Chemotherapie bij ALL

De totale behandeling van acute lymfatische leukemie met chemotherapie bestaat uit 3 fases: 

Inductiefase

Het doel van deze fase is de leukemiecellen te doden. Lukt dit, dan zijn er geen leukemiecellen meer te zien in het bloed en beenmerg. De normale bloedcellen herstellen zich weer volledig. Dit heet een complete remissie.

Je wordt voor deze chemokuur een aantal weken in het ziekenhuis opgenomen. Je  krijgt de medicijnen via een infuus.

Consolidatiefase

De inductiefase zorgt bij een groot aantal patiënten voor een complete remissie. Maar dit betekent niet dat er dan geen leukemiecellen meer zijn. Daarom krijg je na het bereiken van een remissie nog een aantal chemokuren. Dit heet de consolidatiebehandeling. Het doel van deze behandeling is om alle achtergebleven leukemiecellen te doden. En zo de kans op terugkeer van de ziekte te verkleinen.

Je krijgt de chemokuren deels klinisch en deels poliklinisch of in dagbehandeling. Ook deze medicijnen krijg je via een infuus.

Onderhoudsfase

Na het bereiken van een complete remissie is er een vrij groot risico op terugkeer van de ziekte: een recidief. Vooral de eerste 2 jaren. Daarom volgt na een complete remissie en de consolidatiebehandeling altijd een nabehandeling om het risico op terugkeer van de leukemie te verkleinen. Dat heet de onderhoudsbehandeling.

Bij acute lymfatische leukemie zijn de mogelijkheden:

• Langdurige poliklinische behandelingen met chemotherapie: dit duurt ongeveer 2 jaar
• Vervolgbehandeling met chemotherapie (1 kuur) gevolgd door een stamceltransplantatie met stamcellen van een donor: een broer/zus of een donor uit de internationale donorbank

Je krijgt meestal een combinatie van verschillende medicijnen. Veel gebruikte medicijnen bij de behandeling van acute lymfatische leukemie (ALL) zijn:

• prednison
• doxorubicine
• PEG-asparaginase
• cyclofosfamide
• cytarabine; een andere naam hiervoor is Ara-C
• daunorubicine
• etoposide
• methotrexaat
• 6-mercaptopurine
• mercaptopurine
• vincristine

Chemotherapie heeft niet alleen invloed op kankercellen, maar ook op gezonde cellen in het lichaam. Daardoor kun je  bijwerkingen krijgen, zoals:

• Haaruitval
• Misselijkheid en braken
• Diarree
• Vermoeidheid
• Pijnlijke slijmvliezen van mond en keel
• Huidreacties

Door misselijkheid en pijnlijke slijmvliezen kan eten moeilijk zijn. Terwijl goed eten juist belangrijk is voor je  herstel. Een diëtist kan samen met je bekijken welk voedsel voor jou het handigst en het best is.

Lukt het echt niet om zelf genoeg te eten? Dan krijg je voeding via een infuus. 

Of en hoeveel last je krijgt van de bijwerkingen hangt onder andere af van:de medicijnen die je krijgt en van de hoeveelheid medicijnen.

Ben je klaar met de chemokuur en ben je uit de dip? Dan worden de bijwerkingen langzaam minder. Maar je kunt na de behandeling nog lang moe blijven.

In conditie blijven

De intensieve behandeling is niet alleen lichamelijk zwaar. Ook geestelijk krijg je veel te verwerken. Zeker als de onderhoudsfase lang duurt, kan je leven sterk bepaald en beperkt worden door de ziekte en de behandeling. Dit geldt niet alleen voor jou, maar ook voor je naasten.

Tijdens de behandeling kun je je moe en aangeslagen voelen. Het is wel belangrijk dat je conditie zo goed mogelijk blijft. Probeer in beweging te blijven.

Ook een goede geestelijke conditie is belangrijk. Contact met de wereld buiten het ziekenhuis is belangrijk. Bijvoorbeeld door contact te hebben met je naasten, door te lezen, door internet of televisie.

Chemotherapie vernietigt de abnormale cellen in het beenmerg. Maar het heeft ook invloed op gezonde cellen van het beenmerg. Hierdoor kan het beenmerg tijdelijk onvoldoende nieuwe gezonde bloedcellen aanmaken. Door het tekort aan rode bloedcellen, bloedplaatjes en witte bloedcellen heb je een groot risico op bloedingen en infecties.

De periode van onvoldoende bloedaanmaak duurt ongeveer 3 weken en wordt ‘de dip’ genoemd. Tijdens deze periode moet je in het ziekenhuis blijven. Daarna zijn er meestal weer voldoende gezonde bloedcellen in het beenmerg uitgegroeid. Overigens zorgt niet iedere chemokuur tijdens de behandeling voor ALL voor een ‘dip’.

Bloedtransfusies

Als je bloedplaatjes te laag zijn, krijg je via het infuus bloedplaatjes om bloedingen te voorkomen. Om bloedarmoede te voorkomen zijn soms transfusies met rode bloedcellen nodig. Lees meer over bloedtransfusies. 

Maatregelen om infecties te voorkomen

Je kunt voor de behandeling begint al een infectie hebben. Die kan tijdens de behandeling een probleem veroorzaken. Daarom word je voorafgaand aan de behandeling eerst onderzocht. Een tandarts of kaakchirurg bekijkt je gebit. Soms moet hij een tand of kies trekken.

Om infecties te voorkomen, geeft de arts antibiotica. Toch ontstaan nog vrij vaak infecties. Om deze te bestrijden, geeft de arts specifiekere, sterkere antibiotica. Meestal via een infuus.

Voor jou, je bezoek en het verplegend personeel gelden strenge regels om infecties te voorkomen. Soms word je apart van andere patiënten verpleegd.

Omdat je een groot risico loopt op infecties krijg je van een diëtist adviezen en voorschriften over voeding. Afhankelijk van de soort en hoeveelheid medicijnen is soms kiemarme voeding nodig. Dit is voeding met zo min mogelijk schimmels, gisten en ziekteverwekkers.

Je kunt ook op langere termijn te maken krijgen met de gevolgen van chemotherapie. Chemotherapie kan bepaalde organen of het zenuwstelsel beschadigen. Daardoor kan je na de behandeling soms klachten houden zoals:

• een doof gevoel aan handen en voeten: dit heet neuropathie 
• verminderde spierkracht
• een minder goed geheugen/concentratievermogen

Andere mogelijke gevolgen van chemotherapie op de lange termijn:

• een iets groter risico op een tweede soort kanker na chemotherapie en stamceltransplantatie
• onvruchtbaarheid 
• vervroegd in overgang komen voor vrouwen