Uitzaaiingen in de hersenen

Wat zijn uitzaaiingen in de hersenen (hersenmetastasen)?

Hersenuitzaaiingen zijn uitzaaiingen in de hersenen van kanker die ergens anders in het lichaam is ontstaan. Een ander woord voor uitzaaiingen in de hersenen is hersenmetastasen. 

Een uitzaaiing in de hersenen en een primaire hersentumor. Wat is het verschil?

Er is een verschil tussen hersenuitzaaiingen en een primaire hersentumor.

Als een kankersoort zoals borstkanker of longkanker uitzaait naar de hersenen, zitten er cellen van die kankersoort in de hersenen. Dit is uitgezaaide ziekte in de hersenen.

Bij een primaire hersentumor zijn de kwaadaardige cellen vanuit de hersencellen of hersenvliezen zelf ontstaan. Die kwaadaardige cellen groeien en delen zich en hierdoor ontstaat er een tumor in de hersenen. Lees verder over hersentumoren.

Hersenuitzaaiingen komen veel vaker voor dan primaire hersentumoren. Deze informatie gaat over uitzaaiingen in de hersenen. 

Bij welke kankersoorten komen uitzaaiingen in de hersenen het meest voor?

Bijna elke soort kanker kan uitzaaien naar de hersenen. De kankersoorten waar uitzaaiingen in de hersenen het meest voorkomen zijn:

• longkanker
• borstkanker
• melanoom
• darmkanker
• nierkanker

Hoe ontstaan uitzaaiingen in de hersenen?

Kankercellen kunnen losraken van de oorspronkelijke tumor en zich via het bloed door het lichaam verspreiden. Soms gaan de kankercellen richting de hersenen. Ze lopen vast in de kleine bloedvaatjes van de hersenen. Daar groeien ze uit tot een of meer tumoren (metastasen).

Symptomen bij uitzaaiingen in de hersenen

Wanneer de uitzaaiingen in de hersenen gaan groeien, drukken ze op het omliggende hersenweefsel. Daardoor kunnen de hersenen gaan zwellen, waardoor je hoofdpijn krijgt en misselijk wordt.

Ook kunnen de hersenen minder goed gaan werken. Soms merk je daar niet meteen iets van, soms wel. Dan krijg je bijvoorbeeld problemen met praten of horen, of epileptische aanvallen. 

Lees verder over symptomen van uitzaaiingen in de hersenen.

Onderzoek naar uitzaaiingen in de hersenen

Om te onderzoeken of er uitzaaiingen in de hersenen zijn, kan de arts een MRI-scan aanvragen. Soms is ook een CT-scan nodig. 

Lees verder over de onderzoeken bij uitzaaiingen in de hersenen.

Behandeling van uitzaaiingen in de hersenen

Er zijn verschillende manieren om uitzaaiingen in de hersenen te behandelen en klachten te verminderen. Bijvoorbeeld bestraling of een operatie. Soms zijn ook nog andere behandelingen mogelijk om de groei van de uitzaaiingen te remmen. Dit hangt af van de kankersoort die je hebt. 

Als je hoofdpijn hebt of misselijk bent door een zwelling in de hersenen, krijg je het medicijn dexamethason. Dit medicijn zorgt ervoor dat vochtophoping rondom de uitzaaiingen in de hersenen minder wordt. Dexamethason werkt vaak maar tijdelijk.

Lees verder over de behandelingen bij uitzaaiingen in de hersenen.

Prognose bij uitzaaiingen in de hersenen

Hersenuitzaaiingen ontstaan meestal pas  in een latere fase van de ziekte, als genezen vaak niet meer mogelijk is.

De prognose bij uitzaaiingen in de hersenen hangt af van: 

• de kankersoort die je hebt 
• welke behandelingen er mogelijk zijn voor de hersenuitzaaiingen 
• de hoeveelheid hersenuitzaaiingen 

De meeste mensen met hersenuitzaaiingen hebben een korte levensverwachting. Vaak gaat het om enkele maanden. 

Voor sommige mensen is de levensverwachting langer (soms jaren). Vaak gaat het dan om mensen die maar 1 uitzaaiing in de hersenen hebben, in goede conditie zijn en een vorm van kanker hebben die gevoelig is voor bepaalde behandelingen.

Uitzaaiingen in de hersenvliezen of het hersenvocht 

Heel soms zaait kanker uit naar de hersenvliezen of het hersenvocht. Dit gebeurt het vaakst bij borstkanker, longkanker en melanoom. De uitzaaiingen heten dan leptomeningeale metastasen. 

De behandeling is anders dan bij uitzaaiingen in de hersenen. Een operatie of gerichte bestraling is vaak niet mogelijk.