Symptomen van een hypofysetumor

Het meest voorkomende type hypofysetumor is de ’niet functionerende tumor’. Dit is een tumor die zelf geen werkzame hormonen produceert. Zo'n tumor kan verschillende klachten geven, zoals:

• hoofdpijn
• problemen met zien 
• verminderde hormoonaanmaak 

Problemen met zien

Net boven de hypofyse zitten de oogzenuwen. Door de groei van een tumor in de hypofyse kunnen deze bekneld raken. Hierdoor kun je problemen krijgen met zien. Een klacht is bijvoorbeeld versmalling van het blikveld.

Een verandering in het zicht kan een belangrijke aanwijzing zijn dat je een tumor in de hypofyse hebt. Maar dit kan ook vele andere oorzaken hebben. Bij de meeste mensen met verminderd zicht speelt een andere oorzaak dan een hypofysetumor.

Verminderde hormoonaanmaak

Een tumor in de hypofyse kan op andere hormoonproducerende cellen van de hypofyse drukken zodat die minder goed gaan functioneren. Ze maken dan te weinig hormonen aan, zoals:

• Groeihormoon
• TSH
• ACTH

Groeihormoon

Een tekort aan groeihormoon kan bij kinderen groeistilstand veroorzaken. Of zorgen dat zij laat in de pubertijd komen.

TSH

TSH stimuleert de schildklier tot afscheiden van schildklierhormoon (thyroxine). Een tekort aan TSH leidt tot een tekort aan schildklierhormoon. Schildklierhormoon is vooral belangrijk in de stofwisseling.

ACTH

Dit hormoon stimuleert de bijnieren om een cortisol te maken. Een tekort aan ACTH leidt tot een tekort aan cortisol. Cortisol is ook wel bekend als het stresshormoon, het komt vrij in het lichaam in stresssituaties. Het zorgt ervoor dat het lichaam in staat is om de situatie aan te kunnen. Het verhoogt bijvoorbeeld de hartslag, zodat bloed en zuurstof sneller rondgepompt worden.

Te weinig hormonen in andere klieren

Door een tekort aan hypofysehormonen maken andere klieren of organen soms te weinig hormonen aan. Bijvoorbeeld:

• geslachtshormonen
• schildklierhormoon (thyroxine)
• bijnierschorshormoon (cortisol)

Geslachtshormonen

Deze hormonen regelen de seksuele functies en de voortplanting. Een gebrek aan deze hormonen kunnen problemen met de vruchtbaarheid en minder zin in seks veroorzaken. Bij de vrouw veroorzaakt een gebrek aan geslachtshormonen ook problemen met de menstruatie. Bij mannen kunnen ook problemen ontstaan met de potentie.

Schildklierhormoon

Door een tekort aan thyroxine kan het gewicht toenemen en voelt je je lusteloos en futloos.

Bijnierschorshormoon

Cortisol helpt ons lichamelijke stress te overwinnen. Een tekort van dit hormoon leidt tot de ziekte van Addison. Hierbij horen klachten als vermoeidheid, verlaagde bloeddruk, duizeligheid, algemeen onwel bevinden en verlies van energie.

'Functionerende tumor'

Wanneer de hypofyse als gevolg van een gezwel een of meerdere hormonen teveel gaat aanmaken, is er sprake van een ’functionerende tumor’. 

Prolactine

Een tumor die ontstaat uit cellen die het hormoon prolactine produceren, leidt tot overproductie van dit hormoon. Zo'n tumor heet een prolactinoom.

Een prolactinoom kan de melkproductie op gang brengen, waardoor er spontaan melk uit de tepels kan komen. Dit kan zowel bij vrouwen als mannen gebeuren. Verder kan een prolactinoom ervoor zorgen je minder zin in seks hebt. En je kunt minder vruchtbaar worden.

Bij vrouwen kan de menstruatiecyclus verstoord raken door een prolactinoom.

Groeihormoon

Te veel groeihormoon leidt tot het ziektebeeld acromegalie. Het veroorzaakt bij volwassenen:

• Groei van het hoofd, kaken, handen en voeten; ringen en schoenen passen soms niet meer.
• Meer zweetklieren, waardoor je 's nachts meer zweet.
• Een gehemelte dat dikker wordt; hierdoor ga je ’s nachts (meer) snurken.
• Vermoeidheid.

ACTH

Een hypofyse die te veel ACTH produceert, kan de ziekte van Cushing tot gevolg hebben. Door de overmatige ACTH-productie worden de bijnieren aangezet tot het ongecontroleerd produceren van cortisol.

De belangrijkste klachten hierbij zijn:

• gewichtstoename
• een opgeblazen gezicht
• hogere bloeddruk
• een verhoogd bloedsuikergehalte
• botontkalking
• vermoeidheid
• psychische klachten, vooral zwaarmoedigheid