Hoe zal het einde zijn?
Sinds ik ziek ben, zijn al veel mensen in mijn omgeving overleden. Allemaal aan kanker. Twee lieve nichten stierven aan Kahler en endeldarmkanker. Mijn fijne schoonzus werd in vijf weken geveld door een hersentumor. Drie dierbare vriendinnen – van wie ik er twee kende via deze site – overleden aan borstkanker.
Zelf voel ik de kanker weer groeien en Magere Hein rammelt steeds nadrukkelijker aan de poort. Ik probeer hem nog buiten te houden, maar heb het niet in de hand.
Ik vraag me af: hoe zullen de laatste momenten van het leven zijn?
Hoe zal het einde zijn
Misschien is het precies
als wachten op de slaap die nog niet komen wil
wanneer gedachtenflarden zich vervlechten
mijn geest zich van de wereld reeds vervreemdt
terwijl alleen mijn lichaam nog niet dromen wil
Misschien is het precies
als wachten tot ik straks in slaap zal zijn
maar God, zo’n pijn
waarom heb ik zo’n pijn
Liefs en sterkte voor iedereen,
Hanneke
Meer gedichten staan op mijn website:
https://jmu120.wixsite.com/hannekemulder
52 reacties
Och, Hanneke toch, ik voel je pijn hier helemaal. Wat moet het ongelofelijk zwaar voor je zijn, al dat leed om je heen naast je eigen onzekerheid en pijn.
Hoop zo dat je nog weer wat op weet te krabbelen. We kunnen jouw dwars-door-het-hart-snijdende gedichten nog niet missen, en jou al helemaal niet.
Heeeel veel liefs, Joke
Wat een lieve reactie, Joke. Jazeker, het is zwaar, maar dit doet me veel goed. Dank je wel.
Lieve Hanneke, pijn in m'n hart van je gedicht. En pijn in m'n hart van het verdriet om mensen die stierven, terwijl we opbeurende, troostende woorden zochten, maar verder alleen machteloos toe konden kijken.
Als het einde nadert, moet dat zonder pijn zijn, alsjeblieft. Maar blijf, Hanneke, blijf nog lang bij ons, als het kan.
Heel veel sterkte en veel liefs! XXX
Precies zo. Precies zó. Raak gezegd Frie. Ik sluit me erbij aan. Jullie zijn de afgelopen dagen bijna voortdurend in mijn gedachten.
XX Lenneke
Ik doe mijn best, Frie, om nog onder de levenden te blijven. Of doe mijn best??? Onzin natuurlijk. We kunnen er niks aan doen en hebben het niet voor het zeggen. Ik wil het graag, dat bedoel ik eigenlijk. En graag in jouw goede gezelschap. We moeten al zo veel mensen missen.
Die zocht ik, de grafschriften, ik heb mensen verteld over Lenneke's aanrechtblad- bij welk blog was dat nou toch?
Dat was mijn blogje van 11 oktober 2020, met de toepasselijke naam 'Grafschriften '.
Ik heb 'm opgezocht en terug gelezen. Gebruld, van het huilen en van het lachen. Dank je wel! XXX
https://www.kanker.nl/ervaringen-van-anderen/blogs/gedichten-over-leven…
Lieve Hanneke,
Wat moeilijk en zwaar voor jou. Al dat verdriet. Al die mensen waar je afscheid van moest nemen. Al je pijn.
Je gedichten raken en schuren soms zo. Ze leggen pijnlijk de kern bloot. Wat kan ik tegen je zeggen Han? Er zijn er hier die het op dit moment heel,heel zwaar te verduren hebben. Met hoe het gaat in het ziekteproces, met teleurstellingen, met verdriet en verlies. We krijgen allemaal een tik ervan mee. Ik heb zojuist een nieuwe blog geschreven. Een hele luchtige dit keer. Ik had er behoefte aan om niet over zware dingen te schrijven. Ik had hem net gepost toen ik jouw blog las. En geloof me, het voelt als ongepast in deze dagen om luchtig te schrijven. Maar ook jouw gedichten toveren soms een lach op ons gezicht, ook als het moeilijk is. Dat is ook de realiteit van kanker.nl.
Liefs Lenneke
Ja toch, dat is zo mooi hier, een luchtig onderwerp mag ook. En lachen en humor ook graag, alles kan hier door elkaar heen zonder dat we elkaar kwetsen. Laten we vooral blijven schrijven over alles wat ons bezig houdt! Liefs XXX
Oja, dat is ook heel herkenbaar, dat bezwaard voelen omdat je over iets luchtigs schrijft. Of over moeilijkheden die niet direct gaan over het gevecht met de dood. Maar inderdaad, gelukkig mag het hier...
Ik sluit aan bij Sandra en Frie: vooral doen, die luchtige blogs! Ellende genoeg hier. En inderdaad heb ik dat ook gedaan, met enige schroom. Ik herinner me nog goed de hilarische reacties op mijn grafschriften. Daar heb ik toen heerlijk om gelachen.
💔😘
😘
lieve hanneke
je blog raakt me in t diepst van me zijn , zou willen dat ik iets van verlichting kon bieden/zeggen of wat dan ook ......maar ik weet dat dat niet kan ....helaas.
ik denk aan je ......en hoop dat ik nog lang je blogs/gedichten mag lezen
liefs
astrid xxx
Dank voor je lieve bericht, Astrid. Ik vind het bijzonder dat je je medeleven uit, terwijl je zelf in diepe rouw bent om jouw Ron.
Je schroomt toch niet om daar weer eens over te bloggen? Velen hier hebben jou in het hart gesloten. Ik ben daar één van.
Lieve Hanneke,
Wat moet ik hier nou toch weer op zeggen. De laatste dagen heb ik wel vaker last van 'een mond vol tanden' hier. Het verlies van mensen om je heen, van dierbaren hier op kanker.nl en de confrontatie met je eigen sterfelijkheid die je steeds sterker voelt.
Ik gun je nog zoveel mooie tijden. En dan vooral zonder pijn.
Liefs Sandra
Dank je wel, Sandra. Dat gun ik jou natuurlijk ook!
Pijn is heel naar. Maar zoals ik ook schreef in reactie op Tom: het is nu nog goed te doen. Maar ik heb al wat ervaring met veel ergere pijn, morfine etc.. Brrr.
Lieve Hanneke,
Tja, wat valt er nog toe te voegen aan alle reacties die de anderen hier al hebben gegeven. Allemaal zo herkenbaar en waar. Gelukkig mag hier alles gedeeld worden, van verdriet tot blije berichten. Ondanks dat ik ook altijd probeer om zo positief mogelijk in elke situatie te staan, zijn er situaties die nou eenmaal verschrikkelijk lastig, verdrietig en ... zijn, maar dat woord wilde ik eigenlijk niet gebruiken. Ieder gevoel van blijheid, tevredenheid voelt soms zo ongepast in tijden van verdriet bij anderen. Maar het is wel de realiteit denk ik vaak. Waar het leven bij sommige van ons stil staat door een ingrijpende gebeurtenis, draait het leven van anderen verder. Ik vind het vaak lastig om eraan te denken dat dat bij mezelf straks ook zo zal zijn. Mensen hebben verdriet ja, maar leven ook weer verder. En hoewel ik zeker vind dat dat ook moet en dat het de bedoeling is, blijft het toch een lastige gedachte. We willen toch allemaal dat we niet vergeten worden en er aan ons gedacht blijft worden. Zeker weten dat jij met jouw mooie en indrukwekkende gedichten een blijvende indruk bij mensen achterlaat. Dankjewel voor het schrijven en delen van die woorden hier!
Liefs Bianca
Precies dat Bianca! Dat ik er straks niet meer ben en dat anderen op momenten zullen zeggen 'oh, was Simone hier nog maar bij geweest'. Ik voel me nu al een soort van buitengesloten omdat ik niet zal weten waar ik dan bij had moeten zijn...
Tja, het idee dat je omgeving met een andere horizon leeft dan jij, dat is zeker moeilijk. Al die dingen waar jij niet meer bij zult zijn. Ik vind het ook zo jammer om niet te weten hoe het verder gaat met mijn familie, vrienden en vooral mijn geliefde. Dat hij het laatste stuk zonder mij moet doen, dat is één van de moeilijkste dingen.
😘
Dat is het precies, Bianca. Maar we kunnen er niets aan doen. Het enige wat we kunnen doen, is al onze liefde geven nu we er nog zijn. Dat hoef ik jou niet te vertellen, want jij doet niet anders. En ik denk altijd: de liefde blijft, ook als wij er zelf niet meer zijn.
Precies dat ja, Hanneke. Het toont wel aan hoeveel wij van onze geliefde houden. Ik denk ook dat dat het allermoeilijkste is wat ons straks te doen staat. Ik moet er gewoon ook nog niet te veel aan denken. Gewoon omdat ik het antwoord op de vraag “ Hoe dan?” Niet heb.
Liefs Bianca
“The Laughing Heart
your life is your life
don’t let it be clubbed into dank submission.
be on the watch.
there are ways out.
there is a light somewhere.
it may not be much light but
it beats the darkness.
be on the watch.
the gods will offer you chances.
know them.
take them.
you can’t beat death but
you can beat death in life, sometimes.
and the more often you learn to do it,
the more light there will be.
your life is your life.
know it while you have it.
you are marvelous
the gods wait to delight
in you.”
― Charles Bukowski, Betting on the Muse: Poems and Stories
Schitterend, Alex, en een wijze les. Dank je wel dat je dit hier plaatst, met alle sores die jij zelf hebt.
Ik schrik van je Hanneke, en dat is niet de eerste keer. Wat vreselijk jammer dat de pijn je zo dwars zit. Ik hoop dat dat "sèisje" (haags) nog even bij je langs vliegt zodat je de pijn even vergeet.
Tom
Sorry dat ik je laat schrikken, Tom, dat is niet de bedoeling. Ja, ik heb pijn, maar heel dragelijk nog; het probleem is vooral dat ik de kanker weer voel en zelfs zie groeien.
Ik probeer me in dit gedicht een voorstelling te maken van het einde. De gedachte dat het zoiets is als inslapen, maar dan voorgoed, vind ik troostend. Tegelijk realiseer ik me dat de laatste periode met pijn gepaard zal gaan, veel pijn en ellende waarschijnlijk.
Ik moet dit eigenlijk niet doen, op de zaken vooruitlopen. Maar er gingen me al zoveel mensen voor, ook heel recent en ook hier op de site, dat het zich opdrong.
Nu weer terug naar het hier en nu, en met leven bezig zijn. Dood zijn kunnen we nog zo lang!
Daar hoef je je natuurlijk niet voor te verontschuldigen.
Ik heb er ook veel over nagedacht toen ik die vervelende mededeling had gekregen en nog steeds doe ik dat. Aangezien er in mijn familie heel veel mensen aan een hartkwaal zijn overleden hoop ik soms dat mij dat ook overkomt, hup, in een keer van het hele gesodemieter af. Het is uiteraard schrikken voor je omgeving maar wat je zegt, er blijft je een hoop pijn en ellende bespaart en niet alleen voor jezelf.
Hanneke, hou je haaks.
Tom
Jeetje Hanneke wat naar dat je zo’n pijn hebt, ik zou willen dat ik een stukje van de pijn bij je weg kan halen. Ik hoop dat ik nog lang je lieve en woorden die je ons schrijft als steun hier mag zien en je mooie en rake gedichten natuurlijk ook.
Liefs Hanny
Dank je wel, Hanny. Het is vooral de angst voor hevige pijn in de toekomst, dat laatste stukje, die ik hier uitspreek. Ik heb nu wel pijn, maar die is nog goed te hanteren. Alleen het beangstigt me, omdat ik weet dat het betekent dat de kanker weer groeit. En ik heb al wel ervaring met hevige pijn en morfine en dat is echt afschuwelijk. Gelukkig was dat tot nu toe steeds tijdelijk.
Gisteren heb ik een scan gehad en volgende week hoor ik hoe het ervoor staat en of er nog iets aan is te doen.
Ik hoop dat jij geen pijn hebt en dat dit lang zo blijft!
Wat spannend weer brrr sterkte met wachten op de uitslag, ik hoop van harte dat ze nog wat voor je kunnen doen Hanneke. De wetenschap dat het weer groeit is afschuwelijk en de pijn eveneens.
Ik ben helaas gewend om te leven met pijn. Na een 2 de herniaoperatie 14 jaar geleden is het niet goed gegaan en werd de pijn bijna ondraaglijk. Gelukkig heb ik 6 jaar geleden een neuromodulator geïmplanteerd gekregen en heb nu een stuk minder pijn in mijn rug, benen en voeten, de pijn in mijn gewrichten van de olaparib gaat vast wat afnemen want de dosering wordt verlaagd (zonder risico verwacht de oncoloog). De pijn van de Acnes is soms heel heftig, maar probeer daar ook een weg in te vinden.
Pijn is verschrikkelijk vermoeiend ook en dat je weet dat dit het sein is dat de kanker weer groeit pffff.
ik denk aan je toitoitoi
Nou Hanny, het wordt jou ook niet bespaard zeg. Nou zou ik hetzelfde willen als jij: dat ik wat pijn van jou kon wegnemen. Maar we hebben allebei de handen vol genoeg. Heel veel sterkte voor jou en dank voor je lieve berichten!
Lieve Hanneke
Wat ontzettend naar om te lezen dat je zoveel pijn hebt, hoop dat je er wel wat voor krijgt om de pieken eraf te halen. Lees graag je blogs en je mooie pakkende gedichten. Sterkte en we zijn hier altijd voor elkaar! 🥰
Liefs Nonnie ❤️
Dat zijn we zeker, Nonnie, dank voor het zo trouw lezen van mijn blog en je altijd zo lieve, steunende reacties. Schrijf jij ook weer eens een blog? Ik ben benieuwd hoe het met jou en je man gaat.
Lieve Hanneke, ik denk altijd aan “en attendant Godot”. Zo stel ik het me voor. Ik heb het een keer als theaterstuk gezien en vond het ontgoochelend. Maar ook intensief en spannend.
Misschien is het einde ook heel vredig.
Hoe is het als je meer pijn hebt? Wil je toch nog graag lang leven? Ik hoop het maar zou een andere wens ook snappen.
Ik moet er nog even niet aan denken. Merk dat ik zelf weer over oud worden nadenk.
Ik doe mijn best maar weet: het komt zoals het komt.
Elke dag plukken 🍀🍀🍀🍀
liefs Loes
Lieve Loes,
Wat mooi, zo komt onze gezamenlijke studie Frans nog even om de hoek kijken. Alleen Godot, die kwam uiteindelijk niet, maar dat einde komt natuurlijk wèl. Ik hoop inderdaad dat het vredig zal gaan, en vaak is dat ook wel zo. Zachtjes wegglijden. Alleen die laatste periode daarvóór, daar zie ik wel tegenop. Daarom ben ik dankbaar dat we in een land leven waar je het niet hoeft uit te zitten als het echt te erg wordt. En bij heel erge pijn hoop ik het lef te hebben om van die mogelijkheid gebruik te maken.
Nou ja, we leven nog...
Hanneke
Lieve Hanneke,
ja, je hebt gelijk, Godot komt niet in het stuk, maar misschien komt Godot als wij er niet meer zijn, wij beleven het dan niet.......het blijft dus een raadsel.
Veel liefs Loes
Lieve Hanneke,
Wat een leed en pijn. En vooral dat laatste. Ik voel bij mijzelf gelukkig de kanker niet groeien zoals jij bij jou, maar pijn en vermoeidheid nemen wel toe. Vooral pijntjes op plaatsen in je lichaam waar je het niet verwacht.
Ik zei dat ik weet wat pijn is en dat is ook zo, alleen niet zozeer alleen bij mijzelf. Ik zie de pijn groeien bij mijn vrouw die dagelijks zoveel pijn heeft dat zij standaard 2x per dag 60 mg morfine slikt en daarnaast ook nog maximaal 4 x 20 mg zonodig morfine en daarnaast ook minimaal 2x 500mg PCM slikt en nog komt de pijn er doorheen. Ook hier zijn afspraken gemaakt over hoe de laatste levensfase eruit moet zien en hoe het zal en moet eindigen, dit alles is al besproken en vastgelegd bij de huisarts.
Dit zal een weg zijn van in slaap brengen en morfine opvoeren totdat je in de eeuwige slaap bent. Wij vinden dit een heel humane manier van overgaan.
De tijd voor het overgaan voel je dus geen pijn en maak je dus ook niet bewust mee omdat je ' gewoon ' in slaap valt.
Dit zijn nooit de leukste dingen om over te denken of te praten/schrijven.
Ik wens je ondanks alles wat je moet doorstaan nog een lang en zo gezond mogelijk leven, en dat we maar lang van je vele en mooie gedichten mogen genieten.
Gr. Robert
Ach Robert, wat een ellende en verdriet. Allebei zo ziek te zijn en je vrouw zo te zien lijden. Dat is toch niet te doen. Zoveel morfine per dag en dan toch nog pijn, echt vreselijk.
Ik wens je ontzettend veel sterkte, ook met jouw eigen ziekte. Ik las net jouw laatste blog over jouw eigen pijn. Ik begrijp nu waarom je het 'pijntjes' (verkleinwoord) noemt.
Lieve Hanneke
Dat zijn ware overpeinzingen voor een mens ,ik vraag het me ook vaak af want ik ben niet bang om dood te gaan maar wel voor de manier waarop ,zal ik erg benauwd zijn zal ik veel pijn hebben je moet weten ik ben slecht in pijn hebben wil het eigenlijk gewoon ook niet ,eigenlijk wil ik niet lijden dan wil ik dat ze me in slaap laten vallen en aub geen pijn meer heb ,ik vind het ook heel erg om te lezen dat jij zon pijn hebt ik vind pijn hebben het ergste wat er is ik weet alleen niet waarom ik dat zo vind wat veel vragen eigenlijk ,ja en kan nu ook niet zeggen hoe alles gaat net zo min als jij dat kunt ,maar ik hoop echt heel erg voor je dat ze iets aan je pijn kunnen doen en mocht het ooit zover zijn dan wens en hoop ik met me hele hart voor je dat het zonder pijn zonder lijden zal zijn ,ik typ nu op me laptop maar zet later nog een knuffel plaatje voor je liefs hes xxx
Lieve Hes,
In een aantal eerdere reacties schreef ik dat ik toen nog niet veel pijn had. Helaas is dat nu wel anders. Ik vind dat ook heel moeilijk. Ik heb nu morfine, maar dat haalt me zo totaal onderuit in combinatie met de chemo, dat het kiezen is tussen twee kwaden. Maar het is niet anders, we moeten het ermee doen.
Ook bij jou dus wat ik hier al zoveel keer heb gelezen: niet bang voor de dood, wel voor de weg ernaartoe. Soms vraag ik me wel af waarvoor we het dan toch doen, al die nare behandelingen. De wil om te leven zit er toch heel diep in, en het einde stellen we liefst nog wat uit. Maar ik kan me wel steeds beter voorstellen dat er een grens aan zit.
Lieve hanneke
Treffend geschreven ,morfine is geen pretje en als dan de pijn er niet eens van verdwijnt lijkt het idd kiezen tussen 2 kwaden .
Ja dat ben ik met je eens alleen de grens is ook voor iedereen verschillend ,desalnietemin blijft het zwaar en heftig en intens .
Knuffel hes 🥰
Zo lang je een "waarom" hebt om te leven, kan je elke "hoe" weerstaan.
Omring je zelf met zo veel mogelijk liefde, dan volgt moed en kracht vanzelf, lieve viooltje.
(PS: 10 punten als je weet van wie ik de eerste zin quote ;-) )
Hé Alex!
Wat goed om jou te zien, en ook nog met zo'n ontroerende reactie.
Ik ga niet googelen en gok Sartre, jou een klein beetje kennende, maar ik kan er helemaal naast zitten. En de tweede is denk ik van Alex, en die is minstens net zo mooi, mooier zelfs. Zeer indrukwekkend, Alex, zeker wetende vanuit welke situatie jijzelf schrijft.
Ik ben er beduusd van. Ik ga het overschrijven en op tafel leggen en elke morgen lezen voor ik de dag begin.
Veel dank, veel liefs!
de 2de is idd van mijzelf, hoop ik, er is namelijk al zo veel geschreven en gedaan dat het moeilijk is om nog unieke gedachtes te hebben.
Heb je nog veel pijn?
Liefs,
Alex
(ps: nog een liedje die mij altijd op beurt, hoop dat die dat ook voor jou doet!)
Ja, dat vergat ik nog, het lied is ook heel mooi. Het geheel is voor mij verpletterend, echt waar.
En eh... heb ik die punten verdiend?
Met de pijn gaat het momenteel weer beter.
Jij hebt ook geblogd, ik heb het al vluchtig bekeken en ga nu echt goed lezen.
Helaas geen punten voor jou:
"He who has a why to live can bear almost any how." - Friedrich Nietzsche
Een herkansing:
“Find a place inside where there's joy, and the joy will burn out the pain.”
Om niet weer te blunderen heb ik deze wel gegoogled, even knippen en plakken. Joseph Campbell, die had ik echt niet kunnen raden hoor. Jouw kennis op dit terrein strekt verder dan de mijne.
Van een heel andere orde, maar één van mijn favorieten: "het leven is in zichzelf een uitzichtloze zaak, maar dit terzijde".
Nou jij!
ik denk dit eens in een blog van ron gelezen te hebben, maar kan dat mij ook fout heugen.