Behandeling van werveluitzaaiingen

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan

Er zijn verschillende manieren om uitzaaiingen in de wervelkolom te behandelen. Het doel van de behandeling is om de groei van de uitzaaiingen te remmen, en om klachten te verminderen. Of om te voorkomen dat klachten erger worden. Zodat er bijvoorbeeld geen verlamming ontstaat.  

Bij uitzaaiingen in de wervelkolom is het bijna nooit mogelijk om te genezen. Wel is het bij een aantal soorten kanker soms mogelijk om langdurig in leven te blijven met de bestaande uitzaaiingen in de wervelkolom.

Het is heel belangrijk dat de voordelen van behandelingen opwegen tegen de nadelen. De behandelingen kunnen namelijk serieuze bijwerkingen geven. Als de verwachting is dat iemand niet meer lang te leven heeft, is het de vraag of het verwachte effect van de behandeling opweegt tegen de bijwerkingen. De arts zal dit uitgebreid en in goed overleg met je bespreken.

Mogelijke behandelingen bij werveluitzaaiingen zijn:

Daarbij kun je ook ondersteunende zorg krijgen. Dit heet palliatieve zorg.

Pijnstillers bij uitzaaiingen in de wervelkolom

Bij werveluitzaaiingen kun je pijnstillers gebruiken tegen de pijn. Met de pijnstillers heb je minder last van de pijn. Maar de oorzaak van de pijn gaat niet weg. Als de pijnstiller is uitgewerkt, komt de pijn weer terug.

De perfecte pijnstiller bestaat niet. Iedereen reageert anders op medicijnen. Bespreek met je arts welke pijnstiller voor jou het meest geschikt is. Hierbij is het ook belangrijk om te letten op de bijwerkingen van de pijnstiller.

Bestraling bij werveluitzaaiingen

Bij werveluitzaaiingen die klachten geven is bestraling de meest voorkomende behandeling. Bestraling werkt vaak goed tegen de pijn. Ook kan het helpen een verlamming te voorkomen.

Vaak gaat het om een korte behandeling met bestraling. Soms kan 1 bestraling al genoeg zijn. Ook kan de arts een serie bestralingen voorstellen. Dat is met bijvoorbeeld met 5 of 10 bestralingen. Hoeveel bestralingen precies nodig zijn, hangt af van het soort kanker. Hiervoor ga je een paar dagen achter elkaar naar het ziekenhuis.

De meeste mensen met werveluitzaaiingen hebben baat bij bestraling. Meestal neemt de pijn na een paar weken flink af en zijn er minder pijnstillers nodig. Het duurt gemiddeld 2 tot 4 weken voordat de pijn minder wordt. Het pijnstillende effect kan maanden tot jaren aanhouden. Neemt de pijn na een paar weken niet af? Neem dan opnieuw contact op met je arts.

Bijwerkingen van bestraling bij werveluitzaaiingen

Een korte behandeling met bestraling geeft meestal weinig bijwerkingen. De meest voorkomende bijwerking is vermoeidheid. Dit duurt een aantal dagen tot weken.

Bij ongeveer 1 op de 3 mensen wordt de pijn na de bestraling eerst een paar dagen erger. Als dit gebeurt, krijg je vaak corticosteroïden.

De bestraling geeft bijna nooit een beschadiging aan het ruggenmerg en de zenuwen daarin. Dat risico is erg klein. De voordelen die bestraling kan bieden, wegen meestal op tegen dit risico.

Stereotactische bestraling bij werveluitzaaiingen

Sommige mensen met werveluitzaaiingen kunnen baat hebben bij een specifieke vorm van bestraling. Die heet stereotactische bestraling. Je krijgt dan bestraling met een hoge dosis op een hele specifieke plek. Hierdoor is het mogelijk om nog even te wachten met een behandeling met medicijnen.

Stereotactische bestraling is bedoeld voor mensen met een goede algemene conditie en met maximaal 3 uitzaaiingen. Er zijn ook kankersoorten die minder goed reageren op een gewone bestraling. In dit geval kan stereotactische bestraling ook een optie zijn.

Bij stereotactische bestraling is er een klein risico dat het bestraalde bot zwakker wordt. De wervel kan hierdoor breken. Krijg je na de stereotactische bestraling last van hevige pijn? Neem dan contact op met je behandelend arts.

Lees verder over stereotactische bestraling.

Bestraling van binnenuit bij prostaatkanker

Heb je uitzaaiingen van prostaatkanker in de wervelkolom? Dan kan een behandeling met een radioactieve stof een optie zijn.

Dit kan met verschillende radioactieve stoffen: rhenium, strontium of samarium. De stof bestraalt de botten van binnenuit, waardoor de pijn minder wordt. Lees verder over de behandeling met een radioactieve stof.

Corticosteroïden bij werveluitzaaiingen

Corticosteroïden zijn ontstekingsremmers. Uitzaaiingen in de wervelkolom geven druk op het ruggenmerg. Hierdoor ontstaat vaak een ontsteking die pijnlijk kan zijn.

Corticosteroïden remmen de ontsteking. Zo neemt ook de druk op het ruggenmerg af. Dit zorgt er vaak ook voor dat de pijn minder wordt.

Veelgebruikte ontstekingsremmers zijn prednison en dexamethason. Het nadeel van deze medicijnen is dat ze veel bijwerkingen geven als je ze lang gebruikt. Daarom kun je ze maar een paar weken nemen. Op apotheek.nl staat de werking en bijwerkingen van prednison en dexamethason uitgelegd.

Operatie bij uitzaaiingen in de wervelkolom

Bij werveluitzaaiingen zal de arts niet snel een operatie voorstellen. Een operatie heeft alleen nut in bepaalde situaties. Dat is meestal als de uitzaaiing het bot van de wervel ernstig heeft verzwakt. En soms bij een verlamming of verlies van gevoel.

Operatie bij een zwakke wervel

Een uitzaaiing in een wervel kan het bot van die wervel heel zwak maken. Er is dan een risico dat de wervel in elkaar zakt. Het is belangrijk om dit te voorkomen.

Met een operatie kan de arts zwakke wervels steviger maken. Zo kun je bij het bewegen je rug ook weer beter belasten. De operatie zorgt er meestal ook voor dat de pijn bij het bewegen minder wordt.

Operatie bij verlamming of verlies van gevoel

Een werveluitzaaiing kan druk geven op de zenuwen in het ruggenmerg. Hierdoor kan er een verlamming ontstaan, of een verlies van gevoel. Meestal is dat in een arm of in een been.

Met de operatie kan de arts dit proberen te verhelpen, en soms een verlamming voorkomen. Dat doet de arts door ruimte te maken rondom het ruggenmerg, op de plek waar het ruggenmerg bekneld is geraakt door de uitzaaiing. De operatie is vaak minder ingrijpend als er nog geen verlamming is opgetreden.

Het nut van een operatie bij werveluitzaaiingen

Een operatie heeft geen zin als de verlamming al een aantal dagen of weken bestaat. Ook als de conditie van de patiënt niet goed meer is, of de levensverwachting kort is, zal de arts een operatie waarschijnlijk niet adviseren.

Met de operatie kan de arts de uitzaaiing nooit helemaal weghalen. Het is dus niet mogelijk om met de operatie te genezen van de uitgezaaide kanker.

Na de operatie van de werveluitzaaiing

Na de operatie volgt een periode van herstel. Het is belangrijk dat de wond goed geneest.

Hoelang de herstelperiode duurt, hangt af van verschillende zaken. Bijvoorbeeld van de plek waar de uitzaaiing zat, en hoe uitgebreid de operatie is geweest.

Na de operatie volgt bijna altijd een nabehandeling met bestraling.

Door de operatie kunnen problemen (complicaties) ontstaan. Bijvoorbeeld: een wondinfectie, een nabloeding, uitval van een zenuw, of trombose. Neem contact met de arts op als je opeens erge pijn krijgt, koorts hebt of last krijgt van de operatiewond.

Behandeling met medicijnen, zoals chemotherapie of doelgerichte therapie

De behandelingen die hierboven staan genoemd, werken heel precies op de plek van de werveluitzaaiingen. Daarnaast kun je medicijnen krijgen tegen de soort kanker die je hebt. Zoals chemotherapie, doelgerichte therapie, hormonale therapie of immunotherapie.

De medicijnen werken door het hele lichaam. En dus ook bij de uitgezaaide kankercellen in de wervelkolom.

De arts bespreekt met je welke medicijnen in jouw situatie geschikt zijn. Dit hangt af van een aantal zaken, zoals de soort kanker en de eigenschappen van de tumor. Ook jouw conditie en persoonlijke wensen spelen natuurlijk een rol. Niet alle medicijnen hebben altijd effect.

Als een werveluitzaaiing is doorgegroeid naar het ruggenmerg, duurt het vaak lang voordat een behandeling met chemotherapie aanslaat. De arts zal dan eerder een behandeling met bestraling, pijnstillers of corticosteroïden voorstellen. Of soms een operatie.

Hier kun je verder lezen over de behandeling van:

Per kankersoort staat uitgelegd welke behandelingen mogelijk zijn.

Palliatieve zorg

Als je niet meer beter wordt, kun je palliatieve zorg krijgen. Palliatieve zorg helpt om het leven draaglijker en comfortabeler te maken. De zorg richt zich op het behandelen van klachten in de palliatieve fase. Je kunt zorg krijgen voor lichamelijke klachten, maar ook voor problemen op mentaal gebied. Ook kun je ondersteuning krijgen in het dagelijks leven. Palliatieve zorg is er niet alleen voor jou, maar ook voor de mensen om je heen.

Colofon

Met medewerking van:

illustratie-arts-man

Dr. Chris Faber

Orthopedisch chirurg, UMCG

Foto Jorrit-Jan Verlaan

Dr. Jorrit-Jan Verlaan

Orthopedisch chirurg, UMC Utrecht

LinkedIn

Foto Nicolien Kasperts

Drs. Nicolien Kasperts

Radiotherapeut-oncoloog, UMC Utrecht

Linkedin

Foto Robert van der Wal

Drs. Robert van der Wal

 Oncologisch orthopedisch chirurg, LUMC

Linkedin

Gemaakt door de redactie van kanker.nl

Laatste update: september 2020