Bestraling bij endeldarmkanker

Soms krijg je bestraling bij endeldarmkanker. Vóór de operatie, als losse behandeling of in combinatie met chemotherapie. Door de bestraling is de kans dat de kanker terugkeert minder groot.

Je kunt ook bestraling krijgen in combinatie met chemotherapie. Dit heet chemoradiatie.

Lees op deze pagina over:

• Hoe werkt bestraling?
• Bestraling vóór de operatie
• Bestraling als enige behandeling: rectumsparende behandeling
• Bijwerkingen van bestraling van de endeldarm
• Bestraling tijdens de operatie - IORT
• Bestraling van uitzaaiingen

Bestraling is de behandeling van kanker met straling. Het doel is kankercellen te vernietigen en tegelijk gezonde cellen zoveel mogelijk te sparen. De bestraling gebeurt plaatselijk: alleen op het deel van je lichaam van de tumor of uitzaaiingen. Een ander woord voor bestraling is radiotherapie. 

De straling komt uit een bestralingstoestel. De straling gaat van buitenaf door je huid heen. De radiotherapeut bepaalt nauwkeurig de hoeveelheid straling en de plek waar je wordt bestraald.  

Soms krijg je bestraling voordat je geopereerd wordt. Door de bestraling is de kans kleiner dat de kanker terugkomt.

Of je bestraling krijgt, hangt af van de uitkomsten van de onderzoeken. Je arts bespreekt dit met je. Meestal krijg je dan 5 bestralingen.

Chemoradiatie voor de operatie

Je kunt ook bestraling en chemotherapie tegelijkertijd krijgen. De behandeling heet dan chemoradiatie. Je krijgt dan 25 bestralingen.

Bestraling of chemoradiatie zonder operatie: rectumsparende behandeling

Door de bestraling of chemoradiatie kan de tumor al helemaal weg lijken. Artsen noemen dat ‘een complete respons’.

Misschien hoef je dan niet of niet meteen geopereerd te worden. En kom je in aanmerking voor een ‘rectumsparende behandeling’. Rectumsparend betekent dat de endeldarm (het rectum) niet verwijderd wordt.

Bij een rectumsparende behandeling wordt afgewacht of de tumor wegblijft. Je artsen houden je goed in de gaten: je krijgt bijvoorbeeld regelmatig een MRI-scan en endoscopie. Komt de tumor toch terug, dan krijg je alsnog een operatie.

Heb je vragen over deze behandeling, en of dit een mogelijke behandeling voor jou is? Bespreek dit met je arts. Soms moet je voor deze behandeling naar een ander ziekenhuis.

Bijwerkingen van bestraling van de endeldarm

Door bestraling van de endeldarm kun je last krijgen van verschillende klachten:

• Een verandering in je ontlasting: bijvoorbeeld vaker of minder vaak naar de wc moeten dan normaal. Of dat je ontlasting er anders uitziet dan je gewend bent.
• Diarree.
• Bloed of slijm bij je ontlasting.
• Loze aandrang: je denkt en voelt dan dat je moet poepen, maar er komt geen ontlasting.
• Vaker moeten plassen: omdat vaak een deel van de blaas is meebestraald.
• Een rode of donker verkleurde huid op de plek van de bestraling. Soms gaat de huid ook stuk.
• Irritatie, pijn, of het gevoel dat de huid verbrand is bij je anus.
• Haaruitval op de plek van bestraling.
• Vermoeidheid.

Of en wanneer je last krijgt van de bijwerkingen, verschilt per persoon. Het maakt uit hoeveel bestralingen je krijgt en hoe snel je na de bestralingen geopereerd wordt.

Als de operatie snel volgt op een korte serie bestralingen, heb je meestal geen last van de bestraling. Is de operatie pas een paar weken later, dan ontstaan de klachten meestal 2 weken na de bestraling.

Bij meer bestralingen krijg je vaak al tijdens de behandeling klachten. Gemiddeld zijn de klachten 2 weken na de laatste bestraling over.

Bijwerkingen van chemoradiatie

Door chemoradiatie kun je naast de bijwerkingen van bestraling, ook last krijgen van bijwerkingen van chemotherapie.

Bestraling tijdens de operatie - IORT

Heel soms krijg je bestraling tijdens de operatie, meteen nadat de tumor is weggehaald. Deze behandeling heet IORT (Intra Operatieve RadioTherapie). Je arts vertelt of je in aanmerking komt, en wat de bijwerkingen daarvan zijn. 

Bestraling van uitzaaiingen

Zijn er weinig uitzaaiingen, bijvoorbeeld een paar in de lever? Dan kun je soms bestraling krijgen met een hoge dosis. Deze soort bestraling heet stereotactische bestraling.

Lees verder over stereotactische bestraling.

Ook kan bestraling helpen tegen pijn door uitzaaiingen in de wervels.