Infecties en ontstekingen in de mond (stomatitis) bij ongeneeslijke kanker

Door een slechte mondverzorging, een droge mond of een infectie in je mond kun je last krijgen van een ontsteking in je mond. Dit heet stomatitis. Je kunt dan medicijnen krijgen.

Lees op deze pagina over:

• Ontsteking in de mond (stomatitis)
• Oorzaken van een ontsteking in de mond
• Oorzaken van een infectie in de mond
• Ontstekingen en infecties in je mond: wat is eraan te doen?
• Wat kun je zelf doen bij ontstekingen en infecties in je mond?
• Hoe kun je ontstekingen en infecties in je mond voorkomen?
• Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Ontsteking in de mond (stomatitis)

Bij een ontsteking in je mond is er sprake van irritatie van het mondslijmvlies: de slijmvlieslaag aan de binnenkant van de mondholte.

Het mondslijmvlies is dan gevoelig, pijnlijk, rood en/of opgezwollen. Dat kan komen door slechte mondverzorging of een droge mond. Het kan ook een bijwerking zijn van chemotherapie of bestraling. 

Een ontsteking kan worden veroorzaakt door een infectie. Bij een infectie heb je altijd te maken met ziektekiemen: virussen, bacteriën of schimmels. Als je weerstand goed is, heb je daar meestal weinig of geen last van. Maar als je al een zwakke gezondheid hebt, kunnen infecties voor nare klachten zorgen en ernstig verlopen. Als de bacteriën uit je mond in je bloed komen, kun je een bloedvergiftiging krijgen. Dat is een gevaarlijke situatie. 

Klachten door infecties en ontstekingen in je mond

Door een ontstekingen in je mond (eventueel door een infectie) kun je verschillende klachten krijgen, zoals:

• pijn
• bloedend tandvlees
• smaakverlies: minder goed kunnen proeven
• een slechte adem
• moeite met eten en drinken, kauwen en slikken 
• bloedvergiftiging (sepsis)

Oorzaken van een ontsteking in de mond (stomatitis)

Een ontsteking van je mond kan komen door:

• Slechte mondverzorging.
• Scherpe randen van je gebit, een kunstgebit dat slecht past.
• Een droge mond.
• Een slechte lichamelijke gezondheid.
• De ziekte van Sjögren: een zeldzame chronische ziekte waarbij je last hebt van droge mond en droge ogen en vaak ook van gewrichtsklachten.
• Bijwerkingen van behandeling van kanker: bestraling van de mondholte, chemotherapie en doelgerichte therapie.
• Een infectie van je mond of tandvlees.

Misschien heb je last van aften: kleine, grijswitte, pijnlijke plekjes in je mond. Die kunnen worden veroorzaakt door stress, menstruatie of een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur.

Oorzaken van een infectie in de mond

Een infectie in je mond kan komen door:

• Schimmelinfecties, vooral de zogenaamde Candida (‘spruw’). Die geeft meestal witte puntjes en/of een witte aanslag in je mond, je keel en op je tong. Je hebt een grotere kans op dit soort infecties als je corticosteroïden (prednison of dexamethason) of antibiotica gebruikt.
• Virussen, meestal het herpesvirus. Vaak heb je dan pijnlijke zweertjes in de mond.
• Bacteriën.

Alle factoren die een ontsteking veroorzaken geven ook een verhoogde vatbaarheid voor een infectie.

Ontstekingen en infecties in je mond: wat is eraan te doen?

Heb je veel last van ontstekingen of infecties in je mond, vertel het aan je (huis)arts of aan de verpleegkundige. De arts kan onderzoeken waar de ontsteking of infectie vandaan komt. Samen kunnen jullie kijken wat eraan te doen is.

Onderzoek

De arts stelt je vragen en kijkt in je mond. Het kan zijn dat je arts meer onderzoeken voorstelt, zoals bloedonderzoek of een kweekje om te kijken welke ziektekiemen de infectie veroorzaken.

Behandeling van een ontsteking of infectie in de mond

Bij een ontsteking in de mond worden soms specifieke mondspoelingen voorgeschreven. Als je veel pijn hebt, kun je pijnstillers krijgen.

Als je een infectie hebt en de arts weet welk micro-organisme de infectie veroorzaakt, kan de arts daar medicijnen voor geven:

• bij een bacteriële infectie: antibiotica
• bij een virusinfectie: antivirale middelen
• bij een schimmelinfectie: antischimmelmiddelen

Wat kun je zelf doen bij ontstekingen en infecties in je mond? 

Zorg voor goede voeding en goede mondverzorging. Heb je last van je mond of je gebit? Of van bloedend tandvlees? Praat erover met je arts of verpleegkundige. Die kan je advies geven of een tandarts of mondhygiënist inschakelen.

Heb je last van pijn in je mond door chemotherapie of bestraling (orale mucositis)? Lees de tips bij pijn in je mond.

Hoe kun je ontstekingen en infecties in je mond voorkomen?

Ontstekingen en infecties in de mond zijn te voorkomen door goede mondverzorging en een passend kunstgebit.

Tips voor een goede mondverzorging

• Spoel je mond 4 tot 10 keer per dag met zout water (één afgestreken theelepel zout in een glas lauw water).
• Poets je tanden met een zachte tandenborstel of met een elektrische tandenborstel.
• Maak één keer per dag de ruimte tussen je tanden en kiezen goed schoon met tandenstokers, ragers en/of flosdraad.
• Poets je tong met een zachte tandenborstel of maak hem schoon met een tongschraper.
• Maak je kunstgebit of plaatje goed schoon.
• Vet je lippen en mondhoeken in met vaseline.

Tip: Je kunt je tandenborstel zachter maken door hem een tijdje onder de warme kraan te houden.

Bij problemen met je gebit en tandvlees kun je je mond spoelen met chloorhexidine. Het kan ook zijn dat je arts je doorverwijst naar een diëtist, mondhygiënist of tandarts. 

Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Het is belangrijk dat je (huis)arts, je verzorgers en je naasten weten wat je voelt. Denk niet: ach, het is maar een plekje of wondje in mijn mond. Zeg gerust waar je last van hebt, en probeer uit wat voor jou de beste en prettigste oplossing is, zodat je meer van je eten kunt genieten. Dat is niet alleen fijn, maar ook beter voor je gezondheid.