HPV en baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker ontstaat meestal door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV) die niet is opgeruimd door het lichaam. Hieronder lees je meer over HPV en de kans op baarmoederhalskanker.

Lees op deze pagina verder over:

• Wat is HPV?
• Hoe kan HPV baarmoederhalskanker veroorzaken?
• Welke vrouwen hebben meer kans op baarmoederhalskanker?
• Vergroot roken de kans op baarmoederhalskanker?
• Is een HPV-infectie te voorkomen?
• Is er een behandeling tegen HPV?

Wat is HPV?

HPV is een virus dat erg besmettelijk is. Je kunt het krijgen door intiem lichamelijk contact. Er is niet per se geslachtsgemeenschap nodig om een HPV-infectie op te lopen. HPV kun je ook oplopen tijdens orale seks of via de handen of speeltjes tijdens het vrijen.

Je merkt zelf niets als je besmet bent met HPV. In de meeste gevallen ruimt het lichaam dit virus zelf op.

Er zijn veel verschillende types HPV. Types die een verhoogde kans op baarmoederhalskanker geven, heten hoog-risico-HPV. Meestal gaat het om HPV 16 en 18.

Bekijk ook de video 'HPV en baarmoederhalskanker'.

Hoe kan HPV baarmoederhalskanker veroorzaken?

Door seks kan het HPV in de vagina en baarmoederhals komen. Het virus kan dan in de cellen van het slijmvlies van de baarmoederhals gaan zitten.

Bij de meeste vrouwen ruimt het afweersysteem HPV op. Als het afweersysteem HPV niet opruimt, kunnen er afwijkende cellen ontstaan. Dit heet dysplasie en kan het voorstadium van baarmoederhalskanker zijn.

Zijn de cellen een beetje afwijkend? Dan kan het lichaam die cellen herkennen en zelf opruimen. Soms gebeurt dat niet. Dan gaan de cellen steeds meer afwijken van gezonde cellen. Zonder behandeling kunnen die afwijkende cellen dan veranderen in baarmoederhalskanker. Dat gebeurt meestal heel langzaam en kan wel 15 jaar duren.

Meestal merk je er zelf niets van dat er afwijkende cellen in je baarmoederhals zitten. Daarom is er het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.

Bekijk de  infographic 'Van HPV naar baarmoederhalskanker'.

Welke vrouwen hebben meer kans op baarmoederhalskanker?

Sommige vrouwen hebben meer kans op baarmoederhalskanker. Dat zijn vrouwen die al op jonge leeftijd seks hadden en veel sekspartners hebben gehad. Ook vrouwen met een minder goede afweer hebben meer kans op baarmoederhalskanker.

Verminderde afweer

Bij sommige vrouwen kan het lichaam een besmetting met HPV minder goed opruimen. De kans dat er baarmoederhalskanker ontstaat, is dan ook groter.

Het gaat onder andere om deze vrouwen:

• vrouwen die besmet zijn met hiv
• vrouwen die medicijnen gebruiken die de afweer onderdrukken, bijvoorbeeld na een niertransplantatie
• vrouwen die roken
• vrouwen die schaamlipkanker, vaginakanker of anuskanker hebben (gehad), of een voorstadium daarvan

Vergroot roken de kans op baarmoederhalskanker?

Roken verhoogt de kans op het krijgen van baarmoederhalskanker. Dit komt waarschijnlijk doordat roken ervoor zorgt dat het afweersysteem minder goed werkt. Hierdoor ruimt het lichaam een HPV-infectie minder goed of niet op.

Als je stopt met roken, verbetert je afweer en heb je minder kans om baarmoederhalskanker te krijgen.

Is een HPV-infectie te voorkomen?

HPV-infecties zijn eigenlijk niet te voorkomen. Je kunt de kans op besmetting iets kleiner maken door condooms te gebruiken, zeker als je verschillende seksuele partners hebt. Het virus zit vooral op en rond de penis of de vagina. Met een condoom dek je een groot deel van dit gebied af. Maar condooms helpen niet altijd om besmetting te voorkomen. Het virus kan tijdens het vrijen ook op andere plekken komen. Bijvoorbeeld aan de handen en in de mond. 

HPV-vaccinatie

Meisjes krijgen in het jaar dat ze 13 worden een vaccinatie tegen HPV aangeboden. Vanaf 2022 is de HPV-vaccinatie ook beschikbaar voor jongens. Alle jongens en meisjes krijgen de vaccinatie dan aangeboden als ze 9 jaar zijn. De vaccinatie voorkomt infectie van 2 hoog-risico-HPV-types: HPV 16 en HPV 18. Deze types veroorzaken ongeveer 70% van de gevallen van baarmoederhalskanker.

Is er een behandeling tegen HPV?

Er bestaat geen behandeling tegen HPV. Je afweersysteem moet het virus zelf opruimen, net zoals dat gebeurt met een verkoudheidsvirus.

Meer informatie

• Informatie over HPV en baarmoederhalskanker (RIVM)