Fifty-fine, een gesprekje over de dood
Ik droom alsof ik het eeuwige leven heb. Ik leef alsof ik morgen dood ga.
Citaat van de Omdenken scheurkalender donderdag 11 juni
Diagnose kanker betekende meteen nadenken over mijn dood. Ik voelde me niet ziek en toch moest ik beslissen of ik een levensreddende behandeling wilde inzetten. Eigenlijk werd er meteen vanuit gegaan dat ik de behandeling zou doen. Doodgaan willen de meeste mensen niet, ik ook niet. In ieder geval niet nu.
Maar dood ga ik wel, ooit.
Zo klinkt het hard en realistisch. Klopt, dat voel ik ook zo. Niet zonder reden; van mijn ouderlijk gezin ben ik als enige over en dan heb ik ook nog kanker. Mijn vader, moeder en broer zijn allemaal al geruime tijd dood.
Op mijn zesentwintigste overleed mijn vader totaal onverwacht aan een hartstilstand. Hij was pas 53 net zo oud als ik nu. Toen besefte ik voor het eerst goed dat je zomaar dood kunt gaan. Ik kreeg er zelfs een lichte fobie door, vooral in de avond en nacht. Ik dacht bijvoorbeeld als er een vliegtuig over vloog, die vast en zeker op ons huis zou storten en dan waren we allemaal dood. Werd ik gek? Mijn huisarts gaf me een perfect advies: schrijf op wat je denkt en lees het na als je weer rustig bent. Dan kun je er realistischer over na denken. Wijze woorden, het helpt nog steeds. Het schrijvertje in mij was geboren.
Daarna was het de beurt aan mijn jongere broertje. Net 43 jaar oud stierf hij aan een hartaanval. Op dat moment was ik even oud. Wij schelen slechts tien maanden in leeftijd. Oma zei altijd; jullie vader is vergeten zijn kont op te lichten. Van wie zou ik die humor hebben š. Mijn broer was de laatste jaren al chronisch ziek en we wisten dat hij niet hoogbejaard zou worden maar zo jong, dat verwachtten wij ook niet. Hij zei zelf altijd dat ie de 54 niet zou halen net als onze vader. Helaas had hij gelijk. Dit maakte me nog bewuster van mijn sterfelijkheid.
Vijf jaar later lag mijn moeder dood op de bank. Ze was het laatste jaar al sterk vermagerd en heel geel. Naar de dokter wilde ze niet. Haar longen waren al jaren slecht maar het roken wilde ze niet opgeven; haar puffer lag op het pakje shag. Waarschijnlijk had ze longkanker maar dat zal ik nooit zeker weten. Ze heeft het wel tot een leeftijd van 74 gebracht. In ons gezin zeker een respectabele leeftijd.
En toen was ik als enige over van het ouderlijk gezin. Het besef dat ik plotseling dood kan gaan, zat er nu goed in. Anderhalf jaar later kreeg ik zelf de diagnose kanker en was de dood dichterbij dan ooit.
Door al deze ervaringen heb ik de neiging om heel realistisch te praten over de dood. Dat wordt me niet altijd in dank afgenomen. Ik krijg vaak een reactie zoals āwel optimistisch blijvenā of āje gaat nog lang niet doodā etc. Weet je, ik snap het wel, praten over de dood is best eng en gelukkig voor velen een āver van mijn bed showā maar voor mij is het wel realistisch om erover na te denken. Pats-boem er tussenuit knijpen, net als mijn vader, broer en moeder betekent voor mijn nabestaanden een hoop gedoe als ik niets regel. En als ik langzaam naar mijn eindje kruip door ziekte, weet ik niet of ik nog veel puf heb om van alles te regelen. Dus ik vind het handig om zoveel mogelijk zaken op orde te hebben voor het geval ik eerder dood ga dan in mijn planning staat.
Natuurlijk weet ik niet precies wanneer ik van deze wereld vertrek maar dat ik een keer ga, is 100% zeker. Toen ik in de maak was, was dat al zeker. Je komt en gaat. Wie weet red ik het wel tot de 100. In de tussentijd leef ik alsof ik morgen dood ga en droom ik alsof ik het eeuwige leven heb.
NOTE: mijn broertje zou 2 juli jarig zijn en 53 worden. Net zo oud als ik nu en zo oud als onze vader werd. Op 16 juli is hij alweer tien jaar dood. Dit is voor mij een periode waarin ik op Ć©Ć©n of andere manier wil vertellen over mijn dierbaren.
Vergeten doe ik ze nooit.
23 reacties
Beste Ilsydi,
Ik ben er van onder de indruk. Het lijkt me heel gek om nu al, en ook al lang, als enige over te zijn van je oorspronkelijke gezin.
Groet, Deborah
P.s. Dat citaat van de omdenkenkalender stuurde de collega die op 11 juni de plantjes op kantoor water gaf (we komen daar verder niet, maar de levende have moet wel verzorgd worden :)) naar ons hele team door. Een mooi citaat om over na te denken.
Het meest gekke is dat je niemand meer hebt om over je jeugd in jouw gezin te kunnen praten. Ook als je ziek wordt, vragen ze naar ziektegeschiedenissen binnen je familie en dat is lastiger om te achterhalen. Maar ik ben vast niet de enige die dit meemaakt.
Het citaat viel mij ook direct op, ik zat al met een blog in mijn hoofd en dit was een mooie om het te verwoorden. Die kalender heb ik van heel aardige mensen gekregen š¤
Een mooi en indrukwekkend blog. Wat heb jij veel meegemaakt en je familie vroeg verloren. En dan als enig overgeblevene kanker krijgen. Logisch dat je bezig bent met de dood. Voor velen een ongemakkelijk onderwerp, maar ik ga dat steeds vreemder vinden. Het is toch voor ons allemaal? Waarom dan niet gewoon erover praten? Of schrijven, hier kan dat gelukkig.
Ik hoop dat jij je eerlijke, mooie blogs blijft schrijven en dat het onderwep van jouw blog nog op zich laat wachten.
Sterkte, Hanneke
Dankjewel Hanneke, voor jou ook veel sterkte en hier kunnen we gelukkig wel 'praten' over ons onvermijdelijke eind.
Mijn vader werd 35 en mijn broer en ik dachten beide dat we ook niet ouder zouden worden. Maar nu ben ik toch 51 en mijn broer is 54, dus we doen het goed. Al heeft hij wel huidkanker en mijn moeder ook, en ik longkanker, maar we zijn er nog.
Ik ken je verhaal natuurlijk een beetje, maar wat is het surrealistisch, als je het hier zo opschrijft. Dat jij, zo jong, nog de enige bent van jullie gezin. Logisch inderdaad, dat je dan wel bezig bent met de dood. Leed is ongelijk verdeeld.
Heel veel liefs en sterkte, en tot morgen in het Inloophuis! XXX
P.S. Ik had die Omdenken-scheurkalender ook. Maar de meeste citaten vond ik zo negatief en deprimerend dat ik 'm weggegooid heb (ik ben afgehaakt bij: Spijt is verstand dat te laat komt). Sorry, kanker.nl
Hahaha, je hebt wel een punt met die kalender. Er zitten mooie citaten/ omdenkertjes tussen maar ook heel belerende of wat horkerige. Normaal heb ik eentje met humor hangen. Effe lachen op de plee.
Jouw vader was wel heel jong gestorven maar gelukkig zijn jullie er ondanks de kanker die boven jullie hoofd hangt, nog wel. En hopelijk nog heel veel jaartjes in redelijke gezondheid šš¼. Iedereen heeft zijn eigen portie leed en dat weegt net zo zwaar als je het voelt. Het gewicht verschilt bij mij per dag. Nu is het even wat zwaarder maar dat vind ik ook fijn. Ik wil ze nog om me heen voelen.
Gelukkig heb ik aan de andere kant van de weegschaal mijn eigen gezin en mijn bonusgezin. Plus nog eens een stoot gezonde kleinkinderen. Een goede productielijn š. Dat maakt heel veel goed.
Veel liefs en sterkte terug, tot straks X
Mooi geschreven.
Ik denk ook dagelijks aan de dood,alhoewel ik ook nog niet van plan ben om te verhuizen naar boven. Maar ik denk zo als het me tijd is,heb ik er vrede mee. Denk ook aan me vader die op dezelfde leeftijd als ik kanker kreeg. Maar hij is er tachtig mee geworden,en chemo's had je toen nog niet,wel bestralingen. Me broer die ook in de veertig overleed aan longkanker,waarschijnlijk door teveel roken denk ik,en ik heb n foto van ons beiden staan samen bij Artis jaren terug. Dan zeg ik tegen me broer toen waren we gezond,en hadden n toekomst in gedachten,nog verwachtingen. En me zus waar ik tegen zeg,help me want jij en ook me broer hebben ook dit proces van kanker doorgelopen,van de onderzoeken,diagnose,en behandeling en ermee leven. Jullie hebben de strijd verloren,en ik mis de tijd van vroeger. Waarin we samen waren en gezond. Het helpt mij naar hun foto's te kijken,en met ze te praten,en dan zeg ik jullie zijn eral. Ik zie de dood als verhuizen naar boven,niet het einde van alles,dat scheelt. Heb laatst een programma gezien,onderwerp de dood,en het was best mooi,niet eng. Me vriendin keek raar,dat ik zei heb n interessant programma gezien,waar ging het over. De dood, š
Dank je wel, doglover. Jij hebt het ook voor je kiezen gehad met zoveel mensen in jullie gezin die kanker hebben gehad en twee er ook nog aan overleden. Pittig.
Welk programma was dat?
Veel sterkte en groetjes, Ilsydi
Nuchter en realistisch juist; de dood hoort nou eenmaal bij het leven. Voor veel mensen inderdaad een ver-van-hun-bed-verhaal waar ze liever niet over praten. Zonde vind ik soms, juist fijn als je weet dat alles goed geregeld is en je nabestaanden weten wat je had gewild. Ik heb uitgezaaide kanker en al ga ik er niet vanuit dat ik snel dood zal gaan, statistisch gezien is die kans er wel. Het geeft mij juist rust te weten dat alles goed geregeld is en mijn nabestaanden weten hoe ik mijn begrafenis wil. Juist toen dat was uitgesproken kon ik al mijn energie weer op het leven richten. En van jou, als enige over van je gezin en met de diagnose kanker, kan ik me helemaal goed voorstellen dat de dood een onderwerp is.
Sterkte met alles, groetjes Sandra
Helemaal met je eens, Sandra. En mooi gezegd: Juist toen dat was uitgesproken kon ik al mijn energie weer op het leven richten. Die ga ik onthouden.
Jij ook heel veel sterkte en ik hoop dat je de statistieken flink verslaat š
Wat een heftig verhaal heb je. Ik snap heel goed dat je met de dood bezig bent na het verliezen van zoveel dierbare maar ook van je eigen gezondheid.
Ik kreeg in maart 2018 de diagnose kanker. De behandelingen lijken succesvol maar ook ik houdt er veel meer rekening mee dat je er dood aan kunt gaan. Ik heb ook een lijstje met muziek maar bespreek ook wel dingen van de kleur bloemen enz. Niet om op te geven of altijd bang te zijn want eigenlijk ben ik super positief.
Sterkte
Dat klopt helemaal, je kunt bezig zijn met de dood en toch heel positief zijn. Het betekent zeker niet dat je het opgeeft.
Jij ook sterkte š
Mensen zijn geschapen om te leven, de dood is en blijft een vijand. Zelfs als je zoals ik gelooft dat het beste nog gaat komen. De Hemelse eeuwigheid wacht mij op na mijn dood, maar dood gaan is iets anders dan dood zijn.
Na mijn diagnose was dood gaan mijn grootste angst en daar heb ik jaren mee geworsteld. Inmiddels ben ik 6 jaar verder en gaat het goed met me en daardoor ben ik er gelukkig minder mee bezig.
Veel praten over mijn angst heeft me het meest geholpen. Erkennen dat de angst er is, er niet voor weglopen.
Bidden en vertrouwen dat God er is ook als het leven pijnlijk en moeilijk is. Dat geeft mij houvast!
Angst mag er zijn, goed van je dat je erover praat šš». Veel sterkte š¼
Wat een prachtig, helder en eerlijk blog, maakt diepe indruk op mij! Dank je wel!
Hartelijke groet,
Carolina
Dank je wel Carolina, ik ga jouw blog ook eens lezen. De titel body positivity nodigt uit. Je hoort nog van me š.
Lieve Ilsydi,
Ik vind het heel logisch om over de dood na te denken en zeker in jouw situatie. Zelf vind ik het heel prettig als iemand er zo open over praat/schrijft. Mooi verwoord ook. Sterkte.
Dankjewel Oinkie, jouw stuk gelezen over lichtschuw en levensbang. Ik herken de openheid van de woorden š¤
Beste Ilsydi,
Ik heb je bericht gelezen en het is zeer herkenbaar. Ook ik denk, net als jou over de dood na. Als je niet lang meer te leven hebt, ga je dat doen. Ik zit nu in de palliatieve fase. Ik heb ook veel familie door kanker verloren, 3 broers, 2 zwagers, 1 neef zijn overleden. Monenteel heeft een zuster van mij en ik dan nog kanker. Net zoals jou ben ik me aan het voorbereiden om alles zo goed mogelijk te regelen, zodat de nabestaanden niet voor verassingen komen te staan. Ook ben ik aan al met de crematie bezig door muziek, foto's en dergelijke te verzamelen. Verder wil ik nog een afscheidsbrief schrijven. En ik weet niet wat het allemaal met jou doet, maar door alles zelf te regelen, geeft het mij ook een bepaalde rust. En net zoals jij zegt, je kunt er heel realistisch over praten. Ik hoop in ieder geval voor jou, dat je toch nog heel lang mag eigen. Ik wens je verder heel veel sterkte toe.š
Beste patiƫnten,
Gedeeltelijk herkenbaar. Ik word ook zo onverschillig over de eventuele dood maar ook depressief. Ze geven mij goede kansen maar ik geloof daar niet in. Niet leuk mocht ik het nog een tijd wel redden. Dan verpest ik misschien wel een stuk van mijn leven met doemdenken.
Ik praat ook makkelijk over de dood. Mijn 2 overgrootmoeders en opa (allemaal vaders kant) zijn in de 90 geworden. Als mensen mij vroegen hoe oud ik werd, was het antwoord simpel: 93. Vaak rekende ik uit hoe lang ik nog had. Dat was altijd nog meer dan de helft, dus ik maakte me niet al te druk.
Toen ik 5 was overleed een vriend van mijn oom die ik erg lief vond. Doodgestoken door zijn broer. Als kind ving ik het gefluister op tussen mijn moeder en oma. Ik was een nieuwsgierig kind, dus had veel vragen. Wat er nu precies gebeurd is, weet ik nog steeds niet. "Ach kind, dat is al zolang geleden."
Toen ik 10 was overleed mijn tante op 22-jarige leeftijd. Zij had het syndroom van down. Hier was ik wel van op de hoogte. Mijn moeder was verdrietig en praatte hier met mij over.
Mijn lievelingstante (zus van mijn oma) overleed aan kanker toen ik 25 was. Hier heb ik het heel zwaar mee gehad. Ik wilde bij haar zijn, met haar praten, maar dat durfde ik niet. Als gevolg daarvan ging ik haar uit de weg. Na 9 maanden was ze dood. Lang heb ik hier last van gehad, tot nachtmerries aan toe. Ik voelde me zo schuldig. Een paar jaar later heb ik een aparte droom gehad waarin ze zei dat we elkaar weer zouden ontmoeten. Een jaar later, op haar verjaardag, landde een vlinder op mijn neus. Vanaf dat moment waren de nachtmerries en het schuldgevoel weg.
In 2014 overleed mijn ex-vriend plotseling aan een hartstilstand. Toen wij nog verkering hadden, hebben we het ooit gehad over de manier waarop we dood wilden gaan. Hij wilde het liefst een hartstilstand. Gewoon poef weg! Ik wilde liever een ziekte want dan kon ik nog afscheid nemen. Ik wilde graag zelf alles kunnen regelen. Maar goed, dat was voorlopig nog niet aan de orde, want hij werd 10o en ik werd 93. Hij was 32 toen hij overleed. Ik was er kapot van. Ik heb hem een jaar lang om me heen gevoeld.
Toen ik vorig jaar kanker bleek te hebben was ik even bang dat hij me kwam halen. Aan de andere kant voelde het ook als troost. Ik ben niet gelovig maar heb een rotsvast vertrouwen dat hij op mij wacht. Ergens.
Voor zover het er nu uitziet, is de kanker bij mij weg. Ik kan nog steeds 93 worden. Toch heb ik mijn lijstje met liedjes al klaar. Ik weet precies hoe en wat ik wil, als ik er niet meer ben. Wat je zegt: andere mensen willen daar vaak niet over praten. Maar ik vind het fijn om er af en toe toch mee bezig te zijn. Bang voor de dood ben ik niet meer. Waar ik niet aan moet denken, is om mijn 11-jarige achter te moeten laten. Maar gelukkig is dit (voorlopig) niet aan de orde.
Sinds bij mij alvleesklierkanker vastgesteld is, denk ik regelmatig na over de dood. Maar ik ben er (gelukkig) niet bang voor. Het maakt me wel verdrietig, maar dan niet het gegeven dat ik misschien op korte termijn dood ga maar diegenen die ik achterlaat. Wel vind ik het soms lastig om alles en iedereen los te moeten laten. Want dat is in feite wat je doen. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Maar gelukkig gaan we hier thuis het onderwerp niet uit de weg. Ik kan er met mijn vrouw goed over praten, vooral omdat het zo'n reƫel gegeven is in mijn situatie.
Heel veel sterkte!!
Het is zeker een heel reƫel gegeven in jouw situatie. Het lijkt me vreselijk om te weten dat je de mensen om je heen moet los laten. Ik hoop voor jou en de mensen om je heen dat het nog lang duurt en dat je jezelf in die tijd nog redelijk goed kunt voelen. Ga voor je duimen, jij ook veel sterkte