Wat is polyposis?

Polyposis is een erfelijke aandoening. Mensen met polyposis hebben veel poliepen in de darm. Tientallen, maar soms ook honderden of duizenden.

Bij de meeste mensen zitten ze in de dikke darm en de endeldarm. Bij sommige mensen komen de poliepen ook op andere plaatsen in het spijsverteringskanaal voor, zoals in de twaalfvingerige darm of de maag.

Poliepen en de kans op kanker

Poliepen zijn goedaardige gezwellen van het darmslijmvlies. Ze kunnen in grootte variëren van een millimeter tot enkele centimeters. Na verloop van tijd (10 tot 15 jaar) kan een poliep kwaadaardig worden. Dan is het kanker.

Omdat mensen met polyposis heel veel poliepen hebben, is de kans 100% dat zij kanker krijgen als zij niet behandeld worden.

Vormen van polyposis

De tekst over polyposis op kanker.nl gaat over de volgende vormen van adenomateuze polyposis:

1. FAP: familiare adenomateuze polyposis
2. AFAP: atypische FAP
3. MAP: MUTYH-geassocieerde polyposis

Er bestaan ook andere vormen van polyposis, zoals het Peutz-jegherssyndroom en juveniele polyposis.

FAP

Ongeveer 1% van alle patiënten met dikkedarmkanker heeft de ziekte gekregen door FAP.

FAP is de afkorting van familiaire adenomateuze polyposis:

• familiair: in de familie
• polyposis: de aanwezigheid van veel poliepen
• adenomateus: de naam van de soort poliepen waar het bij FAP om gaat

FAP is een erfelijke ziekte. Hierbij ontstaan in het slijmvlies van de dikke darm en de endeldarm veel poliepen. Vaak meer dan honderd of duizend. Dit zijn goedaardige bultjes die zich na vele jaren kwaadaardig kunnen ontwikkelen en dikke darmkanker worden. Een ander woord voor dit type poliepen is adenomen.

Groei poliepen

De poliepen kunnen plat of bol zijn of de vorm van een paddenstoel hebben. Ze variëren in grootte: van een speldenknop tot enkele centimeters. Mensen met een erfelijke aanleg voor FAP krijgen deze poliepen al op jonge leeftijd. Meestal als ze tussen de 10 en 30 jaar oud zijn.

De ziekte begint meestal in het laatste, dalende gedeelte van de dikke darm: het sigmoïd en de endeldarm. Geleidelijk ontstaan ook in de rest van dikke darm poliepen.

Risico op kanker

Mensen met FAP hebben een risico van bijna 100% op dikkedarmkanker als zij geen voorzorgsmaatregelen nemen. De adenomateuze poliepen worden langzaamaan kanker. Dit gebeurt meestal als iemand tussen de 35 en 45 jaar oud is. Maar soms ook al eerder.

Het risico op dikkedarmkanker:

• wordt groter wanneer iemand met FAP ouder wordt
• hangt af van het aantal en de grootte van de poliepen

AFAP en MAP

FAP is de 'klassieke vorm' van adenomateuze polyposis. Varianten zijn AFAP (atypische FAP) en MAP (MUTYH-geassocieerde polyposis). Bij deze varianten:

• ontstaan er meestal minder poliepen dan bij FAP
• begint de ziekte meestal op latere leeftijd dan bij FAP
• ontstaan de poliepen meestal in de gehele darm tegelijk
• zijn er minder verschijnselen buiten de darm dan bij FAP