.
Synoniem van: KPS
KI67
Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.
Synoniem van: Proliferatie, Celproliferatie, MIB1, Proliferatiemarker
Klaplong
De long is ingeklapt en er kan geen lucht meer in. Dan is ademen moeilijk en pijnlijk.
Synoniem van: Pneumothorax
Klierstations
Gebied in het lichaam waar veel lymfeklieren bij elkaar liggen. Bijvoorbeeld in de oksels, in de hals, bij het borstbeen, laag in de buik of bij de bovenbenen.
Klieven
Doorsnijden.
Kortademigheid
Moeite met ademen.
Synoniem van: Dyspnoe, Benauwdheid
KPS
Getal dat iets zegt over hoe goed iemand voor zichzelf kan zorgen.
Synoniem van: Karnofsky-score
Krachtsvermindering
Een zwak gevoel in het hele lichaam. Meestal komt dit door een ernstige ziekte.
Synoniem van: Asthenie, Zwakte
Kwaadaardig gezwel
Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.
Synoniem van: Kanker, Carcinoom, Maligne neoplasma, Maligniteit
Kwadrant
De vier delen van een orgaan, als je een orgaan in vier delen zou verdelen. Met het kwadrant zegt de arts in welk deel van het orgaan de tumor zit.
Laaggradig
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 1 lijken de kankercellen op gezonde cellen. Ze groeien langzaam en zijn niet agressief. Graad is een afkorting van differentiatiegraad.
Synoniem van: Graad 1, Goed gedifferentieerd
Laesie
Schade aan weefsel. De oorzaak is een ziekte, wond of behandeling.
Synoniem van: Afwijkend weefsel
Lage bloeddruk
De bloeddruk is (te) laag.
Synoniem van: Hypotensie
Laparoscopie
Een operatie met een speciale kijkbuis. De arts brengt de kijkbuis naar binnen via kleine sneetjes in de huid. Met een camera kan de arts in de buik kijken en opereren.
Lateraal
Aan de buitenkant of zijkant.
Laterale klieren
Lymfeklieren die aan de buitenkant of zijkant liggen.
Lengterichting
In de lengte.
Synoniem van: Longitudinaal
Lichaamsslagader
Via dit bloedvat komt het bloed vanuit het hart in heel het lichaam.
Synoniem van: Aorta
Locoregionaal
Op de plek van de tumor of om de tumor heen.
Locoregionaal recidief
De tumor is verwijderd, maar komt later weer terug op dezelfde plek.
Synoniem van: Lokaal recidief
Lokaal
Plaatselijk. Bijvoorbeeld op de plek van de tumor of van een orgaan.
Synoniem van: Plaatselijk
Lokaal recidief
De tumor is verwijderd, maar komt later weer terug op dezelfde plek.
Synoniem van: Locoregionaal recidief
Lokaal voortgeschreden
De tumor groeit, soms ook in organen die dicht bij de tumor liggen.
Longembolie
Een bloedvat in de longen zit verstopt door een bloedprop. Zo komt er minder bloed in de longen waardoor er minder zuurstof uit de longen kan worden opgenomen.
Synoniem van: Afsluiting van een longslagader
Longfoto
Een röntgenfoto van de longen.
Synoniem van: Thoraxfoto
Longitudinaal
In de lengte.
Synoniem van: Lengterichting
Longknobbeltje
Knobbeltjes in de longen. Soms is het kanker, maar het kan ook goedaardig zijn.
Synoniem van: Pulmonale noduli
Longnoduli
Knobbeltjes in de longen. Het kunnen uitzaaiing zijn van kanker, maar dat hoeft niet. Het kunnen bijvoorbeeld ook littekens zijn van een eerdere ontsteking.
Longontsteking
Ontsteking van of in de longen.
Synoniem van: Pneumonie
Lower urinary tract symptoms
Problemen met de lagere urinewegen, zoals de blaas, de prostaat of de urinebuis.
Synoniem van: LUTS
LUTS
Problemen met de lagere urinewegen, zoals de blaas, de prostaat of de urinebuis.
Synoniem van: Lower urinary tract symptoms
Lymfadenopathie
De lymfeklieren zijn opgezet en groter dan normaal.
Synoniem van: Vergrote lymfeklier
Lymfocytaire respons
Een getal of percentage dat iets zegt over hoe goed de afweercellen de kankercellen aanvallen. Bij een hoog getal zitten er veel afweercellen in de buurt van de kankercellen. Respons betekent reactie.
Synoniem van: Intratumorale lymfocyten
Lymfoedeem
Het vocht in de lymfevaten kan niet meer wegstromen. Zo ontstaat een zwelling of bult. Bijvoorbeeld in een arm of been.
Lymfogeen
Lymfogeen betekent dat iets via de lymfevaten gaat. Bijvoorbeeld als kanker via de lymfevaten uitzaait.
Lymfovasculaire invasie
Er zitten kankercellen in het bloed of in de lymfe.
Macrometastase
Een grote uitzaaiing, groter dan 2 millimeter. De arts kan de uitzaaiing met het blote oog zien.
Macroscopisch
Groot genoeg om met het blote oog te kunnen zien.
Maligne neoplasma
Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.
Synoniem van: Kanker, Carcinoom, Kwaadaardig gezwel, Maligniteit
Maligniteit
Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.
Synoniem van: Kanker, Carcinoom, Kwaadaardig gezwel, Maligne neoplasma
Matig gedifferentieerd
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 2 lijken de kankercellen minder op gezonde cellen. Ze groeien sneller.
Synoniem van: Graad 2
MDO
Overleg tussen verschillende artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners die veel weten over een bepaalde ziekte. Zij kijken samen wat de beste behandeling is voor iemand.
Synoniem van: Multidisciplinair overleg
Mediaal
Dichtbij het midden. Bijvoorbeeld het midden van een orgaan.
Metabole activiteit
Wordt vaak gezegd over een PET-scan. Voor de scan krijgt de patiënt radioactieve stof ingespoten. De arts ziet op de scan welke plek in het lichaam de stof opneemt. Op die plek is meer metabole activiteit. Dat kan betekenen dat er kanker zit.
Synoniem van: Accumulatie
Metabool syndroom
Combinatie van problemen met de stofwisseling: overgewicht, hoge bloeddruk, te hoog cholesterol en te veel vet in het bloed.
Metachrone metastasen
Een uitzaaiing die de arts pas later ontdekt, na de diagnose.
Metastasectomie
Een operatie waarbij de arts de uitzaaiingen verwijdert.
MIB1
Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.
Synoniem van: Proliferatie, Celproliferatie, KI67, Proliferatiemarker
Micrometastase
Kleine uitzaaiing van kanker. De uitzaaiing is alleen te zien onder de microscoop.
Microscoop
Een apparaat dat dingen vergroot. Zo worden kleine dingen zichtbaar. Bijvoorbeeld de cellen in het lichaam.
Mictiedagboek
Een dagboek waarmee iemand kan bijhouden hoe vaak en hoeveel die plast.
Synoniem van: Plasdagboek
Minimaal invasief
Een onderzoek of behandeling waar de patiënt zo min mogelijk last van heeft. En waarbij er zo min mogelijk gezond weefsel wordt beschadigt.
Mondslijmvliesontsteking
Ontsteking van het slijmvlies in de mond.
Synoniem van: Stomatitis
MRI-scan
Onderzoek om foto's te maken van de binnenkant van het lichaam. Op de foto's ziet de arts de organen en weefsels heel precies. En tumoren en uitzaaiingen als die er zijn. De arts bekijkt de foto's op een beeldscherm. Het scan-apparaat bestaat uit een tunnel en werkt met magneten.
Multidisciplinair overleg
Overleg tussen verschillende artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners die veel weten over een bepaalde ziekte. Zij kijken samen wat de beste behandeling is voor iemand.
Synoniem van: MDO
Multifocaal
Op meer plekken. Bijvoorbeeld de kanker zit op meer dan 1 plek. Multi betekent meerdere.
Multimorbiditeit
Een bijkomende ziekte, bijvoorbeeld als iemand kanker heeft, maar ook hoge bloeddruk of suikerziekte.
Synoniem van: Comorbiditeit
Nachtelijk plassen
Meer dan één keer per nacht moeten plassen.
Synoniem van: Nycturie
Nefrectomie
Een operatie waarbij de arts een nier weghaalt.
Synoniem van: Nierverwijdering, Totale resectie van de nier
Nefro-ureterectomie
Een operatie waarbij de arts de nier en de urineleider weghaalt.
Nefrostomiekatheter
Een slangetje in de nier waardoor de urine (plas) het lichaam uit kan. Het slangetje komt via de rug of de zij het lichaam uit.
Neuropathie
Schade aan de zenuwen in de handen of voeten. Het gevoel aan de uiteinden van de zenuwen verandert. Zo ontstaan pijn, doofheid en/of tintelingen.
Synoniem van: Zenuwschade
Nierbekken
Het deel van de nier waarin de urine (plas) wordt opgevangen. Daarna gaat de urine door de urineleider naar de blaas.
Synoniem van: Pyelum, Pelvis renalis
Nierfalen
De nieren werken niet goed.
Synoniem van: Nierinsufficiëntie, Nierschade, Renale decompensatie
Nierinsufficiëntie
De nieren werken niet goed.
Synoniem van: Nierschade, Nierfalen, Renale decompensatie
Nierschade
De nieren werken niet goed.
Synoniem van: Nierinsufficiëntie, Nierfalen, Renale decompensatie
Nierstuwing
De nier zwelt op. Dit komt vaak omdat de urine (plas) de nier niet meer uit kan, vanwege een verstopping.
Synoniem van: Hydronefrose, Waternier
Nierverwijdering
Een operatie waarbij de arts een nier weghaalt.
Synoniem van: Nefrectomie, Totale resectie van de nier
Niet-invasief
Als iets niet in het lichaam doordringt. Bij een niet-invasieve tumor zaait de kanker niet uit en dringt de tumor niet door in andere weefsels.
Non-steroidal anti-inflammatory drug
Pijnstillers. Behalve tegen pijn helpen de medicijnen ook tegen ontstekingen. Bijvoorbeeld ibuprofen en diclofenac.
Synoniem van: NSAID, Ontstekingsremmende pijnstillers
NSAID
Pijnstillers. Behalve tegen pijn helpen de medicijnen ook tegen ontstekingen. Bijvoorbeeld ibuprofen en diclofenac.
Synoniem van: Ontstekingsremmende pijnstillers, Non-steroidal anti-inflammatory drug
Nycturie
Meer dan één keer per nacht moeten plassen.
Synoniem van: Nachtelijk plassen
Obstipatie
Verstopping van de darmen die lang duurt. De ontlasting is vaak hard en poepen is moeilijk.
Synoniem van: Constipatie, Verstopping
Obstruerend
Iets dat voor verstopping zorgt.
Omslagplooi
Een plooi van een vlies. Bijvoorbeeld van het buikvlies.
Synoniem van: Peritoneale omslagplooi
Onderdruk
De onderdruk van de bloeddruk. Dit is het laagste van de getallen bij een bloeddrukmeting.
Synoniem van: Diastolische bloeddruk
Ontstekingsremmende pijnstillers
Pijnstillers. Behalve tegen pijn helpen de medicijnen ook tegen ontstekingen. Bijvoorbeeld ibuprofen en diclofenac.
Synoniem van: NSAID, Non-steroidal anti-inflammatory drug
Operatieve verwijdering
De arts verwijdert weefsel met een operatie.
Synoniem van: Resectie, Excisie
Ossaal
In de botten.
PA-bewezen
De patholoog onderzoekt het weggehaalde weefsel. Dan blijkt dat het inderdaad om een bepaalde ziekte gaat. Bij kanker: als uit weefselonderzoek blijkt dat het kanker is.
Synoniem van: Pathologisch bewezen
Palliatief
Palliatief betekent letterlijk verzachtend. Dan kan iemand niet meer beter worden. Met een palliatieve behandeling wil de arts de klachten verminderen en de ziekte remmen.
Palliatieve zorg
Zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden.
Palmoplantaire erythrodysesthesie
Ontsteking van voetzolen en/of handpalmen na chemotherapie. De handen en voeten zijn dik en pijnlijk en soms zitten er blaren op.
Synoniem van: Hand-voetsyndroom
Partieel
Voor een deel. Bijvoorbeeld een deel van een orgaan of een tumor.
Synoniem van: Gedeeltelijk
Partiële respons
Na de behandeling is de ziekte voor een deel weg, maar niet helemaal.
Pathologisch bewezen
De patholoog onderzoekt het weggehaalde weefsel. Dan blijkt dat het inderdaad om een bepaalde ziekte gaat. Bij kanker: als uit weefselonderzoek blijkt dat het kanker is.
Synoniem van: PA-bewezen
Pathologische aankleuring
Op een scan van de tumor ziet de arts een afwijking die er anders uitziet dan de rest van het weefsel.
Pelvis renalis
Het deel van de nier waarin de urine (plas) wordt opgevangen. Daarna gaat de urine door de urineleider naar de blaas.
Synoniem van: Pyelum, Nierbekken
Peritoneale omslagplooi
Een plooi van een vlies. Bijvoorbeeld van het buikvlies.
Synoniem van: Omslagplooi
Pijnstillers
Medicijn tegen de pijn.
Synoniem van: Analgeticum
Plaatselijk
Plaatselijk. Bijvoorbeeld op de plek van de tumor of van een orgaan.
Synoniem van: Lokaal
Plasdagboek
Een dagboek waarmee iemand kan bijhouden hoe vaak en hoeveel die plast.
Synoniem van: Mictiedagboek
Pleuravocht
Vocht in de ruimte tussen de beide longvliezen. Normaal zit hier geen vocht. Het kan ontstaan door kanker op het longvlies, maar ook door bijvoorbeeld een ontsteking.
Synoniem van: Vocht achter de longen
Pneumonie
Ontsteking van of in de longen.
Synoniem van: Longontsteking
Pneumothorax
De long is ingeklapt en er kan geen lucht meer in. Dan is ademen moeilijk en pijnlijk.
Synoniem van: Klaplong
Premature menopauze
Als een vrouw voor haar 40e in de overgang komt.
Synoniem van: Vervroegde overgang
Proliferatie
Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.
Synoniem van: Celproliferatie, KI67, MIB1, Proliferatiemarker
Proliferatiemarker
Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.
Synoniem van: Proliferatie, Celproliferatie, KI67, MIB1
Proximaal
Dichter bij het midden van het lichaam. Bijvoorbeeld: ‘De schouder ligt proximaal van de hand’ betekent: de schouder ligt dichter bij het midden van het lichaam dan de hand.
PTNM
TNM zegt iets over het stadium en de ernst van de kanker. T gaat over de grootte van de tumor, N gaat over uitzaaiingen in de lymfeklieren, M gaat over uitzaaiingen op een andere plek in het lichaam. De ‘p’ betekent dat de patholoog de TNM-score geeft na onderzoek van het weefsel.
Pulmonale noduli
Knobbeltjes in de longen. Soms is het kanker, maar het kan ook goedaardig zijn.
Synoniem van: Longknobbeltje
Pyelum
Het deel van de nier waarin de urine (plas) wordt opgevangen. Daarna gaat de urine door de urineleider naar de blaas.
Synoniem van: Nierbekken, Pelvis renalis
R0-resectie
R0 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R0 zitten er geen kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel.
Synoniem van: Radicale resectie, Snijvlak vrij
R1-resectie
R1 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R1 zitten er kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel. Dat is alleen te zien onder een microscoop. Dan zijn niet alle kankercellen uit het lichaam verwijderd.
R2-resectie
R2 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R2 ziet de arts met het blote oog kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel. Dan is de tumor niet helemaal verwijderd.
Synoniem van: Irradicale resectie, Snijvlak niet vrij
Radiatie-geïnduceerd
Een bijwerking of klacht door de bestraling.
Radiatiemucositis
Ontsteking van het slijmvlies door bestraling.
Radiatieschade
Schade aan het lichaam door de bestraling.
Synoniem van: Bestralingsschade
Radicale resectie
R0 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R0 zitten er geen kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel.
Synoniem van: R0-resectie, Snijvlak vrij
Radiofrequente ablatie
Behandeling waarbij de arts hitte gebruikt om de kankercellen te doden. Ablatie betekent dat de arts het weefsel verwijdert.
Synoniem van: RFA
Radiotherapie
De behandeling van kanker met straling. Het doel is om de kankercellen doden. Bestraling is plaatselijk. Alleen de plek waar de tumor zit, wordt bestraald.
Synoniem van: Bestraling, RT, RTx
Reactie
Het effect van een behandeling op de ziekte. Het geeft aan of de behandeling werkt.
Synoniem van: Respons
Reactief
Reactie van weefsel. Bijvoorbeeld: de huid wordt rood na een muggensteek.
Regressie
Bij regressie wordt de ziekte minder. Bijvoorbeeld: de tumor wordt kleiner of de klachten verdwijnen.
Regressiegraad
Bij regressie wordt de ziekte minder. Als veel van de kankercellen doodgaan door de behandeling, is de regressiegraad hoog.
Synoniem van: TRG, Tumor regression grade
Remissie
De ziekte is voorbij of de patiënt heeft er tijdelijk minder last van.
Renale decompensatie
De nieren werken niet goed.
Synoniem van: Nierinsufficiëntie, Nierschade, Nierfalen
Representatief
De arts haalt een stukje van de tumor weg voor onderzoek. Als de rest van de tumor op dit stukje lijkt, is het stukje representatief.
Resectie
De arts verwijdert weefsel met een operatie.
Synoniem van: Operatieve verwijdering, Excisie
Resectiemarge
De afstand tussen de tumor en de rand van het verwijderde weefsel. Resectiemarge zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. De arts wil altijd een grote resectiemarge.
Synoniem van: Chirurgische marge, Tumorvrije marge
Resectievlak
De buitenrand van het weefsel dat de arts verwijdert.
Synoniem van: Snijvlak, Snijrand
Respons
Het effect van een behandeling op de ziekte. Het geeft aan of de behandeling werkt.
Synoniem van: Reactie
Responsbeoordeling
De arts bekijkt of de behandeling werkt.
Synoniem van: Responsevaluatie
Responsevaluatie
De arts bekijkt of de behandeling werkt.
Synoniem van: Responsbeoordeling
Revisie
Opnieuw kijken naar de resultaten van een onderzoek.
RFA
Behandeling waarbij de arts hitte gebruikt om de kankercellen te doden. Ablatie betekent dat de arts het weefsel verwijdert.
Synoniem van: Radiofrequente ablatie
Roesje
Een slaapmiddel of pijnstilling om te ontspannen. Zo heeft de patiënt minder last van een onderzoek of behandeling.
Synoniem van: Sedatie
RT
De behandeling van kanker met straling. Het doel is om de kankercellen doden. Bestraling is plaatselijk. Alleen de plek waar de tumor zit, wordt bestraald.
Synoniem van: Bestraling, Radiotherapie, RTx
RTx
De behandeling van kanker met straling. Het doel is om de kankercellen doden. Bestraling is plaatselijk. Alleen de plek waar de tumor zit, wordt bestraald.
Synoniem van: Bestraling, Radiotherapie, RT
Ruggenprik
Pijnstilling via een prik of infuus in de rug. Zo verdooft de arts een deel van het lichaam.
Synoniem van: Epidurale pijnbestrijding
Samen beslissen
De patiënt beslist samen met de zorgverlener welke behandeling het beste past.
Synoniem van: Shared Decision Making, Gezamenlijke besluitvorming, SDM
SDM
De patiënt beslist samen met de zorgverlener welke behandeling het beste past.
Synoniem van: Shared Decision Making, Samen beslissen, Gezamenlijke besluitvorming
Second opinion
Een tweede mening over de diagnose of behandeling. Het is de mening of het advies van een andere arts, in een ander ziekenhuis.
Synoniem van: Tweede mening
Sedatie
Een slaapmiddel of pijnstilling om te ontspannen. Zo heeft de patiënt minder last van een onderzoek of behandeling.
Synoniem van: Roesje
Seroom
Zwelling met veel vocht na een operatie. Soms is het nodig om het vocht weg te halen met een punctie.
Synoniem van: Wondvochtophoping
Shared Decision Making
De patiënt beslist samen met de zorgverlener welke behandeling het beste past.
Synoniem van: Samen beslissen, Gezamenlijke besluitvorming, SDM
Skeletscintigrafie
Onderzoek met een radioactieve stof waarbij de arts alle botten kan zien. Met het onderzoek kan de arts bijvoorbeeld uitzaaiingen opsporen.
Synoniem van: Botscan
Slecht gedifferentieerd
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 3 groeien de kankercellen snel. Ze lijken helemaal niet meer op gezonde cellen.
Synoniem van: Graad 3, Hooggradig, Weinig gedifferentieerd
Snijrand
De buitenrand van het weefsel dat de arts verwijdert.
Synoniem van: Resectievlak, Snijvlak
Snijvlak
De buitenrand van het weefsel dat de arts verwijdert.
Synoniem van: Resectievlak, Snijrand
Snijvlak niet vrij
R2 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R2 ziet de arts met het blote oog kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel. Dan is de tumor niet helemaal verwijderd.
Synoniem van: R2-resectie, Irradicale resectie
Snijvlak vrij
R0 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R0 zitten er geen kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel.
Synoniem van: R0-resectie, Radicale resectie
Spierpijn
Pijn aan de spieren.
Status na
Beschrijving van wat er in het verleden is gebeurd met de gezondheid. Bijvoorbeeld ‘status na longontsteking’ betekent dat iemand in het verleden een longontsteking heeft gehad.
Stoelgang
Poepen.
Synoniem van: Defecatie
Stoma
Een kunstmatige uitgang van urine (plas) of ontlasting (poep). Bijvoorbeeld als iemand niet meer kan plassen of poepen op de gewone manier.
Stomatitis
Ontsteking van het slijmvlies in de mond.
Synoniem van: Mondslijmvliesontsteking
Stroma
Bindweefsel dat zorgt voor stevigheid van een orgaan.
Supportive care
Zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden. Het gaat om een behandeling die de klachten vermindert. En de gevolgen van de ziekte verzacht. De ziekte zelf wordt hierdoor niet geremd.
Synoniem van: Best supportive care, BSC
Suspect
Iets ziet er anders uit dan normaal. De arts kan denken dat het kanker is, maar het kan ook iets anders zijn.
Synchrone metastasen
Uitzaaiingen van kanker die er al zijn als de patiënt de diagnose krijgt.
Systeemtherapie
Een behandeling die door het hele lichaam gaat. Zoals chemotherapie, doelgerichte therapie of immunotherapie bij kanker.
Synoniem van: Systemische therapie
Systemische therapie
Een behandeling die door het hele lichaam gaat. Zoals chemotherapie, doelgerichte therapie of immunotherapie bij kanker.
Synoniem van: Systeemtherapie
Systolische bloeddruk
De bovendruk van de bloeddruk. Dit is het hoogste van de getallen bij een bloeddrukmeting.
Synoniem van: Bovendruk
Targeted therapy
Een behandeling tegen kanker. De medicijnen remmen de signalen die de cellen nodig hebben om te kunnen groeien. Dan stopt de groei van de tumor.
Synoniem van: Doelgerichte therapie
Thoraxfoto
Een röntgenfoto van de longen.
Synoniem van: Longfoto
Totale resectie van de nier
Een operatie waarbij de arts een nier weghaalt.
Synoniem van: Nefrectomie, Nierverwijdering
Toxiciteit
Schadelijke of giftige bijwerking van een medicijn of behandeling.
Tracer
Radioactieve vloeistof die kankercellen zichtbaar maakt. Bijvoorbeeld bij een PET-CT-scan.
TRG
Bij regressie wordt de ziekte minder. Als veel van de kankercellen doodgaan door de behandeling, is de regressiegraad hoog.
Synoniem van: Regressiegraad, Tumor regression grade
Trombo-embolische complicaties
Een bloedprop blokkeert een bloedvat. Daardoor ontstaan problemen.
Trombocytopenie
Te weinig bloedplaatjes. Dan ontstaan er soms spontane bloedingen of blauwe plekken.
Synoniem van: Trombopenie
Trombopenie
Te weinig bloedplaatjes. Dan ontstaan er soms spontane bloedingen of blauwe plekken.
Synoniem van: Trombocytopenie
Trombose
Er zit een bloedprop in een bloedvat. Dan kan het bloed niet meer doorstromen.
Synoniem van: Vaatafsluiting
Tromboseprofylaxe
Medicijn om te voorkomen dat er bloedstolsels ontstaan. Een bloedstolsel kan een bloedvat verstoppen. Dan heeft iemand trombose.
Tumorgraad
Kankercellen en gezonde cellen kunnen op elkaar lijken, of juist niet. Als de kankercellen helemaal niet meer op gezonde cellen lijken, is de differentiatiegraad hoog. Dan groeit de tumor sneller en is er meer kans op uitzaaiingen.
Synoniem van: Differentiatiegraad, Gradering, Histologische differentiatiegraad
Tumor regression grade
Bij regressie wordt de ziekte minder. Als veel van de kankercellen doodgaan door de behandeling, is de regressiegraad hoog.
Synoniem van: Regressiegraad, TRG
Tumorvrije marge
De afstand tussen de tumor en de rand van het verwijderde weefsel. Resectiemarge zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. De arts wil altijd een grote resectiemarge.
Synoniem van: Resectiemarge, Chirurgische marge
Tweede mening
Een tweede mening over de diagnose of behandeling. Het is de mening of het advies van een andere arts, in een ander ziekenhuis.
Synoniem van: Second opinion
Uitdroging
Te weinig vocht in het lichaam.
Synoniem van: Dehydratie
Uitzaaiingen op afstand
Een uitzaaiing van de tumor. De uitzaaiing zit niet in de buurt van de tumor maar op een andere plek in het lichaam.
Synoniem van: Afstandsmetastasen
Unifocaal
Iets zit op 1 plek. Bijvoorbeeld: de kanker zit op 1 plek.
Ureter
Een buisje waardoor de urine (plas) van de nier naar de blaas loopt.
Synoniem van: Urineleider
Ureterocutaneostomie
Een operatie waarbij de arts de urineleider losmaakt van de blaas en vastmaakt aan de buik. Zo komt de urine (plas) via een opening in de buik in een zakje buiten het lichaam.
Synoniem van: Cutaan ureterostoma
Ureterorenoscopie
Kijkonderzoek van de urineleider en het nierbekken.
Synoniem van: URS
Urineleider
Een buisje waardoor de urine (plas) van de nier naar de blaas loopt.
Synoniem van: Ureter
Urogenitale evaluatie
Onderzoek van de organen die urine (plas) maken en van de geslachtsorganen.
Uroloog
Een arts met veel kennis van de organen die urine (plas) maken en van de geslachtsorganen van de man.
Urotheel
Slijmvlies aan de binnenkant van de blaas, plasbuis, urineleiders en nieren (de urinewegen).
Urotheelcarcinoom
Kanker in het urotheel. Urotheel is slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen.
Synoniem van: Urotheelcelcarcinoom, Urotheelceltumor
Urotheelcelcarcinoom
Kanker in het urotheel. Urotheel is slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen.
Synoniem van: Urotheelcarcinoom, Urotheelceltumor
Urotheelceltumor
Kanker in het urotheel. Urotheel is slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen.
Synoniem van: Urotheelcarcinoom, Urotheelcelcarcinoom
URS
Kijkonderzoek van de urineleider en het nierbekken.
Synoniem van: Ureterorenoscopie
Vaatafsluiting
Er zit een bloedprop in een bloedvat. Dan kan het bloed niet meer doorstromen.
Synoniem van: Trombose
Vascularisatie
Als er bloedvaten ontstaan op een plek in het lichaam. Zo krijgt die plek bloed. Bijvoorbeeld een tumor.
Synoniem van: Doorbloeding
Verdacht
Iets ziet er anders uit dan normaal. De arts kan denken dat het kanker is, maar het kan ook iets anders zijn.
Vergrote lymfeklier
De lymfeklieren zijn opgezet en groter dan normaal.
Synoniem van: Lymfadenopathie
Verhoogde bloedingsneiging
Spontane bloedingen omdat er te weinig bloedplaatjes zijn.
Synoniem van: Hemorragische diathese
Verhoogde spierspanning
De spanning in de spieren is (te) hoog.
Synoniem van: Hypertonie
Verstopping
Verstopping van de darmen die lang duurt. De ontlasting is vaak hard en poepen is moeilijk.
Synoniem van: Constipatie, Obstipatie
Vervroegde overgang
Als een vrouw voor haar 40e in de overgang komt.
Synoniem van: Premature menopauze
Vocht achter de longen
Vocht in de ruimte tussen de beide longvliezen. Normaal zit hier geen vocht. Het kan ontstaan door kanker op het longvlies, maar ook door bijvoorbeeld een ontsteking.
Synoniem van: Pleuravocht
Vochtretentie
Het lichaam houdt te veel vocht vast.
Voorgeschiedenis
De geschiedenis van de patiënt. Vooral welke ziektes iemand heeft gehad.
Waakzaam wachten
De arts behandelt niet, maar houdt de patiënt wel goed in de gaten. Door regelmatige controles kan de arts zien hoe de ziekte verloopt. Als de ziekte terugkomt, volgt een behandeling.
Synoniem van: Afwachtend beleid, Expectatief beleid, Wait and see, Watchful waiting
Wait and see
De arts behandelt niet, maar houdt de patiënt wel goed in de gaten. Door regelmatige controles kan de arts zien hoe de ziekte verloopt. Als de ziekte terugkomt, volgt een behandeling.
Synoniem van: Afwachtend beleid, Expectatief beleid, Waakzaam wachten, Watchful waiting
Watchful waiting
De arts behandelt niet, maar houdt de patiënt wel goed in de gaten. Door regelmatige controles kan de arts zien hoe de ziekte verloopt. Als de ziekte terugkomt, volgt een behandeling.
Synoniem van: Afwachtend beleid, Expectatief beleid, Waakzaam wachten, Wait and see
Waternier
De nier zwelt op. Dit komt vaak omdat de urine (plas) de nier niet meer uit kan, vanwege een verstopping.
Synoniem van: Hydronefrose, Nierstuwing
Weefselonderzoek
Onderzoek van weefsel onder de microscoop.
Synoniem van: Histologie, Histologisch onderzoek
Weinig gedifferentieerd
De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 3 groeien de kankercellen snel. Ze lijken helemaal niet meer op gezonde cellen.
Synoniem van: Graad 3, Hooggradig, Slecht gedifferentieerd
Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst
Een wet waarin alle rechten en plichten van de patiënt staan.
Synoniem van: WGBO
WGBO
Een wet waarin alle rechten en plichten van de patiënt staan.
Synoniem van: Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst
WHO performance status
Getal dat iets zegt over de conditie en hoe goed iemand voor zichzelf kan zorgen. De score loopt van 0 tot 4. Bij 0 is de conditie goed, bij 4 slecht.
Synoniem van: WHO PS
WHO PS
Getal dat iets zegt over de conditie en hoe goed iemand voor zichzelf kan zorgen. De score loopt van 0 tot 4. Bij 0 is de conditie goed, bij 4 slecht.
Synoniem van: WHO performance status
Wondvochtophoping
Zwelling met veel vocht na een operatie. Soms is het nodig om het vocht weg te halen met een punctie.
Synoniem van: Seroom
Zenuwschade
Schade aan de zenuwen in de handen of voeten. Het gevoel aan de uiteinden van de zenuwen verandert. Zo ontstaan pijn, doofheid en/of tintelingen.
Synoniem van: Neuropathie
Ziektegeschiedenis
De patiënt vertelt de arts over de geschiedenis van de ziekte. De arts stelt vragen om meer te weten te komen over de klachten.
Synoniem van: Anamnese
Ziektevrije overleving
Schatting van het aantal jaren dat een patiënt zal leven zonder dat de ziekte terugkomt.
Zwakte
Een zwak gevoel in het hele lichaam. Meestal komt dit door een ernstige ziekte.
Synoniem van: Asthenie, Krachtsvermindering
Gebruik woordenboek door zorgverleners en ziekenhuizen
Dit woordenboek is voor iedereen vrij te gebruiken. Dus ook voor zorgverleners en ziekenhuizen. Ook is het mogelijk om het woordenboek automatisch in het elektronisch patiëntendossier (EPD) te tonen. Heeft u als zorgverlener hier interesse in? Neem dan contact op met kanker.nl.